NSƯT Hà Phương và câu chuyện về bản tin chiến thắng lịch sử từ Đài Tiếng nói Việt Nam ngày 30/4/1975

NSƯT Hà Phương, nguyên Trưởng phòng Phát thanh viên - Đài TNVN, mặc dù đã gần 85 tuổi, nhưng ký ức về những ngày kỷ niệm lớn lao của dân tộc như dịp 30 tháng 4 đối với ông vẫn còn nguyên vẹn. Ông chia sẻ: Ngày đó để đọc được tin tức trên làn sóng phát thanh chúng tôi đã được tập luyện nhiều lần, được sự chỉ đạo trực tiếp từ lãnh đạo Đài TNVN trong đó trực tiếp là đồng chí Trần Lâm - Tổng Giám đốc đầu tiên của Đài TNVN, người khai sinh ra Đài Tiếng nói Việt Nam.

Trong dịp 30/4 năm đó, đồng chí Trần Lâm đã chỉ đạo cho đội ngũ phát thanh viên bám sát diễn biến các chiến trường giải phóng miền Nam. Đặc biệt là trận chiến đầu tiên quân Giải phóng miền Nam tiến vào giải phóng Buôn Ma Thuột, từ 4 tháng 3 đến 3 tháng 4 năm 1975.

NSƯT Hà Phương nhớ lại: Lúc này tất cả các phát thanh viên trực chiến 24/24, không nghỉ phép, nghỉ bù. Mặc dù chúng tôi đã đọc nhiều bản tin, tập dượt qua nhiều chương trình phát thanh khác nhau, nhưng lần này hoàn toàn khác. Từ lúc trận chiến giải phóng Buôn Ma Thuột chúng tôi đã liên tục đưa tin chiến thắng. Theo diễn biến từng giờ một, lúc bấy giờ Đài TNVN là cơ quan truyền thông duy nhất của đất nước truyền thông tin nhanh nhất, thời điểm đó báo in vẫn còn hạn chế, chậm được phát hành.

Vì thế cán bộ nhân viên của Đài ăn ngủ tại chỗ, mọi người hay ngủ trên các ghế băng, ở căn phòng chỉ 15m2 căn gác tầng 3 tại 59 Bà Triệu. Bất cứ lúc nào có thông tin mới đột xuất là lập tức có cán bộ phát thanh viên tiếp nhận ngay. Những thông tin đó phản ánh liên tục từng giờ chiến thắng ở các vùng chiến sự ở miền Nam.

Trung bình một ngày sẽ có 2 người trực tin đột xuất, các tin này thường không có nhạc hiệu, không giới thiệu, chỉ nói câu dẫn “Các bạn nghe tin chúng tôi vừa nhận được” đó là đọc trực tiếp hay còn gọi là đọc thẳng.

Cũng theo NSƯT Hà Phương: Đối với những sự kiện quan trọng, bao giờ lãnh đạo Đài cũng chọn lựa rất kỹ, những phát thanh viên có nhiều năm kinh nghiệm, như Trưởng phòng phát thanh viên Nguyễn Thơ, bà đã làm phát thanh viên từ những năm 1946 khi Đài chuyển lên Việt Bắc. Đây là một giọng nghị luận, chính luận đặc biệt hay. Ngoài ra, còn có giọng đọc của phát thanh viên Tuyết Mai, giọng đọc mà đến bây giờ chưa ai có chất lượng như thế.

Với sự kiện ngày 30/4/1975, NSƯT Hà Phương nhớ lại: "Thời điểm trưa ngày 30/4 bên quân đội cũng như bên TTXVN và Đài Phát thanh Giải phóng lần lượt có tin quân đội ta đã vào Dinh Độc lập. Đồng chí Trần Lâm với tác phong cẩn trọng, cẩn thận vì đây là tin rất quan trọng nên đã có thời gian so sánh đối chiếu thông tin với Tổng Cục chính trị, bên quân huấn, TTXVN để xác nhận lại. Lúc này chúng tôi cũng vô cùng hồi hộp vì tin chưa chính thức, chưa đầy đủ.

Chờ từ đó đến chiều, đích thân đồng chí Trần Lâm đi xe mang “Bản tin chiến thắng” được in lên một trang rưỡi giấy pơ luya từ Quán Sứ sang 59 Bà Triệu. Lúc đó chúng tôi không cầm được nước mắt, các phát thanh viên ai cũng mong muốn lọt vào “tầm ngắm” để đọc tin quan trọng này. Cuối cùng hai phát thanh viên là Nguyễn Thơ và Tuyết Mai được lựa chọn để đọc bản tin."

Thời điểm đó, phát thanh viên Nguyễn Thơ và phát thanh viên Tuyết Mai cùng thay nhau đọc nội dung: “Theo Thông tấn xã Giải phóng… Đúng 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, cờ Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam đã tung bay trên nóc Phủ Tổng thống ngụy quyền và ở khắp thành phố. Thành phố Sài Gòn mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại đã hoàn toàn giải phóng”.

Bản tin phát sóng với giọng đọc của phát thanh viên Nguyễn Thơ và Tuyết Mai là lời xác tín đầu tiên gửi đi từ trái tim Thủ đô đến toàn dân tộc.

Cho đến hiện nay, tại Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ chương trình - Đài TNVN đang lưu giữ băng thu âm “Bản tin chiến thắng” phát sóng ngày 30/4/1975, với giọng đọc của phát thanh viên Nguyễn Thơ và phát thanh viên Tuyết Mai.

Ngay sau bản tin này Đài TNVN còn có bài bình luận, cũng phát chiều ngày 30/4/1975, bản tin được phát thanh viên Trần Phương đọc có tựa đề “Cả nước ôm hôn Thành phố Hồ Chí Minh rực rỡ tên vàng”. Những bản tin quan trọng đó là những tin chính thức về giải phóng miền Nam.

Cùng với “Bản tin chiến thắng” đầu tiên đó, tối 1/5/1975, Đài vô tuyến truyền hình Sài Gòn Giải Phóng phát đi bản tin thứ hai, từ chính nơi vừa giải phóng. Đó là buổi phát hình đầu tiên của Đài truyền hình mới tiếp quản nhưng mang sứ mệnh mở ra một kỷ nguyên mới: “Đây là Đài vô tuyến truyền hình Sài Gòn Giải Phóng, phát thanh từ Sài Gòn, kính chào đồng bào ruột thịt và yêu quý… Hồi 11h30 ngày 30/4/1975, thành phố anh hùng và vinh quang của chúng ta đã được giải phóng…”.

Có thể nói, hai bản tin - một từ Hà Nội, một từ Sài Gòn như hai nhịp tim đồng điệu trong ngày hội thống nhất. Trong những ngày cả nước hướng về dịp 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, hai bản tin được Đài TNVN phát lại. Đây được xem như tư liệu quý, mà mỗi người dân Việt Nam nghe lại đều có cảm xúc không thể tả hết nỗi vui mừng, như vừa được nghe bản tin chiến thắng mới ngày hôm qua, tất cả để cùng góp phần lan tỏa tinh thần tự hào dân tộc trong mùa xuân đại thắng.