Ngày 15/2, tại phiên họp tổ cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, trên tinh thần hết sức khẩn trương, kịp thời, nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, chưa đầy 1 tuần các bộ, ngành, Ủy ban Khoa học công nghệ, môi trường của Quốc hội đã nỗ lực, tích cực chuẩn bị để đưa vào chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9. Sau Kỳ họp bất thường này, Chính phủ căn cứ vào Nghị quyết của Quốc hội sẽ có hướng dẫn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, những vấn đề đưa trong nghị quyết này là những vấn đề đã chín, đã rõ, được thực tế kiểm nghiệm chứng minh là phải sửa ngay để triển khai. Bên cạnh đó, nghị quyết cần thể hiện ngắn, gọn, tập trung trọng tâm, trọng điểm, dễ hiểu, dễ nhớ. Tại cuộc họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự kiến dự thảo Nghị quyết 18 trang. Tuy nhiên, sau khi Ủy ban Thường vụ góp ý thì còn 11 trang; việc ban hành Nghị quyết này sẽ đi vào thực hiện ngay, Quốc hội sẽ dành khoảng riêng để Chính phủ tiếp tục hướng dẫn, Thủ tướng tiếp tục chỉ đạo cụ thể.

Nhắc lại quan điểm, nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu tăng trưởng 8% thì việc tạo cơ chế cho kinh tế tư nhân phát triển rất quan trọng, theo Chủ tịch Quốc hội, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, hầu như các doanh nghiệp tư nhân là những người đi đầu.

Chủ tịch Quốc hội lấy ví dụ về Giải thưởng VinFuture quy tụ các nhà khoa học trên cả thế giới để khuyến khích, động viên các nhà khoa học trong nước, nước ngoài để có những sáng kiến, sáng tạo, sáng chế trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số phát triển đất nước. Vì thế, nghị quyết ra đời cần phải khuyến khích và ban hành, triển khai được ngay.

“Muốn tăng trưởng 8% năm nay thì cũng phải dựa vào các lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số cho giai đoạn 2026-2030, tăng trưởng 2 con số thì cũng lấy khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là nền tảng quan trọng. Các nghị quyết của Đảng đều nói giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ là quốc sách hàng đầu, mà đầu tư cho giáo dục đào tạo, khoa học, công nghệ là đầu tư cho sự phát triển của đất nước. Chúng ta là cần phải có những chính sách hết sức chi tiết, cụ thể để hướng dẫn cho bộ ngành và địa phương”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, nghị quyết cần làm rõ hơn đối tượng áp dụng đối với tổ chức, cá nhân hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan, mà trong nghị quyết chưa có.

Với lĩnh vực chuyển đổi số quốc gia, cần phân rõ, lĩnh vực nào là khoa học công nghệ, lĩnh vực nào là đổi mới sáng tạo, lĩnh vực nào là chuyển đổi số. Về kinh phí, đơn vị công lập phải ghi rõ; cơ chế đầu tư cho tư nhân ngoài lĩnh vực khoa học công nghệ, trong Nghị quyết này cần tách bạch về mặt kỹ thuật.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, mệnh đề của Nghị quyết 57 là lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, nhưng Nghị quyết lại dừng ở chỗ đổi mới sáng tạo mà không đề cập đến chuyển đổi số quốc gia. Chủ tịch Quốc hội khẳng định, chuyển đổi số quốc gia hiện nay là lĩnh vực mang tính thời sự nhất, vì liên quan đến nhiều lĩnh vực như số hóa, chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, vì vậy cần bổ sung cho đầy đủ.

Cùng phát biểu về nội dung này, Đại biểu Lưu Bá Mạc – Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn bày tỏ tán thành với hồ sơ Dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Bên cạnh đó, đại biểu Lưu Bá Mạc đề nghị bổ sung thêm nội dung về “được sử dụng ngân sách để thuê chuyên gia, nhà khoa học” có trình độ, năng lực, với mức chi có sức hấp dẫn, đảm bảo đủ đáp ứng được công sức, thời gian, chất xám của các chuyên gia, nhà khoa học, có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm, đặc biệt trong các giai đoạn khảo sát thực tế tại địa phương, để tư vấn về các nhóm đề tài, các định hướng nghiên cứu, phù hợp với tình hình thực tiễn và nhu cầu của địa phương.

Đại biểu đề xuất có thể bổ sung nội dung này dưới dạng khoán chi, bổ sung vào điều 8. Nội dung về sử dụng ngân sách nhà nước để thuê chuyên gia, cũng được đề cập trong Nghị quyết số 57-NQ/TW. Theo đại biểu Lưu Bá Mạc, thực tế hiện nay, để mời được các chuyên gia có trình độ, kinh nghiệm cao thì mức kinh phí thù lao cũng phải phù hợp.

Đồng thời, đại biểu đề nghị cân nhắc bổ sung thêm chính sách, cơ chế đổi mới về quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ các cấp: quy trình sơ duyệt, xác định nhiệm vụ, phê duyệt danh mục đề tài, tuyển chọn, nghiệm thu đề tài đến ứng dụng, chuyển giao, thương mại hoá đề tài...