Nghiên cứu hé lộ tinh tinh cũng có thói quen 'nhậu'

Theo một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Science, việc tiêu thụ cồn là một phần thường xuyên trong chế độ ăn uống tự nhiên của tinh tinh.

Thói quen không chỉ của loài người

Các nhà nghiên cứu, đứng đầu là Aleksey Maro, đã đo lường và xác nhận rằng khi ăn trái cây lên men, những con tinh tinh này hấp thụ lượng ethanol đáng kể. Lượng cồn hằng ngày mà chúng tiêu thụ được tính toán là tương đương với việc con người uống khoảng một chai bia nhỏ.

Nghiên cứu được thực hiện tại Vườn quốc gia Kibale ở Uganda và Vườn quốc gia Taï ở Bờ Biển Ngà. Tại đây, các nhà khoa học đã kiểm tra 20 loại trái cây phổ biến nhất trong khẩu phần ăn của tinh tinh. Phân tích hóa học cho thấy phần cùi chín của chúng chứa hàm lượng cồn trung bình là 0,3%.

Do một con tinh tinh tiêu thụ khoảng 4,5 kg trái cây lên men mỗi ngày, tổng lượng cồn tích lũy trong cơ thể chúng khoảng gần 14 gram. Nếu tính theo cân nặng khoảng 41 kg của chúng, lượng cồn này tương đương với mức một người đã uống hơn nửa lít bia.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc uống rượu thường xuyên không đơn thuần là một hiện tượng văn hóa của loài người, mà còn có thể có nguồn gốc tiến hóa sâu xa, bắt đầu từ hành vi của những loài linh trưởng họ hàng gần với chúng ta.

Nghiên cứu này đồng nhất với kết quả của một nhóm khác từ Đại học Exeter, công bố vào mùa xuân vừa qua, khi họ cũng quan sát thấy tinh tinh thường cùng nhau ăn trái cây có cồn tại Vườn quốc gia Rừng Cantanhez ở Guinea-Bissau, Tây Phi.

Một số loại trái cây như quả sa kê được kiểm tra thậm chí có nồng độ cồn lên tới 0,61%. Tuy vậy, vẫn chưa rõ lượng cồn này có khiến tinh tinh bị say hay không.

Bằng cách sử dụng bẫy ảnh, nhóm nghiên cứu đã ghi nhận tổng cộng 70 trường hợp tinh tinh ăn trái cây có cồn, gần như luôn xảy ra theo nhóm. Cả tinh tinh đực, cái và các cá thể ở mọi lứa tuổi đều tham gia vào những "bữa tiệc" này.

Kết quả được công bố trên Current Biology vào tháng 4, khẳng định đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy vượn lớn hoang dã mà không phải con người có hành vi chia sẻ thức ăn chứa cồn.

Lý giải hành vi tiêu thụ cồn ở động vật và con người

Trong thời gian dài, các nhà nghiên cứu đã tin rằng động vật hoang dã hầu như không bao giờ hoặc chỉ vô tình tiêu thụ cồn. Tuy nhiên, quan điểm này đã thay đổi.

Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Trends in Ecology & Evolution vào đầu năm nay đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ cồn ở các loài vật như khỉ hoang dã, chim chóc và côn trùng thực tế không hề hiếm gặp.

Nhà sinh thái học hành vi Kimberley Hockings cho biết: “Ethanol dồi dào hơn nhiều trong thế giới tự nhiên so với những gì chúng ta từng nghĩ, và hầu hết các loài động vật ăn trái cây có đường sẽ tiếp xúc với một lượng chất này”.

Nhóm nghiên cứu kết luận rằng cần có thêm các nghiên cứu chuyên sâu để làm rõ hai điều rằng thực phẩm lên men được chia sẻ vì mục đích gì, và liệu các loài động vật này có cố ý tiêu thụ chất cồn hay không.

Đồng tác giả nghiên cứu nhận định: "Xét về mặt sinh thái, việc say xỉn khi đang leo trèo trên cây hoặc bị động vật săn mồi bao vây vào ban đêm hoàn toàn bất lợi, điều này chẳng khác nào việc bạn tự làm giảm cơ hội di truyền gen của mình".

Tuy nhiên, quan sát này củng cố ý tưởng rằng việc cùng nhau tiêu thụ các thực phẩm chứa cồn là hành vi phổ biến và có thể đã đóng vai trò xã hội quan trọng trong lịch sử lâu dài của loài người.

Anna Bowland, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Về mặt nhận thức, người ta cho rằng cồn có thể kích hoạt hệ thống endorphin và dopamine, tạo ra cảm giác thư giãn, từ đó mang lại lợi ích về mặt xã hội".

Bà nói thêm: "Để kiểm chứng điều này, chúng ta thực sự cần biết liệu ethanol có tạo ra phản ứng sinh lý như vậy trong môi trường tự nhiên hay không".