Ban hành nhiều Quy hoạch có ý nghĩa quan trọng, là "mạch máu" của nền kinh tế

Phát biểu tại Hội nghị tổng kết năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 của ngành công thương (ngày 20/12), nhấn mạnh những kết quả đạt được trong năm 2023 như: Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 đạt và vượt 10/15 chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Tăng trưởng GDP năm 2023 ước đạt trên 5%. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt 683 tỷ USD, trong đó xuất siêu khoảng 26 tỷ USD... Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, trong thành công chung của cả nước, có sự đóng góp hết sức quan trọng, toàn diện của ngành công thương trên các mặt: Hoàn thiện khung khổ pháp lý, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển các ngành, lĩnh vực sản xuất, thương mại cụ thể: Bảo đảm chuỗi cung ứng nguyên vật liệu, kết nối với các nền kinh tế, vừa phát triển thị trường nội địa, và hội nhập kinh tế.

Đáng chú ý, theo Phó Thủ tướng, Bộ Công Thương đã chủ động tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 4 quy hoạch ngành quốc gia có ý nghĩa quan trọng. Trong đó, đặc biệt là Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia và Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia. "Đây là các quy hoạch có ý nghĩa quan trọng bởi năng lượng là "mạch máu" của nền kinh tế, đời sống dân sinh và quốc phòng, an ninh quốc gia, "nhằm tạo cơ sở pháp lý, huy động nguồn lực đầu tư, triển khai, vận hành, phục vụ điều hành sản xuất kinh doanh", Phó Thủ tướng nêu rõ.

Cùng với đó, ngành công thương đã triển khai có hiệu quả nhiều giải pháp xúc tiến thương mại, kích cầu tiêu dùng để thúc đẩy thương mại nội địa. Tổng bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ năm 2023 ước tăng 9,6% vượt mục tiêu đề ra (8-9%); bảo đảm nguồn cung hàng hóa tại thị trường trong nước, nhất là các mặt hàng lương thực, thực phẩm; khắc phục được khó khăn về thiếu nguyên, nhiên liệu thiết yếu phục vụ sản xuất và đời sống của người dân.

Công tác hội nhập kinh tế quốc tế đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng: Hoàn tất đàm phán, ký kết Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Israel sau 7 năm (2016-2023), nâng tổng số FTA đã được ký kết và thực thi là 16 FTA với trên 60 quốc gia, đối tác lớn trên toàn cầu.

Công tác quản lý nhà nước về phòng vệ thương mại, chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ được triển khai đồng bộ. Quản lý, bảo đảm trật tự thị trường, phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên thị trường nội địa tiếp tục được củng cố.

Bộ Công Thương cần khắc phục tình trạng chậm trình, chậm ban hành các văn bản theo thẩm quyền

Bên cạnh kết quả đạt được, Phó Thủ tướng đề nghị ngành công thương thẳng thắn nhận diện những tồn tại, bất cập, cần tập trung xử lý, khắc phục trong thời gian tới.

Cụ thể, về thể chế, Bộ Công Thương cần khắc phục tình trạng chậm trình, chậm ban hành các văn bản theo thẩm quyền. "Nếu không đổi mới trong tư duy, quan điểm, chính sách, thì ngành công nghiệp không thể tiếp cận với công nghệ cao, chất lượng, kinh tế xanh hay dẫn dắt kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi năng lượng từ nâu sang xanh, không tận dụng được xu thế hội nhập, thu hút đầu tư", Phó Thủ tướng lưu ý.

Phó Thủ tướng yêu cầu ngành công thương tập trung khắc phục, không để xảy tình trạng thiếu nguyên, nhiên vật liệu thiết yếu đối vối với nền kinh tế và đời sống dân sinh, nhất là bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia "kỷ luật, trách nhiệm nhất", không làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, thu hút thương mại; bảo đảm cân đối cơ cấu và sự phát triển các nguồn điện sát với tình hình thực tế, giải quyết các bài toán về kinh tế, mô hình phát triển.

Về sản xuất công nghiệp, Phó Thủ tướng yêu cầu đánh giá, phân tích kỹ về số liệu tăng trưởng của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo chỉ đạt 3,1%, trong khi đây là nền tảng cho công nghiệp hoá, hiện đại hoá của các ngành, lĩnh vực kinh tế khác. Một số sản phẩm công nghiệp chủ lực như xe máy giảm 23,5%, tivi ước giảm 43,5%; thép cán ước giảm 22,2%.

Công nghiệp chủ yếu phụ thuộc vào khối FDI, các ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp ưu tiên, công nghiệp mũi nhọn, công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp năng lượng xanh, vật liệu mới… phát triển chậm. "Kim ngạch xuất khẩu vẫn còn phụ thuộc nhiều vào khối FDI, vì vậy phải xác định được những khâu, những sản phẩm có giá trị gia tăng cao từ chuyển giao công nghệ, nghiên cứu và triển khai thay vì chỉ gia công, nhằm phát triển những ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn, cơ bản", Phó Thủ tướng phân tích và cho rằng, đây là những vấn đề lớn đặt ra cho không chỉ đối với ngành công thương mà có liên quan đến rất nhiều ngành, lĩnh vực để tìm ra lời giải tổng thể, hiệu quả.

Theo Phó Thủ tướng, trong năm 2024, ngành công thương phải tiếp tục nghiên cứu, tham mưu bài bản, khoa học cơ chế, chính sách, chiến lược hình thành, phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao, nền tảng, có giá trị gia tăng cao như cơ khí chế tạo, bán dẫn, công nghệ số, năng lượng tái tạo…

Phó Thủ tướng nhấn mạnh vai trò quan trọng của các cơ quan đại diện, thương vụ trong xúc tiến thương mại, hoàn thiện các chính sách, tiêu chuẩn, quy chuẩn hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam cũng như dự báo tiềm năng, yêu cầu của các thị trường nhập khẩu; tận dụng hiệu quả các FTA đã ký kết trên cơ sở bảo đảm tính thống nhất, hài hoà với tiêu chuẩn quốc tế chung...