Vừa qua, Báo Nhà báo & Công luận nhận được phản ánh của hàng chục hộ dân ở xóm 9, xã Nam Thanh, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An về việc: từ năm 2007, thực hiện chủ trương phủ xanh đất trống đồi núi trọc, gần 50 hộ dân đã được nhận đất, triển khai trồng gần 45ha cây keo lai. Nhưng đến thời điểm khai thác lứa 2, họ lại không được thu hoạch.

Anh Nguyễn Đình Đức (SN 1981) ở xóm 9, xã Nam Thanh (Nam Đàn, Nghệ An) cho biết, trước đây do thời tiết nắng nóng kéo dài, rừng ở xã Nam Thanh bị cháy rất nhiều nên tháng 10/2007, xã Nam Thanh kết hợp với lâm trường tiến hành giao đất cho người dân trồng cây phủ xanh đất trống đồi núi trọc. Lúc đó, anh Đức nhận 7ha đất rừng sản xuất, sau khi nhận đất, anh Đức đã vay ngân hàng 200 triệu đồng để mua cây giống và phân bón để trồng cây keo lai. Sau 8 năm chăm sóc cẩn thận (năm 2015), rừng keo lai của anh đã cho thu hoạch gỗ lứa 1 để bán cho các nhà máy, xưởng chế biến bột giấy.

Sau khi thu hoạch lứa 1 xong, năm 2016, anh Nguyễn Đình Đức tiếp tục dồn vốn để mua cây giống keo lai và phân bón, để tiến hành trồng lứa thứ 2. Sau 6 năm chăm sóc, đến nay, 7ha cây keo nguyên liệu tới kỳ khai thác nhưng gia đình anh Đức lại không được phép khai thác, vì cơ quan chức năng cho rằng số diện tích rừng trồng này đã trở thành rừng đặc dụng.

Cùng chung cảnh ngộ, anh Đinh Hữu Quang (SN 1987) ở xóm 9, xã Nam Thanh (Nam Đàn, Nghệ An) cũng nhận 50ha đất rừng sản xuất theo chủ trương phủ xanh đất trống đồi núi trọc. Anh Quang cho biết: “Tôi vay mượn 500 triệu đồng để đầu tư cây giống keo lai và phân bón để trồng cây nguyên liệu. Đến nay, độ tuổi của cây đã được 6 năm, nhưng giờ cơ quan chức năng không cho tôi thu hoạch. Tôi đã bỏ tiền của, công sức ra khai hoang một vùng đồi để trồng rừng nguyên liệu. “Nay trồng cây đã đến ngày hái quả”,  mong có tiền trả cho ngân hàng,  nhưng chính quyền lại không cho thu hoạch. Giờ nợ nần chồng chất, khó khăn đổ lên đầu người dân chúng tôi”.

“Loại cây keo lai này đã quá chu kỳ tuổi khai thác, thân cây trở nên giòn và xốp nên sản lượng gỗ sẽ giảm. Mùa bão sắp tới, rừng keo này sẽ bị bão đánh đổ gãy. Chúng tôi mong muốn các cấp, các ngành xem xét cho người dân chúng tôi tiến hành thu hoạch”, hàng chục hộ dân ở xóm 9, xã Nam Thanh kiến nghị.

Việc làm của chính quyền khiến bà con rất bức xúc. Ai cũng  cho rằng, trước đây thì chính quyền vận động người dân trồng cây để phủ xanh đất trống đồi núi trọc, dân vay mượn đầu tư hàng trăm triệu đồng để thực hiện chủ trương của chính quyền, thì trong lúc đó, chính quyền lại “âm thầm” chuyển rừng sản xuất của dân thành rừng đặc dụng mà dân không hề hay biết, dẫn đến rất nhiều hộ rơi vào cảnh nợ nần. Nếu Nhà nước muốn đưa rừng sản xuất vào rừng đặc dụng thì phải có văn bản trước dân để dân biết, và cho dân thu hoạch số keo mà họ đã bỏ công, bỏ của ra trồng và chăm sóc. Đằng này, người dân đã không hề biết đất rừng sản xuất của mình đã có quyết định thu hồi, cũng không hề được bồi thường tài sản trên đất trước khi rừng sản xuất của họ trở thành rừng đặc dụng.

Theo tìm hiểu của phóng viên, năm 2007, xã Nam Thành thực hiện chủ trương của huyện Nam Đàn, chia đất cho dân phủ xanh đất trống theo Nghị định 163. Theo đó, đã có 48 hộ dân nhận đất trồng cây nguyên liệu. Tuy nhiên, năm 2014 toàn bộ gần 42ha đất rừng sản xuất đưa vào nằm trong 200ha đất rừng đặc dụng. Thời điểm đó, cơ quan chức năng lại không thu hồi đất, không yêu cầu người dân dừng sản xuất. Vì vậy, năm 2015, các hộ dân ở xã Nam Thanh, huyện Nam Đàn tiếp tục trồng vụ 2, cho đến kỳ thu hoạch thì trên không cho khai thác.

Ông Nguyễn Hồng Tám - Xóm trưởng xóm 9, xã Nam Thanh (huyện Nam Đàn, Nghệ An) cho biết, tháng 4/2007, thời điểm đó hay xảy ra cháy rừng, xã muốn giao đất tận hộ để  bảo vệ. Xã  kết hợp với lâm trường lâm nghiệp Đại Huệ tập huấn phòng cháy rừng cho người dân. Đến tháng 10/2007, xã tiến hành giao đất, giao rừng cho dân, vì thế tất cả đất trên rừng này đều có chủ cả.

Sau khi nhận đất xong, người dân tự bỏ vốn, tự khai hoang để trồng cây nguyên liệu, Nhà nước cũng không hỗ trợ cho người dân bất cứ cái gì. Dân trồng keo lai khép kín, và đã có thu hoạch vào năm 2015. Thu hoạch xong, năm 2016, người dân trồng tiếp cây keo lai đợt 2, nhưng lâm trường Đại Huệ không hề có động thái thông báo, nhắc nhở gì dân là đất rừng sản xuất này đã trở thành rừng đặc dụng. Đến năm 2020, khi cây keo lai đến kỳ thu hoạch, một số hộ dân vào rừng tiến hành thu hoạch thì lâm trường ra ngăn cấm, không cho khai thác với lý do “số rừng trồng này đã trở thành rừng đặc dụng!”.

“Người dân vay vốn hàng trăm triệu đồng để đầu tư, tiền lãi cao, giờ không cho dân khai thác cũng không thấy đền bù tài sản trên đất cho dân khiến họ gặp rất nhiều khó khăn. Người dân đã có nhiều đơn trình lên các cấp, các ngành rồi nhưng vẫn chưa được giải quyết”, ông Tám cho biết.

Ông Trần Đăng Khoa - Chủ tịch UBND xã Nam Thanh (huyện Nam Đàn, Nghệ An) cho biết, trước đây là do cháy rừng liên tục nên xã tiến hành giao đất cho dân. Khi tiến hành giao đất cho dân, các vị tiền bối qua các thời kỳ cũng ở nhà ký hồ sơ giao đất mà không đi kiểm tra thực địa, nên dẫn đến có sự chồng lấn sang Ban Quản lý lâm trường Đại Huệ. Sau khi Lâm trường chuyển đổi thành Ban Quản lý rừng phòng hộ, và từ rừng phòng hộ nâng lên thành rừng đặc dụng.

Nguyện vọng của chính quyền địa phương và bà con ở đây là mong muốn cho dân được khai thác cây keo lai mà họ đã trồng, sau đó sẽ bàn giao lại đất cho Nhà nước. Hoặc Nhà nước hỗ trợ tài sản cây trên đất cho người dân, người dân để lại cây rừng cho Nhà nước.

Được biết, vừa rồi, Chủ tịch UBND huyện Nam Đàn cũng đã về gặp và giải thích cho đảng viên, nhân dân  song kết quả cuối cùng phải chờ thẩm quyền giải quyết của cấp trên.

Hàng chục hộ dân ở xã Nam Thanh có nguy cơ rơi vào cảnh tay trắng sau 15 năm gắn bó với rừng. Họ hằng ngày trông ngóng về một phương án giải quyết thấu tình đạt lý của chính quyền các cấp để khỏi lâm vào cảnh nợ nần bất đắc dĩ.

Nhà báo và Công luận sẽ tiếp tục thông tin.

Trần Phong