Nga khó thay thế máy bay ném bom hư hại sau vụ tấn công drone của Ukraine

Điều này khiến Moscow đối mặt với thách thức lớn trong việc thay thế và làm căng thẳng thêm chương trình hiện đại hóa không quân vốn đã bị trì hoãn.

Hình ảnh vệ tinh từ các sân bay ở Siberia và vùng viễn bắc Nga cho thấy nhiều máy bay bị phá hủy hoàn toàn hoặc hư hại nặng. Theo hai quan chức Mỹ, khoảng 20 máy bay chiến đấu bị trúng đòn, trong đó khoảng 10 chiếc bị phá hủy.

Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy ước tính con số cao hơn, khoảng 41 máy bay. Trong khi đó, chính phủ Nga nói không có máy bay nào bị phá hủy hoàn toàn, và khẳng định thiệt hại có thể được sửa chữa. Một số blogger quân sự Nga lại cho rằng khoảng 12 máy bay bị mất hoặc hư hỏng nghiêm trọng, đồng thời chỉ trích các chỉ huy về sự thiếu chuẩn bị.

Theo các chuyên gia, các cuộc tấn công này không ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tấn công hạt nhân của Nga, vốn chủ yếu dựa vào tên lửa phóng từ mặt đất và tàu ngầm. Tuy nhiên, các máy bay Tu-95MS Bear-H và Tu-22M3 Backfire bị trúng đòn là một phần quan trọng trong phi đội không quân tầm xa của Nga, được sử dụng để phóng tên lửa thông thường vào các thành phố, nhà máy quốc phòng, căn cứ quân sự và cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.

Những tổn thất này gây áp lực lớn lên lực lượng không quân Nga, vốn đã hoạt động ở mức tối đa. Ngoài ra, Nga còn sở hữu khoảng 20 máy bay ném bom Tu-160M Blackjack, nhưng số lượng này không đủ để bù đắp thiệt hại.

Việc thay thế các máy bay bị mất là một bài toán khó. Cả Tu-95MS và Tu-22M3 đều là thiết kế từ thời Liên Xô, đã ngừng sản xuất từ hàng chục năm trước. Ông Douglas Barrie, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), cho rằng việc chế tạo mới các máy bay này gần như bất khả thi, và không rõ liệu Nga có còn khung thân máy bay dự trữ nào có thể sử dụng được.

Các lệnh cấm vận của phương Tây nhằm hạn chế Nga tiếp cận các linh kiện quan trọng như vi mạch cho hệ thống điện tử hàng không, dù Moscow vẫn tìm được nguồn thay thế nhưng với hiệu quả hạn chế.

Nga đang nỗ lực hiện đại hóa phi đội Tu-160M, Tổng thống Vladimir Putin từng tham gia một chuyến bay thử nghiệm trên chiếc máy bay này vào năm 2024 để khẳng định sự sẵn sàng. Tuy nhiên, việc sản xuất Tu-160M mới diễn ra rất chậm, với tốc độ chỉ khoảng 4 chiếc mỗi năm, theo một blogger quân sự Nga.

Dự án máy bay ném bom thế hệ mới PAK DA cũng đang gặp khó khăn. Theo Liên đoàn Các nhà khoa học Mỹ (FAS), Nga đã ký hợp đồng với nhà sản xuất Tupolev từ năm 2013, nhưng các chuyến bay thử nghiệm cấp nhà nước phải đến năm 2026 mới bắt đầu, và sản xuất ban đầu dự kiến vào năm 2027. Ông Hans Kristensen từ FAS cho rằng Nga khó có thể đẩy nhanh tiến độ do thiếu ngân sách và hạn chế về vật liệu, công nghệ do cấm vận.