Bạo lực, trong đó các tòa nhà và phương tiện bị đốt cháy, đồng thời các cửa hàng bị cướp phá, đã khiến Tổng thống Emmanuel Macron rơi vào cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất kể từ các cuộc biểu tình “Áo vest vàng” vào năm 2018.

Bạo lực khắp nước Pháp

Tình trạng bất ổn đã bùng phát trên toàn nước Pháp, bao gồm cả ở các thành phố như Marseille, Lyon, Toulouse, Strasbourg và Lille cũng như Paris, nơi Nahel M., 17 tuổi, người gốc Algerie và Morocco, bị bắn hôm thứ Ba ở Nanterre.

Cái chết của cậu thiếu niên, được ghi lại trên video và phát tán trên mạng xã hội, đã khơi lại những căng thẳng âm ỉ từ lâu giữa các cộng đồng thành thị nghèo, đa sắc tộc với cảnh sát Pháp.

Cảnh sát Marseille cho biết, những kẻ bạo loạn đã cướp phá một cửa hàng súng vào tối thứ Sáu và lấy trộm một số súng săn nhưng không có đạn. Một người đã bị bắt với một khẩu súng trường có khả năng đến từ cửa hàng. Cửa hàng hiện đang được cảnh sát bảo vệ.

Các nhà chức trách trước đó đã cấm các cuộc biểu tình trong thành phố vào thứ Sáu và khuyến khích các nhà hàng đóng cửa sớm các khu vực ngoài trời. Bộ trưởng Nội vụ Gerald Darmanin cho biết hơn 200 cảnh sát đã bị thương vào tối thứ Năm và hơn 900 người đã bị bắt giữ, đồng thời cho biết thêm độ tuổi trung bình của họ là 17.

"Những giờ tới sẽ mang tính quyết định và tôi biết tôi có thể tin tưởng vào những nỗ lực hết mình của các bạn", ông Darmanin viết cho các nhân viên cứu hỏa và cảnh sát, những người được giao nhiệm vụ dập tắt tình trạng bất ổn bùng phát sau khi màn đêm buông xuống.

Ông yêu cầu chính quyền địa phương dừng giao thông xe buýt và xe điện từ 21h giờ dịa phương trên khắp nước Pháp và sau đó cho biết 45.000 sĩ quan từ lực lượng cảnh sát sẽ được triển khai vào tối thứ Sáu, nhiều hơn 5.000 so với hôm thứ Năm.

Khi được hỏi trên chương trình tin tức truyền hình buổi tối chính của TF1 liệu chính phủ có tuyên bố tình trạng khẩn cấp hay không, Darmanin nói: "Rất đơn giản, chúng tôi không loại trừ bất kỳ khả năng nào và chúng ta sẽ xem sau đêm nay Tổng thống đưa ra quyết định gì".

Đập phá, cướp bóc và hôi của

Mặc dù cho đến nay, tình trạng bạo lực tồi tệ nhất chủ yếu chỉ xảy ra ở các vùng ngoại ô, nhưng đang có dấu hiệu lan rộng vào trung tâm các thành phố lớn nhất của Pháp.

Cảnh sát đã phải giải tán những người biểu tình khỏi quảng trường Place de la Concorde mang tính biểu tượng của Paris vào tối thứ Sáu sau một cuộc biểu tình ngẫu nhiên.

Một quan chức địa phương cho biết những kẻ cướp bóc đã lục soát các cửa hàng bao gồm một cửa hàng Apple ở Strasbourg vào thứ Sáu. Một nguồn tin nói rằng một số sòng bạc Casino cũng đã bị cướp phá.

Tại trung tâm mua sắm Chatelet Les Halles ở trung tâm Paris, một cửa hàng giày Nike đã bị đột nhập và một số người đã bị bắt sau khi cửa sổ của các cửa hàng dọc theo phố mua sắm Rue de Rivoli liền kề bị đập phá.

Các sự kiện bao gồm hai buổi hòa nhạc tại Stade de France ở ngoại ô thủ đô Paris đã bị hủy bỏ. Các nhà tổ chức Tour de France cho biết họ đã sẵn sàng đối phó với mọi tình huống khi cuộc đua diễn ra vào thứ Hai, bắt đầu từ thành phố Bilbao của Tây Ban Nha.

Những nỗ lực dập tắt bạo loạn

Ông Macron đã rời hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu tại Brussels sớm để tham dự cuộc họp nội các lần thứ hai về cuộc khủng hoảng trong vòng hai ngày.

Ông đã yêu cầu các mạng xã hội xóa đoạn băng "nhạy cảm nhất" về bạo loạn và tiết lộ danh tính của những kẻ kích động bạo lực. Darmanin đã gặp đại diện của Meta, Twitter, Snapchat và TikTok.

Một người bạn của gia đình nạn nhân, Mohamed Jakoubi, cho biết cơn thịnh nộ bùng lên bởi cảm giác bất công sau các vụ bạo lực của cảnh sát đối với các cộng đồng dân nhập cư hoặc gốc nhập cư, nhiều người đến từ các quốc gia thuộc địa cũ của Pháp.

"Chúng tôi chán ngấy, chúng tôi cũng là người Pháp. Chúng tôi chống bạo lực, chúng tôi không phải cặn bã", ông nói. Tuy nhiên, ông Macron phủ nhận có sự phân biệt chủng tộc có hệ thống trong các cơ quan thực thi pháp luật.

Tại Geneva, văn phòng nhân quyền của Liên hợp quốc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tụ họp ôn hòa và kêu gọi các nhà chức trách Pháp đảm bảo rằng việc sử dụng vũ lực của cảnh sát là không phân biệt đối xử.

Người phát ngôn nhân quyền Ravina Shamdasani của LHQ cho biết: “Đây là thời điểm để đất nước giải quyết nghiêm túc các vấn đề sâu xa về phân biệt chủng tộc và phân biệt chủng tộc trong thực thi pháp luật”.

Viên cảnh sát trong vụ việc thừa nhận đã bắn một phát súng gây chết người vào thiếu niên đang bị giam giữ để điều tra về tội cố ý giết người. Luật sư của anh ta, Laurent-Franck Lienard, cho biết thân chủ của mình đã nhắm vào chân người lái xe nhưng bị va chạm khi chiếc xe lao đi, khiến anh ta bắn vào ngực. "Rõ ràng là cảnh sát không muốn giết người lái xe", Lienard nói trên BFM TV.

Tình trạng bất ổn hiện tại đã làm khơi dậy lại ký ức tồi tệ về 3 tuần bạo loạn trên toàn nước Pháp vào năm 2005, buộc Tổng thống lúc đó là Jacques Chirac phải ban bố tình trạng khẩn cấp sau cái chết của hai thanh niên bị điện giật trong một trạm biến áp khi họ trốn cảnh sát.

Huy Hoàng (theo Reuters, AP, AFP)