Chỉ số giá tiêu dùng của Nga không ngừng tăng, dù Ngân hàng Trung ương nước này đã liên tiếp nâng lãi suất nhằm kiềm chế đà tăng giá. Tháng 11 vừa qua, chỉ số giá tiêu dùng đạt mức 8,9% so với cùng kỳ năm ngoái, tăng so với mức 8,5% của tháng 10. Nguyên nhân chính đến từ sự tăng giá của thực phẩm.

Đồng ruble suy yếu - hậu quả từ các lệnh trừng phạt mới của Mỹ vào tháng 11 cũng làm gia tăng lạm phát, khiến giá nhập khẩu tăng vọt tại Nga, nền kinh tế đã chịu tổn thất nặng nề kể từ khi xung đột với Ukraine nổ ra vào năm 2022.

Nhiều nhà kinh tế dự đoán Ngân hàng Trung ương Nga sẽ tăng lãi suất thêm 200 điểm cơ bản tại cuộc họp ngày 20/12, nâng lãi suất chính của nước này lên mức 23%.

Áp lực tăng giá

Theo ông Liam Peach, chuyên gia kinh tế cấp cao của Capital Economics, đà tăng lạm phát ở Nga, với mức 8,9% trong tháng 11 và có khả năng tiếp tục leo thang trong những tháng tới, là yếu tố quan trọng buộc Ngân hàng Trung ương phải tăng lãi suất mạnh mẽ. Ông dự đoán lạm phát có thể vượt xa mức 9% vào cuối năm 2025.

Các số liệu gần đây cũng cho thấy kỳ vọng giá cả trong giới doanh nghiệp tại Nga tiếp tục lập đỉnh, cho thấy khả năng cao Ngân hàng Trung ương sẽ cần áp dụng biện pháp tăng lãi suất quyết liệt hơn. "Đợt tăng 200 điểm cơ bản là kịch bản cơ bản, nhưng vẫn có lý do để xem xét mức tăng lớn hơn", ông Peach nhận định.

Trong cuộc họp gần nhất vào tháng 10, Ngân hàng Trung ương Nga đã tăng lãi suất 200 điểm cơ bản, đồng thời cảnh báo rằng lạm phát đang "cao hơn đáng kể" so với dự báo hồi mùa hè và áp lực lạm phát vẫn tiếp tục gia tăng.

Khó khăn đối với người tiêu dùng

Người tiêu dùng Nga hiện đang chịu nhiều áp lực, đặc biệt là đối với các mặt hàng thiết yếu như bơ, trứng, dầu hướng dương và rau quả, khi giá cả tăng mạnh trong bối cảnh nhu cầu vượt xa khả năng cung ứng.

Cuộc xung đột với Ukraine không chỉ làm thiếu hụt lao động mà còn gây gián đoạn chuỗi cung ứng, khiến chi phí sản xuất tăng cao. Những chi phí này cuối cùng được chuyển sang người tiêu dùng. Tuy nhiên, chính phủ Nga lại cho rằng giá cả leo thang chủ yếu là do các lệnh trừng phạt từ các nước "không thân thiện”.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bác bỏ ý kiến cho rằng Moscow đang "đánh đổi nhu cầu cơ bản để phục vụ chiến tranh”.

Triển vọng kinh tế

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự đoán Nga sẽ đạt mức tăng trưởng 3,6% vào năm 2024 trước khi giảm tốc xuống 1,3% vào năm sau. Theo IMF, sự chững lại này phản ánh mức tiêu dùng tư nhân và đầu tư giảm, cùng với sự suy yếu trên thị trường lao động và tăng trưởng tiền lương chậm lại.

Mặc dù Nga đã cố gắng giảm tác động từ các lệnh trừng phạt thông qua chiến lược thay thế nhập khẩu và xuất khẩu năng lượng sang các quốc gia chấp nhận giao dịch, đồng ruble vẫn chịu nhiều áp lực.

Tháng 11, đồng ruble đã giảm xuống mức 114 ruble đổi 1 USD – mức thấp nhất kể từ tháng 3/2022 sau khi Mỹ áp đặt thêm lệnh trừng phạt nhằm vào Gazprombank, ngân hàng lớn thứ ba của Nga. Những biện pháp này nhằm ngăn ngân hàng hỗ trợ Nga mua sắm vũ khí và chi trả cho binh sĩ.

Trước sự sụt giảm mạnh của đồng ruble, Ngân hàng Trung ương Nga đã phải can thiệp bằng cách tạm dừng các giao dịch mua ngoại tệ trên thị trường nội địa đến hết năm nay nhằm "giảm biến động trên thị trường tài chính".

Tổng thống Vladimir Putin khẳng định tình hình vẫn trong tầm kiểm soát, cho rằng sự biến động của đồng ruble xuất phát từ nhiều yếu tố như lạm phát, chu kỳ ngân sách và giá dầu.

Tuy đồng ruble đã phục hồi nhẹ trong những tuần gần đây, nó vẫn giảm khoảng 3% so với USD trong tháng qua, hiện giao dịch ở mức 103 ruble đổi 1 USD.

Tương lai đầy thách thức

Các chuyên gia phân tích như Alexandra Prokopenko và Alexander Kolyandr nhận định rằng các yếu tố căn bản gây suy yếu cho đồng ruble vẫn tồn tại, và xu hướng thương mại của Nga khiến đồng tiền này khó tránh khỏi áp lực giảm giá.

Theo họ, Nga đang tiến gần đến trạng thái đình lạm - sự kết hợp độc hại giữa tăng trưởng chậm và lạm phát cao trong bối cảnh kinh tế bị chi phối bởi chiến tranh, các lệnh trừng phạt phương Tây và sự tập trung vào quân sự hóa. Các cơ quan tài chính của Nga không có đủ quyền lực để giải quyết vấn đề này và thậm chí còn e ngại đề cập công khai về nó.

Dũng Phan (Theo CNBC)