Nga và UAE nâng kim ngạch thương mại lên 11,5 tỷ USD

Chủ tịch Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) Mohammed bin Zayed al Nahyan đã có chuyến thăm Nga vào thứ Năm vừa qua. Đây là lần thứ hai ông đến quốc gia này trong chưa đầy một năm.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, ông đã hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, một dấu hiệu cho thấy mối quan hệ giữa hai nước ngày càng được củng cố.

Theo thông tin từ hãng truyền thông nhà nước UAE WAM, chuyến công du lần này tập trung vào việc thúc đẩy "quan hệ đối tác chiến lược" giữa Nga và UAE. Hai bên thảo luận các phương thức tăng cường hợp tác, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư và năng lượng.

Ngoài ra, những vấn đề khu vực và quốc tế mà cả hai cùng quan tâm cũng được đưa vào chương trình nghị sự, hướng tới mục tiêu phát triển chung.

UAE từ lâu đã là đồng minh thân thiết của Mỹ, đóng vai trò quan trọng trong hợp tác quân sự và tình báo. Tuy nhiên, quốc gia này cũng là đối tác kinh tế hàng đầu của Nga tại khu vực Trung Đông.

Quan hệ thương mại giữa hai nước đã phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây, đặc biệt kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự tại Ukraine. Số liệu từ Bộ Thương mại Nga cho thấy, kim ngạch thương mại Nga-UAE trong năm 2022 đã tăng 68% so với cùng kỳ năm trước, đạt 9 tỷ USD.

Trong cuộc gặp với Tổng thống Vladimir Putin hôm thứ Năm, Chủ tịch Mohammed bin Zayed al Nahyan cho biết: "Kim ngạch thương mại giữa Nga và UAE hiện đã đạt 11,5 tỷ USD", theo hãng thông tấn nhà nước Nga Tass.

Ông bày tỏ kỳ vọng rằng con số này sẽ tăng gấp đôi trong vòng 5 năm tới, không chỉ ở cấp độ song phương mà còn với các quốc gia Á-Âu khác. Chủ tịch UAE nhấn mạnh: "Quan hệ giữa hai nước đang phát triển với tốc độ rất nhanh".

Quan hệ đối tác chiến lược và lập trường trung lập

Nga và UAE đã chính thức thiết lập quan hệ đối tác chiến lược từ năm 2018. Kể từ đó, lãnh đạo hai nước thường xuyên có các chuyến thăm qua lại để củng cố mối quan hệ này. Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine, UAE giữ lập trường trung lập, không nghiêng về bên nào.

Thay vào đó, Abu Dhabi kêu gọi hòa bình và chấm dứt chiến sự. Quốc gia này cũng không tham gia các biện pháp trừng phạt của phương Tây nhằm vào Nga, trở thành điểm đến an toàn cho nhiều doanh nhân và người dân Nga muốn tránh lệnh trừng phạt cũng như nghĩa vụ quân sự bắt buộc.

Theo các báo cáo, hiện có khoảng 4.000 doanh nghiệp Nga đang hoạt động tại UAE. Lượng đầu tư trực tiếp nước ngoài giữa hai quốc gia cũng không ngừng tăng lên, phản ánh mức độ gắn kết kinh tế ngày càng sâu sắc.

Chuyến thăm của Chủ tịch Mohammed bin Zayed al Nahyan tới Moscow lần này được đánh giá là minh chứng cho sự coi trọng của UAE đối với quan hệ đối tác chiến lược với Nga.

Bà Anna Borshchevskaya, chuyên gia cấp cao tại Viện Washington chuyên nghiên cứu chính sách của Nga ở Trung Đông, nhận định với CNBC: "UAE rõ ràng muốn tiếp tục làm sâu sắc thêm mối quan hệ với Nga. Như trước đây, quốc gia này duy trì chính sách đối ngoại đa dạng, cân bằng giữa Nga, Mỹ và Trung Quốc, thay vì chỉ chọn một phía".

Bối cảnh quốc tế và phản ứng từ Mỹ

Chuyến thăm của lãnh đạo UAE diễn ra ngay sau khi Nhà Trắng thông báo về cuộc gặp sắp tới giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Vladimir Putin nhằm thảo luận về nỗ lực ngừng bắn trong cuộc chiến Ukraine.

Trước đó, Tổng thống Donald Trump đã áp đặt thuế quan trừng phạt lên Ấn Độ vì nhập khẩu dầu từ Nga, cho rằng hành động này "tiếp sức cho cỗ máy chiến tranh".

Với Nga, mối quan hệ bền chặt với UAE được xem là một thành công lớn. Ông Ryan Bohl, chuyên gia phân tích cấp cao về Trung Đông và Bắc Phi tại Rane, nhận xét: "Điều này cho thấy Nga không bị cô lập về mặt ngoại giao và kinh tế như kỳ vọng của phương Tây. UAE đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực của Nga nhằm vượt qua các biện pháp trừng phạt."

Ông Bohl cũng lưu ý rằng đối với Chủ tịch Mohammed bin Zayed, chuyến thăm là cách để khẳng định sự độc lập với Washington, dù UAE vẫn phụ thuộc vào Mỹ về mặt an ninh.

Những thách thức từ góc nhìn của Mỹ

Mỹ từng bày tỏ sự không hài lòng khi UAE hỗ trợ Nga trong việc nhập khẩu hàng hóa. Năm 2023, chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã liệt UAE vào danh sách "quốc gia đáng chú ý" vì vai trò của nước này trong việc giúp Nga né tránh trừng phạt và kiểm soát xuất khẩu.

Theo Bộ Tài chính Mỹ, trong nửa cuối năm 2022, các công ty tại UAE đã vận chuyển hơn 5 triệu USD hàng hóa bị kiểm soát từ Mỹ sang Nga, bao gồm chất bán dẫn có thể được sử dụng trong vũ khí tại chiến trường Ukraine.

Bà Borshchevskaya giải thích: "UAE là một trung tâm quan trọng trong việc vận chuyển hàng hóa lưỡng dụng, tức là những sản phẩm có thể phục vụ cả mục đích dân sự và quân sự. Điều này góp phần hỗ trợ cuộc chiến của Nga tại Ukraine". Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao UAE chưa đưa ra bình luận chính thức về vấn đề này khi được CNBC liên hệ.

Đến nay, Washington chưa áp dụng biện pháp trừng phạt cụ thể nào đối với UAE hay các đối tác thương mại khác ở Vùng Vịnh, khác với cách tiếp cận cứng rắn mà Tổng thống Donald Trump áp dụng với Ấn Độ.

Vai trò trung gian và lợi ích kinh tế

Một phần lý do khiến UAE tránh được áp lực từ Mỹ là vai trò trung gian của nước này giữa Nga và các cường quốc phương Tây. UAE đã hỗ trợ liên lạc giữa các bên đối lập và đứng ra làm trung gian cho các thỏa thuận trao đổi tù nhân giữa Nga và Ukraine.

Theo Abu Dhabi, kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 2/2022, những nỗ lực hòa giải của họ đã giúp 4.181 tù nhân được hồi hương.

Ngoài ra, UAE còn được bảo vệ bởi mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với Mỹ, không chỉ trong lĩnh vực quốc phòng. Abu Dhabi đang nổi lên như một trung tâm đầu tư quan trọng cho các công ty công nghệ và trí tuệ nhân tạo hàng đầu của Mỹ.

Chuyến thăm Vùng Vịnh của Tổng thống Donald Trump vào tháng 5 vừa qua đã chứng kiến nhiều thỏa thuận lớn được ký kết với UAE. Hồi tháng 3, Abu Dhabi cũng cam kết đầu tư 1,4 nghìn tỷ USD vào Mỹ trong vòng 10 năm.

Cân bằng trong chính sách đối ngoại

Mối quan hệ thân thiện giữa UAE và Nga là một nguồn thách thức với Mỹ, nhưng chưa đến mức nghiêm trọng, đặc biệt dưới thời chính quyền của Tổng thống Donald Trump. Ông Hussein Ibish, học giả tại Viện Các Quốc gia Vùng Vịnh Ả Rập ở Washington, nhận định: "Nếu các biện pháp trừng phạt thứ cấp được áp dụng sau thời hạn ngừng bắn mà Tổng thống Trump đặt ra liên quan đến Ukraine, UAE và Nga sẽ cần phối hợp để ứng phó."

Các nhà lãnh đạo ở UAE và khu vực Vùng Vịnh có thể sẽ theo dõi sát sao động thái của Tổng thống Donald Trump. Tuy nhiên, theo ông Michael Rubin, cựu quan chức Lầu Năm Góc, UAE sẽ tiếp tục duy trì sự độc lập trong chính sách đối ngoại.

Ông nói với CNBC: "UAE không còn hứng thú với việc tham gia các liên minh lớn hay chịu áp lực từ bên ngoài. Họ sẽ dựa vào lợi ích thực tế của mình, để các nước khác tự tiêu tốn thời gian vào trừng phạt hay cạnh tranh quyền lực".

Với Chủ tịch Mohammed bin Zayed al Nahyan, ưu tiên hàng đầu là làm điều tốt nhất cho UAE, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào Mỹ, Trung Quốc hay Nga.