Hôm thứ Hai (30/5), Liên minh châu Âu đã quyết định hạn chế hầu hết các hoạt động nhập khẩu dầu của Nga vào cuối năm nay như một phần của các biện pháp trừng phạt mới nhằm trừng phạt Nga vì cuộc tấn công của nước này lên Ukraine.

Biện pháp này được nhà lãnh đạo chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell ca ngợi là "bước đi mang tính bước ngoặt nhằm làm suy yếu nguồn thu chủ lực của Nga".

Được biết, lệnh cấm vận này được áp dụng cho dầu của Nga nhập khẩu vào EU bằng đường biển, ngoại trừ việc nhập khẩu bằng đường ống để nhận được sự chấp thuận từ phía Hungary.

Một đặc phái viên thường trực của Nga tại các tổ chức quốc tế tại Vienna, Mikhail Ulyanov, cho biết việc tẩy chay dầu mỏ sẽ chỉ phản ánh những bất lợi mà EU sẽ phải đối mặt. Người này ám chỉ đến việc Nga đã và đang nỗ lực tìm nhiều nhà nhập khẩu dầu hơn để bù đắp khoảng trống mà khối để lại.

Trái ngược với tình hình này, bà Von der Leyen ca ngợi thỏa thuận của EU về các biện pháp trừng phạt dầu mỏ đối với Nga. Bà tuyên bố rằng toàn khối đã có sự chuẩn bị kĩ càng, chiến lược sẽ cắt giảm hiệu quả khoảng 90% lượng dầu nhập khẩu của Nga vào EU vào cuối năm nay và vấn đề 10% dầu đường ống còn lại sẽ sớm được giải quyết.

Khoảng 36% lượng dầu nhập khẩu của EU có nguồn gốc từ Nga, một quốc gia có vị thế ‘không tương xứng’ trên thị trường dầu mỏ toàn cầu, bà nói.

Chắc chắn, Nga là nhà sản xuất dầu lớn thứ ba thế giới, chỉ sau Hoa Kỳ và Ả Rập Xê-út, và là nhà xuất khẩu dầu thô lớn nhất thế giới vào các thị trường toàn cầu. Đồng thời, siêu cường này cũng là một nhà sản xuất và xuất khẩu khí đốt tự nhiên lớn.

Bên cạnh đó, các nhà lãnh đạo Ukraine thường xuyên yêu cầu EU áp đặt lệnh cấm vận hoàn toàn đối với dầu và khí đốt của Nga, bất chấp việc các nước nhập khẩu năng lượng vẫn tiếp tục nạp đầy các kho dự trữ năng lượng.

Thủ tướng Estonia, Kaja Kallas, hôm thứ Ba (31/5) đã kêu gọi EU tiến xa hơn nữa và xem xét lệnh cấm vận khí đốt của Nga trong vòng trừng phạt tiếp theo. Tuy nhiên, Thủ tướng Áo, Karl Nehammer, đã nhanh chóng bác bỏ kế hoạch này, đồng thời tuyên bố rằng điều đó sẽ không được thảo luận trong các biện pháp tiếp theo.

Sự chia rẽ diễn ra khi tập đoàn năng lượng nhà nước khổng lồ Gazprom của Nga đã cắt hoàn toàn nguồn cung cấp cho nhà kinh doanh khí đốt Hà Lan GasTerrra và Orsted (Đan Mạch) cảnh báo họ cũng đang phải đối mặt với việc ngừng cung cấp.

Kể từ sau quyết định của EU được ban bố, giá dầu đã tăng vọt vào chiều thứ Ba (31/5). Giá dầu thô Brent giao sau chuẩn quốc tế tăng 1,5% lên 123,48 USD/ thùng, trong khi giá dầu Brent tương lai trung bình của Hoa Kỳ tăng 3% lên 118,56 USD.

Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel nói rằng thỏa hiệp về các lệnh trừng phạt dầu mỏ đã tái khẳng định sự thống nhất của khối trước sự tấn công dữ dội của Điện Kremlin. Người ta cho rằng việc không đảm bảo được bất kỳ loại thỏa thuận nào có thể đã được báo trước là một chiến thắng cho Nga.

Adi Imsirovic, thành viên nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford, nói với CNBC: quyết định của EU mở đường cho khối, cùng với Hoa Kỳ, gây áp lực lên các nước nhập khẩu năng lượng khác, chẳng hạn như Ấn Độ, sẽ phải áp đặt các biện pháp tương tự đối với dầu của Nga.

"Trước đây, rất khó để thúc giục Ấn Độ, chẳng hạn như giảm nhập khẩu nếu châu Âu không làm như vậy." Vì vậy, từ quan điểm chính trị, tôi tin rằng điều này thực sự cần thiết, "ông nhận xét.

Theo hãng tin Reuters, Ấn Độ - nhà nhập khẩu dầu lớn thứ ba thế giới, đã đều đặn tăng cường nhập khẩu dầu thô của Nga kể từ khi xung đột nổ ra.

Nền kinh tế lớn thứ ba ở châu Á đã bác bỏ những chỉ trích về việc họ tiếp tục mua năng lượng của Nga sau cuộc chiến của Điện Kremlin ở Ukraine, cho rằng việc ngừng nhập khẩu dầu của Nga đột ngột sẽ gây hại cho nền kinh tế của họ.

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đã bí mật tăng nhập khẩu dầu của Nga với giá thành thấp hơn, giúp Nga thu về nguồn tiền đáng kể.

Cùng với các lệnh trừng phạt dầu mỏ, EU đã đồng ý loại trừ ngân hàng lớn nhất của Nga là Sberbank ra khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT, cũng như ba đài truyền hình nhà nước bổ sung. Điều này khiến Nga mất dần vị thế trên thị trường quốc tế.

Theo bà von der Leyen, toàn khối cũng đưa ra lệnh cấm tái gia hạn bảo hiểm cho các tàu chở dầu của Nga, nhằm hạn chế khả năng vận chuyển xuất khẩu của quốc gia này ra thị trường năng lượng quốc tế.

Bà ước tính rằng khoảng 95% bảo hiểm vận chuyển đối với dầu của Nga được thực hiện ở châu Âu, chủ yếu ở London. “Vì vậy, điều đó thực sự không chỉ ảnh hưởng đến xuất khẩu của Nga sang châu Âu hiện nay mà còn ảnh hưởng đến xuất khẩu của Nga ở mọi nơi khác”.

Năm vòng biện pháp trước đó bao gồm hạn chế tiếp cận thị trường vốn, đóng băng tài sản của ngân hàng trung ương Nga, loại trừ các tổ chức tài chính của Nga khỏi SWIFT, và cấm nhập khẩu than của Nga và các mặt hàng khác đều liên tiếp giáng những cú đòn nặng nề lên nền kinh tế “pháo đài” này.

Lê Na (Theo HSNW)