Nghi lễ “Tết Xíp xí” diễn ra hàng năm vào ngày 14/7 âm lịch, là một dịp quan trọng để con cháu người Thái trắng thể hiện lòng biết ơn và tưởng nhớ tổ tiên.

Tết Xíp xí không chỉ là ngày lễ lớn, mà còn là ngày để người lớn chăm sóc và quan tâm đặc biệt đến thế hệ trẻ. Trẻ em trong ngày này sẽ được mặc những bộ quần áo rực rỡ, được ông bà và cha mẹ tặng.

Trong ngày lễ, mâm lễ vật được chuẩn bị cẩn thận với nhiều món ăn truyền thống như thịt vịt, thịt gà, thịt lợn hun khói, cá nướng (Pa pỉnh tộp), nộm rau cải, canh bon, canh chua, khẩu cắm (cơm nếp nhuộm 5 màu hoặc 7 màu), bánh ít uôi, bánh chưng gù. Đặc biệt, không thể thiếu “nhứa tô pết” (thịt vịt), biểu tượng của sự mong muốn loại bỏ sâu bọ hại lúa và những điều không may mắn.

Sau nghi lễ cúng, các thành viên trong gia đình cùng quây quần bên mâm cỗ, chúc nhau những điều tốt đẹp. Đây cũng là dịp để cộng đồng người Thái trắng thể hiện lòng mến khách.

Khách đến nhà đều được đón tiếp nồng hậu và được thưởng thức những món ăn đặc trưng chỉ có trong ngày Tết Xíp xí như cá nướng, gỏi cá, canh bon, canh chua, rêu đá, xôi ngũ sắc, thịt hun khói, nộm da trâu.

“Tết Xíp xí” không chỉ là dịp để củng cố sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình và cộng đồng, mà còn là cơ hội để giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Các hoạt động văn hóa, thể thao, múa hát, và thi ẩm thực diễn ra sôi nổi, tạo nên không khí vui tươi, phấn khởi.

Việc công nhận “Nghi lễ Tết Xíp xí” là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ khẳng định giá trị văn hóa độc đáo của người Thái trắng, mà còn là nguồn động lực để các dân tộc tại Sơn La thêm yêu và tự hào về văn hóa truyền thống của mình, góp phần tăng cường tình đoàn kết dân tộc.

Nguyễn Hoàng