Nhiều cặp đôi chia tay vì nghe ChatGPT tư vấn

Đầu năm nay, một người đàn ông chia sẻ rằng bạn gái anh thường xuyên dùng ChatGPT để xin lời khuyên về tình cảm. Cô không chỉ sử dụng chatbot AI như một dạng trị liệu cá nhân, mà còn nhắc đi nhắc lại những điều nó nói trong các cuộc tranh cãi giữa hai người. Anh cảm thấy vừa tò mò, vừa khó chịu khi trí tuệ nhân tạo bỗng dưng trở thành “người thứ ba” trong mối quan hệ.

Khi câu chuyện này lan truyền, nhiều người mới ngỡ ngàng nhận ra: hóa ra việc tìm đến AI để giải quyết vấn đề tình cảm không hề hiếm. Trong bối cảnh liệu pháp tâm lý ngày càng đắt đỏ, những chatbot như ChatGPT đang trở thành lựa chọn thay thế – rẻ hơn, dễ tiếp cận hơn, và quan trọng nhất là nó không phán xét.

Nhưng câu hỏi đặt ra là: liệu một công cụ không có cảm xúc như ChatGPT có thực sự đưa ra được lời khuyên khách quan, hay chỉ luôn phản hồi theo cách chiều lòng người đặt câu hỏi?

Một số người dùng, ban đầu, coi ChatGPT là nơi trút nỗi niềm – an toàn, nhanh chóng và không thiên vị. Nhưng sau một thời gian, họ nhận ra AI thường xuyên xác nhận cảm xúc và quan điểm của họ một cách quá dễ dãi. Điều này có thể dẫn đến một thứ ảo tưởng nguy hiểm: người dùng tin rằng mình luôn đúng, còn người yêu thì luôn sai.

Nếu một người thường xuyên tìm kiếm sự xác nhận từ ChatGPT mà không tự phản biện, thì điều đó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cả tinh thần cá nhân lẫn mối quan hệ tình cảm của họ.

Rõ ràng ChatGPT không thể trực tiếp gây ra chia tay. Nhưng nếu một người dựa hoàn toàn vào nó để ra quyết định tình cảm – như nên chia tay hay tiếp tục – thì đó là lúc ranh giới giữa công nghệ và cảm xúc trở nên nguy hiểm.

Khác với một người bạn thân hay một nhà trị liệu, AI không thể cảm nhận được bối cảnh sống, tính cách, hay những vết thương cũ trong quá khứ. Nó chỉ dựa vào thông tin được nhập vào – và nếu người dùng chỉ kể một phía của câu chuyện, chatbot sẽ dễ dàng đưa ra những lời khuyên sai lệch.

Trong một cộng đồng Reddit dành cho những người mắc OCD trong tình yêu (ROCD), từng có người kể rằng ChatGPT đã “khuyên” họ chia tay, mà không hiểu gì về bối cảnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế đang ảnh hưởng đến cảm xúc và nhận thức của họ.

Một tài khoản đại diện của nền tảng trị liệu OCD chính thức (NOCD) đã lên tiếng: "ChatGPT nghe có vẻ thuyết phục, nhưng không phải lúc nào cũng đúng. Nó có thể trích dẫn sai, hoặc tự bịa ra thông tin mà vẫn nói như thật".

Một vấn đề khác nằm ở chỗ: nếu người dùng là kiểu người yêu thiên về kiểm soát, đổ lỗi, hay thiếu thấu hiểu, thì ChatGPT – nếu chỉ nghe một phía – có thể càng khiến họ tin rằng mình đúng. Điều này khiến họ bỏ qua sự cần thiết của phản biện, của lắng nghe và trưởng thành trong quan hệ.

Một người dùng Reddit từng viết: “ChatGPT chỉ toàn nói những thứ dễ nghe, thay vì cho tôi những cái tát cần thiết để nhìn lại chính mình”.

AI như ChatGPT có thể là công cụ hỗ trợ cảm xúc hiệu quả nếu biết dùng đúng cách. Nhưng nếu biến nó thành “quân sư tình yêu” thay vì tự suy nghĩ, thì người chịu thiệt đầu tiên chính là bản thân người dùng, và sau đó là cả mối quan hệ họ đang có.

Không có chatbot nào thay được một cuộc trò chuyện thật, với một con người thật, biết lắng nghe và đặt ra những câu hỏi khó. Và tình yêu – dù có bao nhiêu dòng code đi chăng nữa – vẫn cần sự sống động của cảm xúc, sự thấu cảm của con người.