Nhà báo Nguyễn Khắc Hiển: Hơn nửa thế kỷ viết bằng trái tim và trách nhiệm

Từ dòng sông La đến những trang báo thời cuộc

Sinh ngày 1/5/1944, tại xã Đức Lĩnh, huyện Đức Thọ (nay là huyện Vũ Quang), Hà Tĩnh – vùng quê nổi danh với dòng sông La thơ mộng và bề dày truyền thống văn hóa – Nguyễn Khắc Hiển lớn lên trong một gia đình có truyền thống yêu nước, yêu văn chương. Bà nội ông là cháu nội của Tiến sĩ Trần Dực – một vị quan Hộ bộ Tả Thị lang dưới triều Lê, một học giả tiêu biểu của xứ Nghệ. Cha ông am hiểu sâu rộng cả Hán học lẫn Tây học, từng là tác giả nhiều vở tuồng nổi tiếng được công diễn khắp vùng.

Chính trong môi trường văn hóa đó, tình yêu văn chương và tinh thần trách nhiệm với cộng đồng đã nhen nhóm trong ông từ thuở nhỏ – trở thành hành trang quý giá cho hành trình dấn thân vào nghề báo.

Năm 1961, mới 18 tuổi, Nguyễn Khắc Hiển tình nguyện nhập ngũ, chiến đấu bảo vệ giới tuyến Vĩnh Linh. Những dòng tin, bài đầu tiên ra đời nơi chiến trường đã khơi mở duyên nợ với nghề báo – một nghề nghiệp mà ông lựa chọn không chỉ bằng lý trí mà cả trái tim. Sau thời gian học sĩ quan tại Sơn Tây và công tác tại Đoàn 32, đến năm 1967, ông được phân công về Ban Tuyên huấn Sư đoàn, phụ trách công tác tuyên truyền, văn hóa. Đến năm 1972, ông trở thành biên tập viên của Tạp chí Quân đội Nhân dân – bước khởi đầu cho một sự nghiệp báo chí chuyên nghiệp.

Sau hơn hai thập kỷ gắn bó với báo chí quân đội, năm 1988, ông trở về quê hương công tác tại Báo Nghệ Tĩnh, phụ trách chuyên trang “Nghệ Tĩnh Chủ nhật”. Đây là thời kỳ ông cùng đồng nghiệp tạo dựng những đổi mới quan trọng cả về nội dung lẫn hình thức cho tờ báo, đưa tiếng nói quê hương lan xa trong lòng bạn đọc cả nước.

Khi tỉnh Nghệ Tĩnh tách thành Nghệ An và Hà Tĩnh (1991), ông tiếp tục gắn bó với Báo Hà Tĩnh, vừa làm phóng viên, biên tập viên, vừa kiêm nhiệm vai trò Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Hà Tĩnh phụ trách nghiệp vụ. Với cái nhìn xa rộng, ông mạnh dạn đề xuất và tổ chức các lớp đào tạo tại chức về báo chí cho hơn 100 hội viên – một bước đi tiên phong nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ làm báo ở địa phương.

Năm 1996, ông được bổ nhiệm làm Phó Tổng Biên tập, rồi Tổng Biên tập Báo Hà Tĩnh. Trong 5 năm giữ cương vị “thuyền trưởng” (1999–2004), ông từng bước đưa tờ báo trở thành diễn đàn đổi mới, sắc bén, có tiếng nói trong đời sống chính trị, xã hội của tỉnh. Ông quan niệm: “Làm báo trước hết là làm chính trị” – chính vì vậy, ông đặc biệt chú trọng tổ chức các cuộc hội thảo khoa học, điển hình là hội thảo nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh Tổng Bí thư Trần Phú với sự tham gia của nhiều học giả uy tín.

Với ông, đội ngũ cộng tác viên và bạn đọc là “tai mắt” quý báu của báo chí. Dưới sự dẫn dắt của ông, mạng lưới thông tin viên của Báo Hà Tĩnh thời kỳ đó phát triển mạnh mẽ, góp phần đưa thông tin đến với công chúng một cách nhanh nhạy, đa chiều.

“Bút không hưu” – Trọn đời cống hiến cho nghề

Về hưu từ năm 2004, nhưng nhà báo Nguyễn Khắc Hiển không rời xa cây bút. Với phương châm “nghề báo tuy về hưu nhưng bút không hưu”, ông tiếp tục đảm nhiệm Trưởng Văn phòng đại diện Bắc miền Trung của Báo Nhà báo & Công luận – một vị trí ông đã gắn bó suốt 20 năm qua.

Trong vai trò này, ông không chỉ làm tốt công việc báo chí mà còn khẳng định vai trò tư vấn, phản biện và góp phần định hướng dư luận. Các bài viết của ông thường xuyên đề cập đến các vấn đề lớn như xây dựng Đảng, phòng chống tham nhũng, bảo vệ giá trị văn hóa – với văn phong sắc sảo, giàu tư tưởng và đậm tính nhân văn.

Không chỉ là một người viết có tâm và có tầm, ông còn là một “người thầy thầm lặng” của nhiều thế hệ nhà báo trẻ. Với uy tín và kinh nghiệm dày dạn, ông thường xuyên được mời làm giám khảo các giải báo chí uy tín như Giải Trần Phú, Giải Búa liềm vàng, Giải báo chí Gương người tốt việc tốt…

Phát biểu tại lễ kỷ niệm 20 năm Văn phòng đại diện Bắc miền Trung của Báo Nhà báo & Công luận, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Hà Tĩnh Trần Thế Dũng đã ghi nhận: “Nhà báo Nguyễn Khắc Hiển là biểu tượng của làng báo Hà Tĩnh. Những đóng góp của ông không đơn thuần là công việc, mà là sự đồng hành trách nhiệm với Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân. Những ý kiến của ông luôn mang tính định hướng, góp phần tháo gỡ những khúc mắc xã hội và lan tỏa tinh thần đổi mới báo chí”.

Với gần 40 giải thưởng báo chí các cấp, trong đó có cả Giải báo chí Quốc gia và những phần thưởng cao quý như Huân chương Lao động, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, ông đã khẳng định vị thế là một trong những cây bút kỳ cựu, góp phần nâng tầm báo chí Hà Tĩnh trên bản đồ truyền thông quốc gia.

Ngôi nhà nhỏ trên đường Quang Lĩnh, TP. Hà Tĩnh – nơi lưu giữ hàng trăm cuốn sổ tay nghề nghiệp, tài liệu báo chí, giấy khen, bằng khen – như một “bảo tàng” thu nhỏ về đời làm báo của ông, là nơi bao thế hệ nhà báo trẻ đến học hỏi, tìm cảm hứng và noi theo.

Nhà báo Nguyễn Khắc Hiển không chỉ là một người làm báo chuyên nghiệp, mà còn là hiện thân của khí phách, đạo đức và tinh thần tận hiến cho sự nghiệp cách mạng, cho báo chí cách mạng Việt Nam. Ở ông, người ta thấy rõ hình ảnh của một chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng – người đã, đang và sẽ mãi mãi là ngọn lửa truyền cảm hứng cho các thế hệ người làm báo sau này.