Nghiên cứu: Nọc ong có thể giúp điều trị ung thư vú

Từ năm 2020, các nhà khoa học đã tập trung vào melittin, hợp chất chính trong nọc ong mật, có khả năng đục thủng màng tế bào ung thư, khiến chúng chết chỉ sau vài giờ mà không ảnh hưởng nhiều đến tế bào khỏe mạnh.

Tiến sĩ Edina Wang, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết họ đã phát triển một phiên bản melittin nhắm mục tiêu – có thể tiêm trực tiếp vào máu và hoạt động hiệu quả trong vòng 6 giờ, với tác dụng kéo dài tới 1 tuần trong các thử nghiệm tiền lâm sàng.

“Điều quan trọng là melittin rất độc nếu không kiểm soát đúng cách, nên việc tạo ra phiên bản an toàn và chính xác là bước đột phá lớn”, tiến sĩ Wang nói.

Thú vị hơn, nhóm nghiên cứu nhận thấy toàn bộ nọc ong, chứ không chỉ riêng melittin, có khả năng nhắm đúng tế bào ung thư vú cao hơn, mà lại gây ít tổn thương hơn cho mô lành.

Điều này đặt ra giả thuyết: có thể các thành phần khác trong nọc độc đang "dẫn đường" giúp melittin đến đúng đích – một cơ chế đang được nghiên cứu sâu hơn.

Tuy nhiên, Wang lưu ý không thể dùng nọc ong tự nhiên để điều trị, vì nó chứa nhiều thành phần gây dị ứng và độc hại.

Ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ Mỹ, với hơn 316.000 ca mắc mới dự kiến trong năm 2025. Đặc biệt, nhóm nghiên cứu chú ý đến ung thư vú ba âm tính (TNBC) – dạng cực kỳ khó điều trị do thiếu các thụ thể mục tiêu thông thường.

“Chúng ta đang rất cần phương pháp mới cho bệnh nhân TNBC, và kết quả bước đầu với melittin cho thấy tiềm năng rất lớn”, giáo sư Robert Clarke từ Đại học Minnesota nhận định.

Melittin không chỉ tấn công mạnh vào tế bào ung thư mà còn giúp vận chuyển các phân tử điều trị khác vào khối u, mở ra khả năng kết hợp điều trị đa dạng hơn.

Ngoài ung thư vú, nhóm của tiến sĩ Wang cũng đang thử nghiệm melittin nhắm mục tiêu với ung thư buồng trứng, và ghi nhận hiệu quả cao gấp 6 lần so với melittin đơn thuần.

“Dù vẫn ở giai đoạn đầu, kết quả rất khả quan”, Wang cho biết, đồng thời khẳng định nhóm đang chuẩn bị cho các thử nghiệm lâm sàng tiếp theo.

Mặc dù melittin mở ra nhiều hứa hẹn, các chuyên gia cảnh báo không nên quá lạc quan sớm. Việc chuyển từ thử nghiệm tiền lâm sàng sang ứng dụng thực tế luôn là một hành trình khó khăn.

Clarke lưu ý: “Hầu hết thuốc chống ung thư hoạt động tốt nhất khi kết hợp. Melittin có thể sẽ dùng chung với các thuốc khác như paclitaxel, thay vì thay thế hoàn toàn hóa trị hay xạ trị”.

Theo Wang, mục tiêu là phát triển liệu pháp điều trị trúng đích, ít độc hại, có thể bổ trợ hoặc thay thế dần các phương pháp truyền thống vốn nhiều tác dụng phụ.

“Chúng tôi chưa thể nói chắc liệu melittin có thay thế được các phương pháp hiện tại hay không, nhưng rõ ràng nó đang mở ra một cánh cửa mới cho điều trị ung thư chính xác hơn”.