Nhà báo đang 'chạy marathon' không có vạch đích: Chúng ta cần làm gì?

Phil Chetwynd, một biên tập viên cấp cao, gần đây đã viết rằng những mối đe dọa nhắm vào giới báo chí đang ở mức chưa từng có, làm suy yếu khả năng đưa tin trung thực của họ. Còn theo cựu Giám đốc Viện An toàn Tin tức Quốc tế Hannah Storm, một nhà báo từng trò chuyện với hàng nghìn đồng nghiệp khắp thế giới, “chưa bao giờ tôi thấy sự kiệt sức, tổn thương tinh thần và cảm giác quá tải lan rộng đến vậy”.

Từ Ukraine, Trung Đông, Anh, Mỹ cho tới châu Á, những người làm báo đều chung một nhu cầu: tìm lại khả năng phục hồi, kết nối và mục đích sống, để nhớ vì sao họ đã chọn bước vào nghề này dù biết đó là con đường gập ghềnh.

Từ trải nghiệm cá nhân sau thời gian điều trị rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD), tác giả đã đúc kết khái niệm “7P” - 7 yếu tố giúp nhà báo giữ vững tinh thần giữa khủng hoảng, được ví như một cuộc chạy marathon.

1. Sự chuẩn bị (Preparation)

Chạy marathon đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về thể lực và tinh thần. Tương tự, trong báo chí, dù không thể lường trước mọi chuyện, chúng ta vẫn có thể chuẩn bị cho hầu hết các tình huống. Hãy tự trang bị kiến thức, kỹ năng, và giảm thiểu rủi ro.

Giống như vận động viên chuẩn bị trang phục và chế độ ăn, nhà báo cũng cần chuẩn bị kỹ năng, hiểu giới hạn và trang bị tâm lý để không bị tổn thương trước những câu chuyện đau lòng.

2. Nhịp độ (Pacing)

Không ai có thể chạy marathon với tốc độ nước rút. Báo chí cũng không thể hoạt động mãi ở mức 100%. Trong khủng hoảng, điều quan trọng là biết điều chỉnh nhịp làm việc, cho phép bản thân nghỉ ngơi, chậm lại, và chấp nhận rằng đôi khi “không thể chạy hết tốc lực mãi được”.

3. Sự bảo tồn (Preservation)

“Không có tin tức nào đáng để hy sinh mạng sống cả” - một nguyên tắc được Viện An toàn Tin tức Quốc tế nhắc đi nhắc lại. Hãy lắng nghe cơ thể, hiểu giới hạn của bản thân và biết khi nào cần dừng lại.

Giống như quy tắc an toàn trên máy bay, bạn phải đeo mặt nạ dưỡng khí cho mình trước khi giúp người khác. Việc chăm sóc bản thân không phải là ích kỷ, mà là điều cần thiết để bạn có thể tiếp tục làm việc và hỗ trợ những người xung quanh.

4. Mục đích (Purpose)

Trong những khoảnh khắc khó khăn, bạn có thể tự hỏi “Tại sao mình lại làm nghề này?”. Hãy nhớ lại lý do ban đầu bạn đến với nghề báo: đòi hỏi trách nhiệm, đấu tranh cho công bằng, và tạo ra sự khác biệt. Ý thức về mục đích sống sẽ là nguồn động lực và sức mạnh bảo vệ bạn khi đối mặt với khó khăn.

5. Quyền kiểm soát (Power)

Giáo sư Anthony Feinstein - chuyên gia hàng đầu về sức khỏe tâm thần của nhà báo - từng nói: “Hãy tập trung vào những gì bạn có thể kiểm soát”.

Trong marathon, ta không thể kiểm soát thời tiết hay đối thủ, chỉ có thể kiểm soát cách mình chuẩn bị và phản ứng. Trong báo chí, nhà báo không thể chi phối hành vi của người khác hay ngăn thế giới hỗn loạn, nhưng có thể chọn cách mình đối mặt, cách mình kể chuyện. Sự chấp nhận này tạo nên sức mạnh nội tâm và khả năng phục hồi.

6. Mọi người (People)

Chạy marathon một mình rất cô đơn. Làm báo cũng thế. Sức khỏe tinh thần là một cuộc chiến thầm lặng, nơi xấu hổ, tội lỗi và trầm cảm thường là những người bạn đồng hành không mời mà đến.

Nhưng nó sẽ dễ dàng hơn nhiều khi bạn có người đồng hành. Hãy tìm kiếm sự kết nối, chia sẻ câu chuyện của mình với đồng nghiệp hoặc bạn bè. Việc bình thường hóa các cuộc trò chuyện về sức khỏe tinh thần sẽ giúp bạn vượt qua khó khăn.

7. Điểm tích cực (Positivity)

Thật khó để nhìn thấy ánh sáng trong bóng tối, nhưng niềm hy vọng vẫn luôn tồn tại. Hãy tập trung vào những điều mang lại niềm vui cho bạn, dù là những điều nhỏ nhặt nhất: tiếng chim hót, một tách cà phê buổi sáng, tiếng cười của con trẻ, hay một lời động viên từ đồng nghiệp. Lòng biết ơn và niềm vui sẽ giúp bạn nuôi dưỡng hy vọng và đối mặt với thách thức.