Khi cuộc rút quân của Mỹ ở Afghanistan sắp hoàn tất, những lo ngại đang gia tăng về nền kinh tế non trẻ của đất nước và sự suy yếu của an ninh.

Không ở đâu tác động của việc rút quân rõ ràng hơn ở các nền kinh tế địa phương của các thành phố thu lợi từ thương mại liên quan đến các căn cứ quân sự gần đó của Mỹ, chẳng hạn như Bagram và Kabul tại Afghanistan.

Trong nhiều năm, Bagram, nằm ở phía đông tỉnh Parwan, là điểm kết nối của cơ hội kinh tế khu vực. Nhưng ngày nay nó giống như một thị trấn ma. Các cửa hàng từng đầy ắp đồ điện tử nước ngoài và các sản phẩm nhập khẩu và sản xuất trong nước giờ đây đều trống không. Hầu hết các chủ doanh nghiệp đến đây trong thời kỳ bùng nổ đã đóng cửa hàng và chuyển đi nơi khác.

Quân đội Mỹ và các đồng minh của mình đã rời khỏi cơ sở quân sự lớn nhất của họ ở Bagram trong một giờ sáng sớm, mà không phối hợp khởi hành với các đối tác Afghanistan của họ.

Cửa hàng của một người tại Bagram - chứa đầy hàng hóa của Mỹ như ủng chiến đấu, quần áo cũ, mỹ phẩm hết hạn và pin - đang bám đầy bụi. Người chủ cửa hàng nói: “Công việc kinh doanh của tôi gặp khó khăn kể từ khi người Mỹ rời đi. Tôi từng kiếm được ít nhất 5.000 Afghanistan (62 USD) mỗi ngày, nhưng giờ tôi chỉ kiếm được trung bình 500 Afghanistan (6 USD)". 

Người bán hàng 20 tuổi này than thở rằng anh có ước mơ lớn là vào đại học và kiếm một công việc tử tế ở thành phố. Nhưng việc người Mỹ đột ngột từ bỏ đất nước mà trong khi đất nước của anh vẫn chưa hoàn toàn có được hòa bình và ổn định đã làm tan vỡ ước mơ của anh.

Anh nói: “Tôi không biết phải làm gì. Chúng tôi không có nhiều khách hàng vào thời điểm hiện nay. Tình hình an ninh cũng đang xấu đi theo ngày tháng". 

Theo Thống đốc quận, Lala Shirin Darwesh Roufi, việc Mỹ rút tiền đã ảnh hưởng đến kế sinh nhai của nhiều người dân ở Bagram – những người vốn có công việc kinh doanh phục vụ cho các quân lính Mỹ tại đây. Ông nói: “Việc rút đi của Mỹ không chỉ có hại cho Bagram mà còn cho cả nền kinh tế địa phương". 

Roufi tuyên bố rằng sân bay Bagram là nguồn cung cấp việc làm cho hơn 30.000 người Afghanistan từ các khu vực xung quanh. Nhưng giờ đây, những gì họ còn lại là đồ bỏ đi của Mỹ, hầu hết trong số đó không thể sử dụng được cho người dân địa phương và lực lượng Afghanistan.

Roufi nói: “Bagram là một vị trí chiến lược từ quan điểm kinh tế, chính trị và quân sự. Giờ đây khi người Mỹ đã ra đi, chúng tôi hy vọng sẽ thu hút thêm nhiều nhà đầu tư đến và đầu tư vào thành phố để nâng cao nền kinh tế". 

Các trạm kiểm soát của quân đội Taliban đã mọc lên như nấm trên khắp đất nước kể từ khi lực lượng Mỹ bắt đầu rút quân sau một thỏa thuận hòa bình được ký kết vào tháng 2 năm 2020, gây khó khăn cho người mua và người bán trong việc đi lại và kết nối trong khu vực.

Eshaq, chủ sở hữu một cửa hàng kinh doanh thiết bị tập thể dục cũ ở Kabul, cho biết hoạt động của ông hầu như bị ảnh hưởng hoàn toàn bởi việc rút lui của quân đội Mỹ. Ngoài ra, an ninh suy giảm đã có tác động tiêu cực đến giao thông đường bộ.

Ông nói: “Mọi người đã mất thu nhập và việc làm do xung đột trong nhiều năm. An ninh cũng trở nên tồi tệ hơn kể từ khi người Mỹ bắt đầu rút quân". 

Abdal Jameel, một chủ bãi phế liệu ở Bagram, người đã kinh doanh phế liệu được 9 năm, nhắc lại tình cảm này: “Mọi người đã hy vọng rằng người Mỹ sẽ làm cho đất nước hòa bình và ổn định hơn. Nhưng chúng tôi đã hết hy vọng. Số lượng khách hàng đã giảm mạnh kể từ khi người Mỹ tuyên bố rời Àghanistan".

Khách hàng của ông đến từ Kabul, Kandahar và Mazar để mua sắt và các bộ phận khác. Tuy nhiên, với việc đội quân Taliban mở rộng khắp đất nước, mọi người đều sợ hãi khi đến Bagram. Ông nói: “Số vụ trộm cắp và trộm cắp dọc theo các tuyến đường cao tốc cũng gia tăng. Tin đồn rằng Taliban cuối cùng sẽ đến đây đã khiến nhiều người sợ hãi.”

Những tác động xấu của an ninh kém và xung đột đang diễn ra đã lan sang các lễ kỷ niệm Eid-al-Adha của người Hồi giáo. Người dân địa phương còn cho biết thêm rằng doanh số bán cừu và bò đã giảm ít nhất 10% đến 20% so với mức thông thường.

Amanullah, một nông dân chăn nuôi 46 tuổi, đã lặn lội từ quận Rustaq của Takhar giáp ranh Badakhshan và Tajikistan để bán gia súc của mình trong một khu chợ tạm ở Kabul. Tuy nhiên, anh ta đang trở về nhà mà không kiếm được bất kỳ lợi nhuận nào từ việc bán hàng của mình.

Anh nói: “Tôi đã mang 40 con bò và 60 con cừu từ Takhar đến bán ở Kabul hôm nay. Nhưng tôi không kiếm được lợi nhuận vì chúng tôi phải trả 200 Afghanistan mỗi con cho quân đội Taliban". 

Một người bán hàng khác nói thêm: “Những ngày này, khi quân đội Mỹ rút đi, tình hình an ninh của chúng tôi hoàn toàn không ổn định. Đó là lý do khiến người mua không thể đến và mua những con vật họ muốn".

Sau khi các lực lượng của Mỹ và NATO rút khỏi Afghanistan, quân Taliban đã giành được những lợi ích lớn về lãnh thổ ở một số vùng của đất nước, chiếm lĩnh các quận và áp đảo các lực lượng Afghanistan.

Theo tờ Long War Journal, Taliban hiện chỉ huy 139 trong số 400 quận trong vòng chưa đầy hai tháng kể từ khi Tổng thống Mỹ Biden tuyên bố rút quân.

Tuy nhiên, tướng Mir Asaduallah Kohistani, chỉ huy mới của Sân bay Bagram, tự tin rằng chính phủ sẽ có thể giành lại lãnh thổ đã mất bằng cách phát động một cuộc tấn công chống lại Taliban. Ông nói: “Chúng tôi đang sống ở một đất nước đã chứng kiến 4 thập kỷ chiến tranh. Nhưng chúng tôi rất chắc chắn rằng cuộc tấn công của chúng tôi sẽ giúp chúng tôi lấy lại các thành phố quan trọng về kinh tế và chiến lược". 

Mohammad Ashraf, một chủ doanh nghiệp đến từ Kabul, người đang lục tìm một chiếc máy đúc sắt ở bãi phế liệu Bagram thì có vẻ không hề lạc quan. Anh nói: “Công việc kinh doanh của chúng tôi đã đi xuống. Đường cao tốc không còn an toàn nữa. An ninh đã trở nên tồi tệ đến mức chúng tôi sợ mất tất cả vào tay bọn cướp".

Huy Hoàng