Vào trại tâm thần học cách “điên”

Nghệ sĩ Trung Anh sinh năm 1961 tại Đức Thọ, Hà Tĩnh. Anh mất mẹ, mất chị gái và dì ruột năm 7 tuổi trong một lần máy bay B52 của giặc Mỹ càn quét tại ngôi làng nghèo xơ xác. Đang chiến tranh không thể báo tin cho bố làm mãi tận Hà Nội xa xôi, họ hàng lặng lẽ làm đám tang. Không thể để cậu bé 7 tuổi mồ côi mẹ sống côi cút một mình, người hàng xóm đã đưa nghệ sĩ Trung Anh vào cuộc hành trình hơn 400km cuốc bộ ra Hà Nội giữa mưa bom bão đạn, đối mặt với bão lũ, mưa giông để tìm bố.

Cơ duyên đưa nghệ sĩ Trung Anh đến với nghiệp diễn thật đơn giản. Bố anh làm công tác hành chính tại Nhà hát kịch Hà Nội. Vì vậy, anh có điều kiện được xem những vở diễn và gặp gỡ diễn viên. Nhân có khóa đào tạo diễn viên, các cô chú trong đoàn kịch động viên Trung Anh đăng ký tham gia khi bước vào tuổi 17. Cùng khóa với anh có các nghệ sĩ: Trọng Trinh, Quốc Khánh, Lan Hương, Hương “Bông”, Đỗ Kỷ…

Thời gian đầu, so với các đồng nghiệp, Trung Anh có vẻ “lép vế” hơn. Nếu như các bạn đồng khóa được giao vai chính, vai phụ thì anh chỉ được giao vai quần chúng với sự xuất hiện loáng thoáng trong vở kịch. Chính vì điều này làm anh khá buồn. Thời đó, đang là “mùa” xuất khẩu lao động, anh đã định bỏ nghiệp diễn để đi làm kinh tế. Nhưng rồi, giờ chót, anh thay đổi, quyết định gắn bó lâu dài với “tổ ấm” Nhà hát kịch Việt Nam.

Đã ở lại, Trung Anh hạ quyết tâm diễn cho ra diễn. Anh không ngừng nỗ lực học hỏi lối diễn từ các nghệ sĩ đàn anh, đàn chị và nghiên cứu kịch bản sâu hơn. Dần dần, những vai diễn có số phận bắt đầu… gọi tên anh! Trung Anh có nhiều vai diễn hay như Kép Đinh trong vở “Kiếp đoạn trường”, Trần Cảnh trong “Mỹ nhân và anh hùng”.

Càng diễn, Trung Anh càng mê, càng đắm đuối. Sự đam mê ấy đối với anh còn quan trọng hơn cả năng khiếu. Trung Anh luôn coi năng khiếu chỉ là đầu vào, nếu không có tình yêu để học hỏi, đầu tư tìm tòi thì người diễn viên ấy không thể diễn sâu sắc được. Sự đam mê học học hỏi giúp anh vượt qua bão giông “cơm, áo, gạo, tiền” vốn dĩ luôn “đồng hành” với những nghệ sĩ kịch. Dường như, càng khó khăn, nghệ sĩ Trung Anh càng nặng lòng với nghiệp diễn.

Khuôn mặt hiền lành có phần khắc khổ của anh như đã vận vào các vai diễn. Với hàng chục vở kịch trên sân khấu, hàng trăm vai diễn lớn, nhỏ trên truyền hình, khán giả nhớ tới Trung Anh với số phận… buồn tủi, hẩm hiu, cô quạnh.

Tuy bị “định dạng” vào nhân vật chính diện có hoàn cảnh khổ sở nhưng vai diễn của Trung Anh không hề “một màu”. Mỗi nhân vật, anh lại tìm ra chiều sâu nội tâm, những nét độc đáo, linh hồn của nhân vật ấy để chuyển tải. Bởi thế, những vai diễn của Trung Anh luôn là “chứng chỉ vàng” để đạo diễn an tâm. Anh luôn cầu toàn trong từng vai diễn. Khi anh vào nhân vật phản diện - Trữ - một người điên trong phim “Mê lộ”. Để hóa thân vào một nhân vật bị sang chấn tâm thần sau khi ở chiến trường trở về, anh đã phải bỏ rất nhiều công sức, thậm chí, anh phải xin giấy giới thiệu của Đài Truyền hình Việt Nam, sang Trâu Quỳ tìm hiểu cuộc sống của những người tâm thần, để hóa thân thành một bệnh nhân điên thích hợp nhất. “Lúc đó, nhiều người cản vì sợ, nhưng tôi vẫn quyết đi và cuối cùng đã gặt hái được thành công”- Nghệ sĩ Trung Anh cười nhớ lại.

Khi nhận đóng vai Thập trong phim “Những đứa con của làng”, Trung Anh đã bỏ ra 3 tháng trời để tập hút thuốc rê, cách đi lại khập khiễng của nhân vật… Chẳng phải ngẫu nhiên mà vai diễn Thập trong phim “Những đứa con của làng” đưa Trung Anh tới giải thưởng nam diễn viên xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 19.

Làm mới chính mình trong mỗi vai diễn

Dù thành công trong những vai diễn “khổ sở” nhưng Trung Anh luôn khát khao được làm mới mình qua những vai diễn. Anh muốn đạo diễn giao cho mình vai phản diện hay tưng tửng để khám phá chính mình cũng như mang món quà mới lạ tới khán giả.

Và ước mong ấy được thực hiện. Anh được vào vai diễn tưng tửng như vai vị thủy thủ già trong vở kịch “Hàng xóm chung cư”, ông Minh trong “Hôn nhân trong ngõ hẹp”, vai nhà thơ Xuân Ngô trong “Những công dân tập thể”. Vai diễn của Trung Anh diễn hài không lên gân, lên cốt. Với nét mặt diễn xuất và lời thoại “tưng tửng”, anh đã làm nên sự duyên dáng vai diễn của mình.

Vào vai gã giang hồ Lương Bổng trong “Người phán xử” gây “bão” trên VTV3, NSƯT Trung Anh rất hứng thú. Đây là nhân vật thứ chính quan trọng bậc nhất trong “Người phán xử”, xuất hiện từ đầu đến cuối bộ phim. Gã giang hồ cộm cán này trung thành tuyệt đối với Phan Quân (NSND Hoàng Dũng), đồng thời cũng là người được ông trùm tin tưởng nhất. Vào vai Lương Bổng, Nghệ sĩ Trung Anh phải diễn 3 bộ mặt khác nhau. Khi tiếp xúc với bạn là Phan Quân - “Người phán xử”, Lương Bổng là một con người tâm tình, cởi mở, trung thành. Bộ mặt thứ hai của Lương Bổng là bộ mặt lạnh lùng, đăm chiêu, mưu đồ với những người còn lại. Bộ mặt thứ ba là khi ông ấy ở một mình. Đó là một khuôn mặt đầy suy tư, tư lự, đúng kiểu của một người sống ẩn dật. “Không chỉ vì tôi muốn thử nghiệm trong việc thay đổi về lối diễn xuất, mà thực sự đây là một kẻ giang hồ có nội tâm, tính cách chứ không chỉ biết chém giết” - Nghệ sĩ Trung Anh chia sẻ.

Để chuẩn bị cho vai diễn, ngoài mái tóc húi cua, Nghệ sĩ Trung Anh còn phải tập cách... bắn súng, mặc dù Lương Bổng không phải người trực tiếp bắn giết nhưng cũng có lúc ông ta phải ra tay. Vai diễn không có nhiều pha võ thuật đẹp mắt trên màn ảnh. Làm nên thành công của nhân vật là chiều sâu đời sống nội tâm, thể hiện qua ánh mắt, nét mặt...

Anh may mắn có một gia đình ấm áp, sum vầy. Vợ anh là một người phụ nữ xinh xắn, đảm đang, kém chồng 10 tuổi và hết lòng yêu chồng. Bà xã anh cũng là người tận tụy xem anh diễn từng vai, thế nên dù công việc của chị không liên quan tới nghệ thuật nhưng chị rất am hiểu về nghệ thuật sân khấu và truyền hình. Chị là tổ ấm hậu phương vững chắc để Trung Anh cống hiến cho nghệ thuật. Anh nói: “Tôi hơn 30 năm ăn cơm sân khấu và cũng bằng ấy năm lăn lộn phim trường và những chuyến công tác liên miên. Nếu không có một hậu phương ở nhà, chắc tôi không thể hết lòng vì nghệ thuật được”.

Mới đây, khán giả cả nước gần như đã quên bẵng mất “Lương Bổng” để sôi sục với “ông Sơn” trong “Về nhà đi con”. Vẫn là Trung Anh ấy mà mỗi vai diễn lại mang đến một sức sống mới, hình ảnh mới. Có được điều đó không chỉ là may mắn mà còn chính là sự cống hiến và lao động nghiêm túc của người nghệ sỹ. Và sự cống hiến ấy của anh đã được đền đáp xứng đáng bằng danh hiệu NSND sẽ được trao cho anh vào ngày 2/9 tới đây.

Tử Hưng