Ninh Bình: Khai thác giá trị kinh tế quần thể nhà gỗ cổ Cao Đà

Theo các cụ cao niên, làng Cao Đà từng là vùng đất cao, trù phú, là nơi tránh lụt cho người dân quanh vùng và có bến thuyền giao thương với sông Châu. Những ngôi nhà gỗ cổ tại đây là minh chứng sống động cho lịch sử và văn hóa vùng đất này.

Mỗi ngôi nhà gỗ cổ mang dấu ấn riêng của từng cánh thợ. Điển hình là nhà 5 gian hai chái của gia đình ông Trần Cao Châm, được làm từ đầu thế kỷ 20 và được coi là đẹp nhất làng. Các chi tiết chạm trổ hoa văn tinh xảo, trang trí sơn son thiếp vàng, giữ nguyên nét xưa. Ông Châm cho biết ngôi nhà là báu vật được ông nội – một thợ mộc tài hoa – dày công xây dựng, được gìn giữ cẩn thận qua nhiều thế hệ.

Ngôi đình làng Cao Đà cũng làm hoàn toàn bằng gỗ từ thế kỷ 18, còn gần nguyên vẹn, được xây dựng bởi 6 hiệp thợ tương ứng 6 dòng họ trong làng. Mỗi hiệp đảm nhận một phần công trình, thi đua làm nhanh, đẹp và chính xác. Các thanh xà, vì kèo được chạm trổ tứ linh tinh xảo, tạo nên nét độc đáo riêng biệt. Ông Nguyễn Văn Hà – cán bộ Phòng Văn hóa xã Nhân Hà – cho biết đình làng và nhà cổ là niềm tự hào, đồng thời đang được chính quyền và người dân tích cực bảo tồn.

Quần thể nhà gỗ cổ làng Cao Đà có giá trị văn hóa lớn, thể hiện nghề mộc truyền thống quý báu. Xã Nhân Hà xác định nghề mộc là ngành tiểu thủ công chính, hướng tới giá trị sản xuất 1.900 tỷ đồng vào 2030. Khai thác giá trị kinh tế quần thể nhà gỗ cổ cũng là hướng phát triển mới, kết nối du lịch sinh thái với các điểm đến trong vùng.

Tuy nhiên, nhiều ngôi nhà hơn 100 tuổi đang xuống cấp, một số bị cơi nới làm ảnh hưởng mỹ quan. Việc bảo tồn và phát huy giá trị cần sự hỗ trợ từ chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, cùng nỗ lực của người dân trong khai thác và quảng bá du lịch văn hóa.