Chính phủ Nhật Bản lần đầu tiên bày tỏ sự ủng hộ đối với tuần làm việc ngắn hơn vào năm 2021, sau khi các nhà lập pháp tán thành ý tưởng này.

Tuy nhiên, khái niệm này vẫn chưa được chấp nhận; theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, khoảng 8% công ty ở Nhật Bản cho phép nhân viên nghỉ ba ngày trở lên mỗi tuần, trong khi 7% cho phép nhân viên của họ nghỉ một ngày theo quy định của pháp luật.

Với hy vọng thu hút nhiều lao động, đặc biệt là trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chính phủ đã phát động chiến dịch "cải cách phong cách làm việc" thúc đẩy giờ làm việc ngắn hơn và các chế độ linh hoạt khác cùng với giới hạn làm thêm giờ và chế độ nghỉ phép có lương hàng năm.

Ngoài ra, Bộ Lao động Nhật Bản gần đây đã bắt đầu cung cấp tư vấn miễn phí, trợ cấp và thư viện ngày càng nhiều câu chuyện thành công như một động lực thúc đẩy hơn nữa.

“Bằng cách hiện thực hóa một xã hội mà người lao động có thể lựa chọn từ nhiều phong cách làm việc khác nhau dựa trên hoàn cảnh của họ, chúng tôi hướng đến mục tiêu tạo ra một chu kỳ tăng trưởng và phân phối lành mạnh, đồng thời giúp mọi người lao động có triển vọng tốt hơn cho tương lai”, một trang web của bộ nêu về chiến dịch “hatarakikata kaikaku”, có nghĩa là “đổi mới cách chúng ta làm việc”.

Bộ phận giám sát các dịch vụ hỗ trợ mới cho doanh nghiệp cho biết cho đến nay chỉ có ba công ty tiến hành yêu cầu tư vấn về việc thực hiện các thay đổi, các quy định có liên quan và các khoản trợ cấp có sẵn, minh họa cho những thách thức mà sáng kiến này phải đối mặt.

Trong số 63.000 nhân viên của Panasonic đủ điều kiện hưởng chế độ làm việc bốn ngày tại nhà sản xuất thiết bị điện tử, chỉ có 150 nhân viên lựa chọn làm theo chế độ này, theo Yohei Mori, người giám sát sáng kiến này tại một công ty Panasonic.

Việc chính phủ chính thức ủng hộ cân bằng giữa công việc và cuộc sống tốt hơn thể hiện sự thay đổi rõ rệt ở Nhật Bản, một quốc gia có nền văn hóa khắc kỷ nghiện công việc nổi tiếng thường được ghi nhận là nguyên nhân dẫn đến sự phục hồi của quốc gia và tăng trưởng kinh tế vượt bậc sau Thế chiến II.

Áp lực phải hy sinh vì công ty của những người theo chủ nghĩa tuân thủ là rất lớn. Nhiều người thường đi nghỉ cùng thời điểm trong năm với đồng nghiệp trong kỳ nghỉ lễ Bon vào mùa hè và khoảng thời gian năm mới để đồng nghiệp không thể cáo buộc họ là vô trách nhiệm hoặc vô tâm.

Làm việc nhiều giờ là điều bình thường. Mặc dù 85% người sử dụng lao động báo cáo rằng họ cho nhân viên nghỉ hai ngày một tuần và có những hạn chế pháp lý về giờ làm thêm, được đàm phán với các công đoàn lao động và nêu chi tiết trong hợp đồng. Nhưng một số người Nhật Bản vẫn "làm thêm giờ", nghĩa là không báo cáo và làm mà không được đền bù.

Một báo cáo gần đây của chính phủ về "karoshi", thuật ngữ tiếng Nhật có nghĩa là "tử vong do làm việc quá sức", cho biết Nhật Bản có ít nhất 54 trường hợp tử vong như vậy mỗi năm, bao gồm cả tử vong do đau tim.

Một số quan chức coi việc thay đổi tư duy làm việc là rất quan trọng để duy trì lực lượng lao động khả thi trong bối cảnh tỷ lệ sinh giảm mạnh ở Nhật Bản. Với tốc độ hiện tại, một phần là do văn hóa tập trung vào công việc của đất nước, dân số trong độ tuổi lao động dự kiến sẽ giảm 40% xuống còn 45 triệu người vào năm 2065, từ mức 74 triệu người hiện tại.

Những người ủng hộ mô hình nghỉ ba ngày cho biết mô hình này khuyến khích những người nuôi con, chăm sóc người thân lớn tuổi, người về hưu sống bằng lương hưu và những người khác tìm kiếm sự linh hoạt hoặc thu nhập bổ sung để tiếp tục làm việc lâu hơn.

Fast Retailing, công ty Nhật Bản sở hữu Uniqlo, Theory, J Brand và các thương hiệu quần áo khác, công ty dược phẩm Shionogi & Co và các công ty điện tử Ricoh và Hitachi cũng bắt đầu áp dụng tuần làm việc bốn ngày trong những năm gần đây.

Xu hướng này thậm chí còn được chú ý trong ngành tài chính vốn nổi tiếng là tốn kém. Công ty môi giới SMBC Nikko Securities đã bắt đầu cho phép nhân viên làm việc bốn ngày một tuần vào năm 2020. Gã khổng lồ ngân hàng Mizuho Financial Group cung cấp tùy chọn lịch trình làm việc ba ngày.

Nhiều người chỉ trích động thái của chính phủ cho rằng trên thực tế, những người làm việc theo lịch trình bốn ngày nhưng lại được trả lương ít hơn.

Lê Na (Theo CNBC)