Từ giữa tháng 3/2019, nhiều hộ dân ở xóm 8, xóm 9 (xã Nghi Phương, huyện Nghi Lộc, Hà Tĩnh) bắt đầu tập kết vật liệu, tiến hành xây nhà cửa, ki-ốt trên diện tích đất của gia đình mình đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng khi hay tin dự án đường cao tốc Bắc - Nam sẽ đi qua địa phương này.

Việc xây dựng diễn ra rất nhanh nhằm mục đích hưởng đền bù giải phóng mặt bằng. Thậm chí, có nhiều công trình mới chiều hôm qua còn xây móng thì đến sáng hôm nay đã xây xong phần thô. Những căn nhà, ki-ốt mới được xây dựng này đều nằm sát Quốc lộ 48E, diện tích rộng khoảng 30-50m2.

Dự án đường cao tốc Bắc - Nam sẽ đi qua trên địa bàn của 6 huyện, thị là: Hoàng Mai, Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Yên Thành, Nghi Lộc và Hưng Nguyên, có 39 xã và 697 nhà ở dân cư thuộc diện di dời để phục vụ dự án. Tại huyện Nghi Lộc, có 4 xã là Nghi Đồng, Nghi Phương, Nghi Mỹ, Nghi Vạn có đường cao tốc chạy qua với tổng chiều dài 7,14 km, có hơn 30 hộ bị ảnh hưởng.

Có mặt tại khu vực các hộ dân xây nhà, ki ốt nằm trong quy hoạch dự án xây dựng cầu vượt thuộc tuyến đường cao tốc trên tuyến Bắc - Nam đi qua xóm 8 và 9, xã Nghi Phương, huyện Nghi Lộc (Nghệ An), được biết, xã Nghi Phương nằm trong quy hoạch của dự án với tổng chiều dài 2,6 km. Theo quy hoạch, khu vực cắt qua tuyến Quốc lộ 48E sẽ xây cầu vượt và có 20 hộ dân nơi đây bị ảnh hưởng cần tái định cư.

Khi phát hiện 7 hộ dân có đất thổ cư đã tổ chức xây dựng công trình trên đất để được hưởng các cơ chế hỗ trợ GPMB sau này đối với dự án, chính quyền xã Nghi Phương đã cử cán bộ trực tiếp xuống kiểm tra, cũng như tuyên truyền, vận động các hộ dân này ngừng các hoạt động xây dựng nhưng các hộ dân này không nghe và tiếp tục xây dựng.

Ông Nguyễn Trọng Tạo – Chủ tịch UBND xã Nghi Phương, huyện Nghi Lộc (Nghệ An) cho biết, các cơ quan chức năng mới chỉ về khảo sát, đo đạc và bàn giao cọc tim tuyến bước nghiên cứu khả thi Dự án đường cao tốc Bắc - Nam. Huyện Nghi Lộc cũng chưa thông báo về quy hoạch, thu hồi đất GPMB nên xã chưa có cơ sở để lập biên bản đình chỉ việc xây dựng của người dân.

Sau sự việc, ngày 19/3, xã Nghi Phương đã làm báo cáo gửi UBND huyện Nghi Lộc và đề nghị huyện có thông báo quy hoạch đường bộ cao tốc Bắc - Nam qua địa bàn. Ngay lập tức huyện đã cứ đoàn làm việc đến xem xét hiện trường vụ việc. Đến ngày 22/3, UBND huyện Nghi Lộc đã ban hành công văn về việc nghiêm cấm xây dựng công trình nhà ở, trồng cây lâu năm trong phạm vi GPMB đường cao tốc Bắc - Nam.

Trong văn bản, UBND huyện Nghi Lộc yêu cầu các xã nghiêm cấm việc xây dựng các công trình, nhà ở, trồng cây lâu năm, cây ăn quả với mục đích để hưởng lợi từ chính sách đền bù GPMB trong phạm vi chỉ giới quy hoạch đường cao tốc Bắc Nam; giữ nguyên hiện trạng sử dụng đất đối với phạm vi đất nằm trong chỉ giới quy hoạch đường cao tốc.

UBND huyện cũng giao cho các xã kiểm tra, lập biên bản xử lý các trường hợp vi phạm theo quy định; Phòng TN&MT, Kinh tế - Hạ tầng thường xuyên kiểm tra theo dõi và đôn đốc các xã thực hiện nghiêm việc quản lý đất đai, xây dựng trong phạm vi chỉ giới quy hoạch đường cao tốc Bắc Nam.

Nhận được thông báo này, UBND xã Nghi Phương phối hợp với các xóm trưởng xuống đo đạc, lập biên bản kiểm tra hiện trạng và đình chỉ việc xây dựng công trình của người dân.

Thời điểm này, đã có 7 hộ dân xây dựng nhà cửa, ki ốt, gồm: Ông Trần Ngọc Lan ở xóm 9; ông Phạm Quốc Đạt ở xóm 9; ông Lê Công Đoàn ở xóm 8; ông Nguyễn Văn Dũng ở xóm 9; ông Nguyễn Trọng Phong ở xóm 9; ông Chu Văn Hải ở xóm 9; ông Nguyễn Trọng Lương ở xóm 9. Những căn nhà này cơ bản đã hoàn thiện và đưa vào sử dụng.

Ông Nguyễn Bá Điệp – Trưởng Phòng TN&MT huyện Nghi Lộc (Nghệ An) cho biết, sau khi nắm được thông tin, huyện đã thành lập đoàn kiểm tra, đến đo đạc và lập biên bản hiện trạng. Dựa vào căn cứ đó sẽ đề xuất phương án bồi thường hỗ trợ cho người dân.

“Khi bị phát hiện và lập biên bản vi phạm người dân vẫn ký nhưng không chấp hành. Họ tiếp tục xây dựng, vì họ xây dựng trên đất ở của gia đình nên chúng tôi cũng khó xử lý”, ông Điệp cho biết.

Trần Phong