Nâng cao năng lực phóng viên trong phản ánh các vấn đề môi trường

Có thể thấy chưa lúc nào mà các vấn đề môi trường được người dân quan tâm đặc biệt như hiện nay, tin tức về môi trường luôn xuất hiện trên các mặt báo. Đó là tin tức về mưa bão, biến đổi khí hậu, nắng nóng, ô nhiễm không khí, vi phạm về môi trường… Hàng ngày, trên tất cả loại hình báo chí: báo in, báo điện tử, phát hành, truyền hình và cả mạng xã hội đều có những thông tin liên quan đến môi trường.

Mỗi bài báo sẽ tác động trực tiếp hoặc gián tiếp làm thay đổi thái độ, hành vi của con người trong cộng đồng từ đó thúc đẩy họ tự nguyện tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường.

Thông qua các tác phẩm, báo chí đã tuyên truyền, phổ biến sâu rộng các quy định, chính sách mới của Luật và các văn bản hướng dẫn tới cơ quan, tổ chức, người dân và cộng đồng doanh nghiệp nhất là các quy định về bảo vệ môi trường không khí trong Luật và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của bảo vệ môi trường…

Người dân đọc tin tức về môi trường không những chỉ tự mình tham gia bảo vệ môi trường mà còn lôi cuốn những người khác cùng tham gia tạo ra các kết quả có tính đại chúng. Tuy nhiên trước mỗi vấn đề nhạy cảm, vụ việc, người làm báo cần đưa tin đa chiều và cẩn trọng. Khi tiếp cận sự việc, người làm báo cần biết, hiểu rõ về vấn đề đấy, đồng thời có thái độ khách quan, có góc nhìn đa chiều, tổng thể trước khi truyền thông tin đến công chúng.

Nhằm tăng cường kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ báo chí về lĩnh vực môi trường, trong nhiều năm qua Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí – Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với các đơn vị trong và ngoài nước tổ chức khóa học báo chí viết về môi trường dành cho các nhà báo.

Nhận thấy tầm quan trọng của việc truyền thông tới công chúng về việc ô nhiễm môi trường. Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí - Hội Nhà báo Việt Nam đã tổ chức các buổi tập huấn về bảo vệ môi trường, trong đó có những khóa học chuyên sâu về tác động tiềm ẩn trên sức khỏe con người từ hạt vi nhựa. Ở đây các học viên là người làm báo đang công tác tại các cơ quan báo chí đã được tiếp thu, trao đổi và thảo luận với các chuyên gia về những kiến thức và tác hại của vi nhựa.

Buổi tập huấn được tổ chức không chỉ nhằm giúp đội ngũ người làm báo hiểu rõ hơn, hiểu chi tiết về các quan điểm cốt lõi của bảo vệ môi trường, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn trong bức tranh toàn cảnh của phát triển bền vững trên phạm vi toàn cầu, và tại Việt Nam; mà còn tạo ra một diễn đàn để các phóng viên, nhà báo và diễn giả chủ động thảo luận tích cực về những tác động của truyền thông trong sứ mệnh lan tỏa các giải pháp môi trường đến cộng đồng.

Ngoài ra, Ban tổ chức khóa tập huấn cũng đã tổ chức cho các học viên đi thực tế tại: Tham quan và trao đổi với chuyên gia Trung tâm nghiên cứu về nước khu vực châu Á. Được xem thực tế tại phòng thí nghiệm, các học viên cũng được hiểu công việc của một nhà nghiên cứu khoa học và truy cập vào dữ liệu của dự án về bảo vệ môi trường. Và tham quan, trao đổi với đại diện Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP.HCM về thực trạng và xử lý rác thải nhựa tại TP.HCM.

Khóa tập huấn đã diễn ra sôi nổi, các học viên đã tiếp nhận được nhiều kiến thức bổ ích cũng như cách triển khai, cách truyền thông tới công chúng một cách hiệu quả nhất.

Không chỉ tại Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí – Hội Nhà báo Việt Nam, trong hơn 10 năm gần đây, hoạt động tổ chức chương trình đi thực tế sáng tác cho phóng viên nhà báo luôn được Tạp chí Môi trường - Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) triển khai.

Gần đây nhất nhóm phóng viên đến từ 15 cơ quan báo chí trung ương và địa phương có chuyến tham quan thực tế tại Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh (Xi măng Lam Thạch), tỉnh Quảng Ninh. Theo đó, Đoàn công tác đã tới tham quan khu vực điều hành, giám sát và sản xuất xi măng, mô hình “Ngân hàng rác - Gửi rác, rút tiền”... tại Nhà máy xi măng Lam Thạch.

Tại chuyến tham quan, lãnh đạo và cán bộ, công nhân viên Công ty Cổ phần Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh chia sẻ nhiều thông tin về công tác bảo vệ môi trường; hoạt động đồng xử lý chất thải công nghiệp thông thường tại Công ty; lợi ích và khó khăn trong triển khai... trả lời một số nội dung phóng viên các cơ quan báo chí quan tâm. Trong đó có công tác kiểm kê khí nhà kính theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP; Giải pháp xử lý ô nhiễm bụi nhà máy; tiết kiệm năng lượng; an toàn lao động – vệ sinh môi trường... Đoàn cũng đi tham quan thực tế nhiều công trình, dự án tại Nhà máy.

Hướng tới phát triển sản xuất theo mô hình kinh tế tuần hoàn, từ tháng 4/2022, Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh đưa ra sáng kiến duy trì mô hình “Ngân hàng rác - Gửi rác, rút tiền”. Đây là mô hình “ATM rác” đầu tiên được thực hiện tại một nhà máy sản xuất xi măng ở Việt Nam. Mỗi kg rác thải tương đương 1 điểm quy đổi, thành tiền từ 3.000-11.000 đồng tùy loại rác thải.

Mỗi người khi đến gửi rác, được Công ty mở một tài khoản để quản lý toàn bộ dữ liệu hoạt động gửi rác. Khi tài khoản đạt đến 300 điểm tích lũy mà chủ tài khoản chưa rút tiền sẽ được Công ty cộng trả lãi suất theo năm. Để thu hút được nhiều người tham gia “ATM rác”, Công ty có nhiều chương trình hấp dẫn, như: Hỗ trợ xe vận chuyển tận nhà, thu mua với giá cao hơn 10-15% so với giá thị trường, hỗ trợ lãi suất đối với những tài khoản tích lũy lâu dài…

Việc đi thực tế sáng tác là hoạt động nhằm góp phần bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ cho các phóng viên theo dõi hoạt động môi trường; tạo điều kiện để các nhà báo thực hiện những tác phẩm báo chí chất lượng cao; đồng thời tăng cường sự gắn kết, chia sẻ nghiệp vụ giữa các cơ quan báo chí.