Nepal thiệt hại hàng tỷ USD và mất hàng ngàn việc làm vì làn sóng biểu tình Gen Z

Mùa thu thường là thời điểm nền kinh tế Nepal sôi động nhờ dòng khách du lịch đổ về và người dân từ nước ngoài trở về đón các lễ hội dài ngày. Các ngành từ bán lẻ, khách sạn đến hàng không và vận tải thường ghi nhận doanh thu tăng mạnh.

Tuy nhiên, tuần qua, những điểm du lịch nổi tiếng như Thamel, Quảng trường Durbar, Pokhara, Bhairahawa và Chitwan lại rơi vào cảnh vắng lặng bất thường. Hình ảnh những khách sạn cháy xém, khói đen bao phủ và xe cộ bị thiêu rụi đã trở thành cảnh tượng quen thuộc trên khắp cả nước.

Làn sóng biểu tình chống chính phủ gần đây, do thế hệ Gen Z dẫn đầu, đã khiến khách du lịch quốc tế, đặc biệt là du khách Ấn Độ, e ngại đến Nepal. Nhiều tour hành hương đến địa điểm linh thiêng Kailash Manasarovar vốn được đặt kín chỗ nay đối mặt nguy cơ bị hủy bỏ.

Các nhà kinh tế ước tính thiệt hại từ các cuộc biểu tình này lên đến khoảng 3 nghìn tỷ rupee, tương đương ngân sách quốc gia trong một năm rưỡi hoặc gần một nửa GDP của Nepal, khi tính cả thiệt hại về cơ sở hạ tầng công và tư cũng như các tài liệu chính phủ bị phá hủy.

Hàng tỷ USD mất trắng, hàng ngàn việc làm biến mất

Các cuộc biểu tình bùng phát sau lệnh cấm mạng xã hội, vốn sau đó đã được dỡ bỏ, đã gây thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế Nepal. Theo nhà kinh tế Chandra Mani Adhikari, tăng trưởng kinh tế trong năm tài khóa này có thể dưới 1%, một con số đáng báo động.

Các doanh nghiệp lớn như Bhat-Bhateni Supermarket, Chaudhary Group và Ncell, vốn là những đơn vị đóng thuế hàng đầu, đều chịu tổn thất nghiêm trọng.

Ngành khách sạn chứng kiến mức thiệt hại ước tính 25 tỷ rupee, trong khi các đại lý ô tô báo cáo con số 15 tỷ rupee, theo Hiệp hội Khách sạn Nepal và các nguồn tin ngành.

Riêng chuỗi bán lẻ Bhat-Bhateni có 21 trong số 28 cửa hàng trên toàn quốc bị hư hại, một số bị phá hủy hoàn toàn. Công ty bảo hiểm IGI Prudential cho biết yêu cầu bồi thường từ Bhat-Bhateni đã vượt 2,5 tỷ rupee, theo cổng thông tin Beemapost.

Tác động của các cuộc biểu tình còn làm gần 10.000 người lao động mất việc làm chỉ qua một đêm. Ngành du lịch, vốn là động lực kinh tế chính của Nepal, đang đối mặt với nguy cơ suy thoái nghiêm trọng.

Các khách sạn bị hư hại nặng, đặc biệt tại Thung lũng Kathmandu, Pokhara, Butwal, Bhairahawa, Jhapa, Morang-Biratnagar, Dhangadhi, Mahottari và Dang-Tulsipur, không thể hoạt động trở lại nếu không được sửa chữa và tái thiết.

Điều này đe dọa sinh kế của hơn 2.000 nhân viên trong mùa lễ hội, đồng thời khiến các khách sạn khó đáp ứng nghĩa vụ tài chính với ngân hàng.

Hy vọng phục hồi giữa khủng hoảng

Dù đối mặt với thách thức lớn, ngành du lịch Nepal vẫn kỳ vọng vào sự phục hồi. Ông Yogendra Shakya, một doanh nhân trong ngành khách sạn, cho rằng ổn định chính trị nhanh chóng và việc bổ nhiệm thủ tướng mới có thể khôi phục niềm tin của du khách, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng nếu các đảng phái quay lại với các chiến thuật gây rối trong cuộc bầu cử dự kiến vào tháng 3, niềm tin vào ngành du lịch có thể suy giảm, gây thiệt hại lâu dài trong vòng sáu tháng tới.

Kể từ thứ Sáu, khi tình hình chính trị có dấu hiệu lắng dịu và lệnh giới nghiêm được dỡ bỏ ở nhiều thành phố, hoạt động đi lại và vận chuyển dần trở lại bình thường.

Các sân bay nội địa, bao gồm Sân bay Quốc tế Tribhuvan, đã nối lại các chuyến bay thường lệ. Hiệp hội Đại lý Du lịch và Lữ hành Nepal (NATTA) khẳng định rằng Nepal đang tiến tới ổn định và tạo ra môi trường an toàn cho du lịch.

Đặc biệt, việc bổ nhiệm nữ thủ tướng đầu tiên của Nepal đã mang lại nguồn năng lượng mới sau các cuộc biểu tình và thay đổi chính trị gần đây.

Doanh nghiệp quyết tâm vượt khó

Mặc dù các cuộc biểu tình gây tổn thất nặng nề, tinh thần của giới doanh nghiệp Nepal vẫn kiên cường.

Ông Birendra Raj Pandey, Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Nepal, nhấn mạnh rằng dù các doanh nghiệp tư nhân mất niềm tin và cảm thấy bất an sau các cuộc tấn công vào tài sản, họ vẫn quyết tâm đứng dậy. Nhiều doanh nhân đã thể hiện ý chí phục hồi mạnh mẽ trên mạng xã hội.

Ông Chandra Dhakal, Chủ tịch Liên đoàn Phòng Thương mại và Công nghiệp Nepal (FNCCI), kêu gọi các doanh nghiệp không hoảng loạn và tiếp tục tiến lên.

Trong một bài đăng cảm xúc trên Facebook, ông chia sẻ hành trình từ con số không để xây dựng sự nghiệp, nhấn mạnh quyết tâm biến “con đường hẹp thành đại lộ rộng lớn” sau bốn thập kỷ. Dù đau lòng trước những thiệt hại bất ngờ, ông khẳng định trách nhiệm của mình đối với sinh kế của hơn 20.000 người lao động Nepal.

Tương tự, chuỗi bán lẻ Bhat-Bhateni tuyên bố trên Facebook rằng dù thiệt hại rất lớn, họ sẽ tái thiết và trở lại mạnh mẽ hơn.

Ông Nirvana Chaudhary, Giám đốc điều hành Chaudhary Group, viết trên X rằng tập đoàn sẽ vượt qua khó khăn và vươn lên “đoàn kết, tự hào và không gục ngã”. Ông Shekhar Golchha, Chủ tịch Golchha Group, cũng cam kết tiếp tục tạo việc làm và đầu tư, hướng tới một nền dân chủ vững mạnh.

Công ty viễn thông Ncell, dù trụ sở bị phá hoại và phóng hỏa, khẳng định sẽ xây dựng lại và tiếp tục phục vụ người dân Nepal. Các doanh nghiệp ô tô, bán lẻ và vận tải cũng đang kỳ vọng vào sự phục hồi kinh tế sau những tổn thất nặng nề.

Thách thức phía trước

Ngành bảo hiểm Nepal dự kiến sẽ chịu áp lực tài chính lớn khi xử lý các yêu cầu bồi thường từ các doanh nghiệp bị thiệt hại.

Trong hai thập kỷ qua, kể từ khi tiến trình hòa bình bắt đầu năm 2006, Nepal đã trải qua nhiều biến cố như động đất, mất điện, đình công và đại dịch Covid-19, tất cả đều ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng nguyên nhân gây thiệt hại lớn nhất là tình trạng bất ổn chính trị kéo dài, tạo điều kiện cho tham nhũng.

Ông Adhikari nhấn mạnh rằng chính phủ mới sẽ đối mặt với thách thức lớn trong việc hoạt động minh bạch. FNCCI đã kêu gọi chính phủ xây dựng các kế hoạch ngắn, trung và dài hạn để hỗ trợ khu vực tư nhân, đồng thời bắt đầu thu thập thông tin chi tiết về thiệt hại cơ sở hạ tầng.

Ông Karan Chaudhary, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý Ô tô Nepal, dù chưa đánh giá đầy đủ mức độ thiệt hại, vẫn lạc quan về khả năng phục hồi nhanh chóng của ngành.

Dù đối mặt với khó khăn, tinh thần kiên cường của doanh nghiệp và người dân Nepal, cùng với những thay đổi chính trị tích cực, đang mở ra hy vọng cho sự phục hồi kinh tế và ngành du lịch trong thời gian tới.

Theo The Daily Star