Nhà đầu tư Trung Quốc đổ sang Indonesia để né thuế Mỹ

Người sáng lập một công ty tư vấn đất đai công nghiệp tại thủ đô Indonesia, đang nhận được hàng loạt cuộc gọi từ các doanh nghiệp Trung Quốc. Những công ty này mong muốn mở rộng hoặc thiết lập hoạt động tại Indonesia nhằm bảo vệ mình khỏi mức thuế nhập khẩu cao mà Mỹ áp dụng.

Mức thuế 19% mà Mỹ dành cho hàng hóa từ Indonesia tương đương với Malaysia, Philippines và Thái Lan, đồng thời chỉ thấp hơn một chút so với mức 20% của Việt Nam. Trong khi đó, mức thuế áp dụng cho hàng hóa từ Trung Quốc hiện nay đã vượt quá 30%.

Indonesia, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á và quốc gia đông dân thứ tư thế giới, đang sở hữu lợi thế vượt trội so với các nước láng giềng nhờ tiềm năng của thị trường tiêu dùng rộng lớn.

Bà Gao chia sẻ rằng công ty của bà đang rất bận rộn trong những ngày này, với lịch họp kín từ sáng đến tối. Bà thành lập Công ty PT Yard Zeal Indonesia vào năm 2021 với chỉ bốn nhân viên, và nay đã phát triển lên hơn 40 người.

Bà Gao còn cho biết thêm rằng các khu công nghiệp tại Indonesia cũng đang hoạt động hết công suất. Theo dữ liệu từ chính phủ, nền kinh tế Indonesia đã tăng trưởng vượt dự kiến ở mức 5,12% trong quý II, đây là tốc độ nhanh nhất trong hai năm qua.

Ông Zhang Chao, một nhà sản xuất Trung Quốc chuyên bán đèn pha xe máy tại Indonesia - thị trường xe máy lớn thứ ba thế giới, nhận định rằng nếu doanh nghiệp có thể thiết lập vị thế vững chắc tại đây, họ sẽ nắm bắt được gần một nửa thị trường Đông Nam Á.

Việt Nam và Thái Lan từng là những điểm đến chính hưởng lợi từ làn sóng đa dạng hóa đầu tư nước ngoài của các công ty Trung Quốc trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, giữa bối cảnh căng thẳng thương mại mới với Mỹ, các quốc gia láng giềng khác đang dần thu hút sự chú ý.

Bà Mira Arifin, Trưởng đại diện tại Indonesia của Ngân hàng Bank of America, nhấn mạnh rằng luôn tồn tại sự hợp tác chặt chẽ giữa hai bên.

Các doanh nghiệp Trung Quốc cảm thấy tự tin khi dễ dàng thiết lập hoạt động tại Indonesia. Quốc gia này sở hữu nguồn nhân tài dồi dào cùng lực lượng dân số trẻ năng động, giúp nhà đầu tư nước ngoài nhanh chóng mở rộng quy mô.

Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto đã thúc đẩy quan hệ với Trung Quốc, thể hiện qua chuyến thăm Bắc Kinh vào tháng 11, nơi ông hội đàm với Chủ tịch Tập Cận Bình, và việc chào đón Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đến Jakarta hồi tháng 5.

Đầu tư từ Trung Quốc và Hong Kong vào Indonesia đã tăng 6,5% so với cùng kỳ năm trước, đạt 8,2 tỷ USD trong sáu tháng đầu năm 2025. Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng 2,58% lên 432,6 nghìn tỷ rupiah (tương đương 26,56 tỷ USD). Chính phủ Indonesia dự kiến sẽ đón thêm nhiều khoản đầu tư trong nửa cuối năm.

Thị trường tiêu dùng khổng lồ

Dĩ nhiên, Indonesia vẫn đối mặt với một số thách thức, chẳng hạn như rào cản quy định, thủ tục hành chính phức tạp, hạn chế về quyền sở hữu, cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện và thiếu chuỗi cung ứng công nghiệp toàn diện - yếu tố từng giúp Trung Quốc trở thành "công xưởng của thế giới" trong nhiều thập kỷ.

Một số nhà đầu tư nước ngoài cũng bày tỏ lo ngại về khả năng kiểm soát tài chính của Tổng thống Prabowo Subianto, người đang theo đuổi các cam kết tranh cử mang tính dân túy, bao gồm chương trình trọng điểm cung cấp bữa ăn miễn phí cho học sinh và phụ nữ mang thai.

Sau khi giảm xuống mức thấp nhất so với đồng USD kể từ tháng 6/1998 hồi tháng 3, đồng rupiah Indonesia đã ổn định trở lại. Hiện tại, đồng tiền này đang giao dịch ở mức thấp hơn khoảng 1% so với cuối năm ngoái.

Tại khu công nghiệp Subang Smartpolitan rộng lớn hơn 2.700 hecta (tương đương 6.672 mẫu Anh) ở tỉnh Tây Java, các lãnh đạo cho biết họ đang nhận được vô số yêu cầu từ nhà đầu tư Trung Quốc.

Ông Abednego Purnomo, Phó Chủ tịch phụ trách bán hàng, tiếp thị và quan hệ đối tác của Suryacipta Swadaya - đơn vị vận hành Subang Smartpolitan, kể rằng ngay sau khi thỏa thuận thương mại Mỹ-Indonesia được công bố hồi tháng trước, điện thoại, email và WeChat của họ lập tức bận rộn với khách hàng mới, cùng các đại lý muốn giới thiệu đối tác.

Ông Purnomo lưu ý rằng hầu hết các yêu cầu đều đến từ Trung Quốc. Các công ty từ sản xuất đồ chơi, dệt may đến xe điện đang tìm kiếm cơ sở hạ tầng, đặc biệt tại Tây Java, tỉnh đông dân nhất Indonesia, nơi có cảng nước sâu Patimban.

Theo bà Gao từ công ty tư vấn đất đai, nhu cầu từ Trung Quốc đã đẩy giá bất động sản công nghiệp và kho bãi tăng 15-25% so với cùng kỳ trong quý I năm 2025, đây là mức tăng nhanh nhất trong 20 năm qua.

Ông Rivan Munansa, Trưởng bộ phận dịch vụ công nghiệp và logistics tại chi nhánh Indonesia của công ty tư vấn bất động sản toàn cầu Colliers International, cho biết các doanh nghiệp Trung Quốc đang thể hiện sự cấp bách trong việc di dời. Công ty của ông nhận được yêu cầu về đất công nghiệp gần như hàng ngày trước khi thỏa thuận thuế quan được ký kết.

Ông Munansa giải thích rằng hầu hết các công ty Trung Quốc đang tìm kiếm cơ hội ngay lập tức, vì vậy họ ưu tiên đất đai và tòa nhà tạm thời có thể sử dụng ngay, giống như một chương trình khẩn cấp.

Ông Zhang chia sẻ rằng ông đã ký hợp đồng cho một tòa nhà văn phòng bốn tầng mới tại Jakarta hồi tháng 5 với mức thuê hàng năm 100.000 nhân dân tệ (tương đương 13.936 USD), tăng 43% so với năm ngoái, phản ánh nhu cầu đang dồn nén.

Ông Zhang bày tỏ mức thuế 19% thấp hơn kỳ vọng của ông, vốn nghĩ sẽ lên đến 30%. Ông còn so sánh rằng lợi nhuận ròng tại Trung Quốc có thể chỉ ở mức 3%, trong khi tại Indonesia, việc đạt lợi nhuận ròng 20-30% là tương đối dễ dàng.

Bên cạnh đó, Indonesia còn sở hữu nhóm tiêu dùng ngày càng mở rộng, với chi tiêu hộ gia đình chiếm hơn một nửa GDP. Chỉ số này đã tăng nhẹ lên 4,97% so với cùng kỳ trong quý II, nhờ hỗ trợ từ một số ngày lễ công cộng.

Ông Marco Foster, Giám đốc ASEAN tại Dezan Shira & Associates – một công ty tư vấn đầu tư, nhấn mạnh rằng Indonesia luôn nổi bật vì lý do khác biệt. Ngoài việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng, quốc gia này mang lại điều mà ít nơi khác trong khu vực có thể sánh bằng: một thị trường nội địa khổng lồ.