Nguyễn Đỗ Cung – Huyền thoại mỹ thuật Việt qua triển lãm đặc sắc

Sự kiện thu hút đông đảo giới chuyên môn, cùng công chúng yêu mỹ thuật Thủ đô tới tham dự và thưởng lãm.

Triển lãm trưng bày gần 120 tác phẩm tiêu biểu của họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung (1912-1977) do Nhà sưu tập Lê Quang Tuyến tuyển chọn. Dù chỉ chiếm một phần nhỏ trong gia tài nghệ thuật đồ sộ nhưng những tác phẩm trưng bày tại triển lãm vẫn đủ giúp người yêu mỹ thuật cảm nhận rõ hơn tài năng, sức sáng tạo của một tên tuổi nghệ thuật lớn.

Phát biểu khai mạc, Nhà sưu tập Lê Quang Tuyến cho biết, cuộc đời và sự nghiệp của họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung gắn liền với những chặng đường lịch sử lớn của đất nước. Tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Đông Dương năm 1934, ông sớm có những thử nghiệm tiên phong với sơn mài Việt Nam, đồng thời không ngừng tìm tòi, học hỏi các trào lưu nghệ thuật phương Tây đầu thế kỷ XX. Thể nghiệm khuynh hướng lập thể với mong muốn tạo sắc thái mới cho hội họa, ông đã cho ra mắt nhiều tác phẩm ấn tượng như: Cổng thành Huế (bột màu, 1941), Cổng làng (sơn dầu, 1940), minh họa Từ Hải (1942)…

Cách mạng tháng Tám thành công, ông cùng họa sĩ Tô Ngọc Vân và nhà điêu khắc Nguyễn Thị Kim được vào Phủ Chủ tịch vẽ và nặn tượng Bác Hồ. Sau đó, ông tham gia đoàn quân Nam tiến. Giai đoạn này, ông sáng tác nhiều tác phẩm phản ánh sinh động cuộc chiến và con người vùng đất Nam Trung Bộ, nổi bật với phong cách hiện thực, bút pháp mạnh mẽ, bố cục chặt chẽ, màu sắc tươi sáng và tinh thần nhân văn sâu sắc như: “Dân quân tập bắn” (1948), “Du kích La Hai” (1947), “Nữ du kích Phú Yên” (1947), Làm kíp lựu đạn (1947)…

Triển lãm lần này cũng giới thiệu đến công chúng các sáng tác của họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung trong giai đoạn đất nước phát triển kinh tế - xã hội, tiêu biểu như: Nhà sàn Bác Hồ (màu nước), Đất nước đổi mới (sơn dầu), Xưởng cơ khí (lụa), Tổ tự vệ nhà máy, Xưởng họa, Xưởng dệt, Quay sợi, Binh đoàn tăng thiết giáp (bột màu), Phong cảnh chùa Hương, Chân dung họa sĩ, Cô thợ dệt, Cửa hàng chữa xe đạp…

Không chỉ là một họa sĩ tài hoa, Nguyễn Đỗ Cung còn là một nhà nghiên cứu mỹ thuật uyên bác. Ông là người đầu tiên khởi xướng mô hình nghiên cứu mỹ thuật học thuật tại Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc đặt nền móng cho Viện Mỹ thuật và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Ông để lại nhiều công trình nghiên cứu có giá trị như: “Khái quát nền nghệ thuật cổ của nhân dân Việt Nam”, “Những di sản kiến trúc cổ Việt Nam”… Với những cống hiến to lớn, Họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung đã được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất (1977) và Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật đợt I (1996).

Theo nhà sưu tập Lê Quang Tuyến, trên hành trình nghệ thuật của mình, hoạ sĩ Nguyễn Đỗ Cung hướng tới vẻ đẹp hùng tráng hơn là trữ tình, đề cao lý trí hơn những yếu tố thuần túy cảm xúc hay vẻ đẹp hình thức. Ông có đóng góp to lớn trong việc khẳng định dòng chảy nối từ di sản truyền thống đến giá trị hiện thực trong nghệ thuật hiện đại Việt Nam qua nhiều thế kỷ.

"Trong bối cảnh thị trường mỹ thuật đương đại, tranh của Họa sỹ Nguyễn Đỗ Cung được xem là những tác phẩm quý hiếm, luôn nhận được sự đánh giá cao và sự trân trọng đặc biệt từ giới chuyên môn. Triển lãm là dịp tri ân và tôn vinh người họa sỹ đã dành trọn cuộc đời cho nền mỹ thuật nước nhà", nhà sưu tập Lê Quang Tuyến nói.

Dịp này, cuốn sách “Họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung” (140 trang) do Nhà xuất bản Mỹ thuật phát hành ra mắt công chúng, cung cấp cái nhìn toàn diện về cuộc đời, sự nghiệp của một danh họa lớn, đồng thời là tài liệu quý cho giới nghiên cứu và sinh viên mỹ thuật.

Triển lãm “Nguyễn Đỗ Cung - Một huyền thoại” mở cửa đến hết ngày 20/8 tại Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (số 42 Yết Kiêu, Hà Nội).