Nhà máy lọc dầu Yulong của Trung Quốc sống khỏe nhờ dầu Nga bất chấp lệnh trừng phạt

Nhà máy lọc dầu Shandong Yulong Petrochemical, cơ sở mới nhất tại Trung Quốc, đã nhanh chóng trở thành biểu tượng cho những tác động không mong muốn từ các biện pháp trừng phạt của phương Tây.

Chỉ hơn một năm sau khi đi vào hoạt động, tổ hợp công suất 400.000 thùng/ngày tại tỉnh Sơn Đông đã mua khoảng 350.000 thùng/ngày dầu thô Nga cho lô hàng tháng 11, gần như phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn dầu Nga giá rẻ sau khi mất khả năng tiếp cận nguồn cung từ phương Tây do lệnh trừng phạt của Anh và Liên minh châu Âu (EU).

Sự phát triển này cho thấy các biện pháp nhằm cô lập Moskva lại vô tình gắn kết các nhà sản xuất Nga chịu trừng phạt với các nhà máy lọc dầu Trung Quốc cũng đang đối mặt với hạn chế, hình thành nên một chuỗi thương mại khép kín trong bóng tối của thị trường dầu mỏ toàn cầu.

Tháng 10 năm 2025, các chính phủ phương Tây đã siết chặt hơn nữa các hạn chế đối với xuất khẩu năng lượng của Nga. Chính phủ Anh đã đưa Shandong Yulong vào danh sách các thực thể hỗ trợ ngành năng lượng Nga vào ngày 15/10, tiếp theo là việc EU chính thức đưa nhà máy này vào danh sách trừng phạt ngày 23/10.

Một ngày trước đó, Mỹ áp dụng trừng phạt đối với hai tập đoàn nhà nước Nga là Rosneft và Lukoil, vốn chiếm tỷ lệ lớn trong xuất khẩu dầu của Moskva.

Thay vì cô lập các bên liên quan, những biện pháp này lại kết nối họ một cách hiệu quả: một nhà máy lọc dầu Trung Quốc mới đi vào hoạt động đang tìm kiếm nguồn cung ổn định, trong khi các nhà sản xuất Nga đột ngột bị loại khỏi thị trường phương Tây.

Trước tháng 11, Yulong đa dạng hóa nguồn nguyên liệu từ Canada, Trung Đông, Angola, Brazil và Nga. Tuy nhiên, mô hình này đã thay đổi hoàn toàn.

Đối với lô hàng tháng 11, nhà máy đảm bảo khoảng 350.000 thùng/ngày dầu thô Nga, so với chỉ 100.000 thùng/ngày trong những tháng đầu năm.

Với công suất hoạt động hiện tại khoảng 90% trong tổng 400.000 thùng/ngày, nguồn cung từ Nga giờ đây chiếm gần như toàn bộ nguyên liệu đầu vào. Thực tế, Yulong đã chuyển mình từ một cơ sở mới với nguồn cung đa dạng sang một nhà máy gần như hoàn toàn phụ thuộc vào dầu Nga.

Sự chuyển dịch này xuất phát từ cả nhu cầu cấp thiết lẫn cơ hội sẵn có. Một số lô hàng từ Canada, bao gồm bốn chuyến tàu Aframax chở dầu thô có độ axit cao và chỉ số TAN cao, vốn được sắp xếp cho chu kỳ giao hàng tháng 12, nay không thể chuyển đến nhà máy.

Những thùng dầu này đang được bán lại trên thị trường thứ cấp vì lệnh trừng phạt khiến việc dỡ hàng tại Trung Quốc trở nên bất khả thi.

Kết quả là dầu thô Nga không chỉ trở thành lựa chọn rẻ nhất mà còn gần như là nguồn duy nhất khả dụng cho Yulong. Nguồn dầu Venezuela có thể được bổ sung trong tương lai, song việc thanh toán còn gặp nhiều khó khăn hơn so với dầu Nga.

Đối với Moskva, nhà máy này mang lại đầu ra ổn định, khi các nhà xuất khẩu Nga đã tăng gấp ba lần lượng bán cho Sơn Đông trong giai đoạn nhiều nhà máy lọc dầu Ấn Độ đang do dự giữa việc duy trì nhịp độ nhập khẩu Urals hay cắt giảm.

Về mặt vận hành, nhà máy trẻ tuổi này đang hoạt động ở mức tối đa. Trong tháng 9 và 10, lượng dầu thô chế biến đạt khoảng 90% công suất thiết kế 400.000 thùng/ngày, góp phần vào mức chạy kỷ lục của các nhà máy lọc dầu Trung Quốc trong hai tháng đó.

Giữa tháng 9, Yulong đã sản xuất ethylene đạt tiêu chuẩn từ tổ hợp cracking naphtha mới công suất 12 triệu tấn/năm, đây là đơn vị thứ hai sau tổ hợp tương tự đi vào hoạt động từ tháng 12/2024.

Đầu năm nay, bốn nhà máy hóa dầu hạ nguồn đã khởi động, và đến đầu tháng 9, công ty bổ sung thêm một đơn vị sản xuất ethylene oxide cùng ethylene glycol.

Những sản phẩm này đang được bán ra thị trường khu vực vốn đã dư thừa nguồn cung, làm sâu sắc thêm tình trạng thừa cung đang gây áp lực lên giá hóa chất toàn châu Á. Trong điều kiện thông thường, điều này có thể đe dọa biên lợi nhuận của bất kỳ nhà sản xuất nào, đặc biệt là cơ sở mới đang trong giai đoạn mở rộng.

Tuy nhiên, vị thế đặc biệt của Yulong đã biến thách thức tiềm ẩn thành lợi thế cạnh tranh. Do lệnh trừng phạt và hạn chế thương mại buộc phải lấy gần như toàn bộ nguyên liệu từ Nga, nhà máy nay hưởng lợi từ nguồn dầu thô rẻ nhất thế giới.

Sự chuyển dịch bất đắc dĩ sang dầu Nga giá giảm đã cắt giảm mạnh chi phí vận hành, bù đắp cho sự suy giảm giá sản phẩm và giúp tổ hợp duy trì lợi nhuận ngay cả trong thị trường khu vực dư thừa.

Với gần như toàn bộ dầu thô đến từ Nga, chi phí cơ bản của Yulong giảm sút trong lúc sản lượng mở rộng, tạo nên sự đảo ngược so với áp lực mà các lệnh trừng phạt phương Tây nhắm đến.

Việc tái cấu trúc nguồn nhập khẩu dầu thô của Yulong chắc chắn đòi hỏi điều chỉnh chiến lược nguyên liệu để duy trì tỷ lệ sản phẩm mục tiêu.

Trước đây, Yulong dựa vào sự cân bằng giữa dầu thô nặng và chua từ Canada cùng Basrah Heavy của Iraq, kết hợp với các loại nhẹ hơn như Sokol và ESPO của Nga để tạo hỗn hợp tối ưu cho các đơn vị chưng cất tinh vi. Với nguồn từ Canada và Trung Đông bị cấm, sự cân bằng này đang chịu áp lực.

Một số chuyên gia vẫn nghi ngờ liệu Yulong có đảm bảo được dầu thô nặng cần thiết để giữ sản lượng ổn định. Tuy nhiên, những ý kiến khác lưu ý rằng hỗn hợp Urals của Nga có hồ sơ sản lượng tương tự hỗn hợp trước đây của Yulong và có thể thay thế mà không cần điều chỉnh lớn, dù điều này có thể dẫn đến giảm mua các loại nhẹ Sokol và ESPO trong tương lai.

Dù sao đi nữa, Nga một mình có thể đáp ứng hầu hết nhu cầu của Yulong: Gazprom Neft có thể chuyển hướng một phần dầu thô ARCO từ Bắc Cực (24 độ API) để cung cấp nguyên liệu nặng cần thiết, giúp duy trì hiệu quả và sản lượng giá trị cao của nhà máy.

Trong bối cảnh năng lượng toàn cầu đang méo mó, Shandong Yulong Petrochemical trở thành biểu tượng cho thấy lệnh trừng phạt có thể hình thành chuỗi cung ứng mới nhanh hơn việc phá vỡ những chuỗi cũ, với một tổ hợp Trung Quốc mới xây dựng gần như chạy hoàn toàn bằng dầu Nga, hai bên hỗ trợ lẫn nhau trong một thị trường ngầm do chính họ tạo ra.

Theo OiL Price