Phát hiện ổ trứng khủng long 86 triệu năm tuổi tại Trung Quốc

Theo các nhà khoa học, một ổ gồm 28 quả trứng khủng long được phát hiện tại khu bảo tồn hóa thạch Thanh Long Sơn ở Trung Quốc có niên đại khoảng 86 triệu năm.

Khu bảo tồn Thanh Long Sơn bao gồm ba địa điểm, nơi lưu giữ hơn 3.000 quả trứng khủng long, trong đó nhiều quả vẫn còn nguyên vẹn và giữ được hình dạng ba chiều.

Đặc điểm của trứng khủng long tại Thanh Long Sơn

Phần lớn trứng khủng long được tìm thấy tại đây thuộc loài Placoolithus tumiaolingensis, một chi trong họ Dendroolithidae. Điểm đặc biệt là họ này được phân loại dựa trên hình thái của trứng, chứ không phải từ bộ xương của loài khủng long đã đẻ ra chúng, do đó danh tính của loài khủng long này vẫn còn là một ẩn số.

Những quả trứng này có hình dạng hơi dẹt, kích thước dài khoảng 120–170 mm và vỏ dày không quá 2,4 mm. Vỏ trứng có độ xốp tương đối cao, điều này có thể hé lộ những thông tin quan trọng về hệ sinh thái trong kỷ Phấn Trắng vào 145–66 triệu năm trước.

Thông thường, tuổi hóa thạch được ước tính dựa trên các lớp đá, tro hoặc dung nham xung quanh. Tuy nhiên, cách này có thể dẫn đến sai số, bởi hóa thạch có thể di chuyển hoặc được tái lắng đọng sau khi các lớp đất đá hình thành.

Ý tưởng thử nghiệm định tuổi U-Pb trực tiếp trên vỏ trứng xuất phát từ cuộc trao đổi tình cờ giữa nhóm nghiên cứu và các chuyên gia định tuổi măng đá bằng U-Pb. “Chúng tôi không ngờ lại nhận được kết quả rõ ràng và đáng tin cậy đến vậy”, tác giả chia sẻ.

Để xác định tuổi của chúng, nhóm nghiên cứu đã áp dụng phương pháp gọi là “đồng hồ nguyên tử”, cụ thể là kỹ thuật định tuổi cacbonat urani–chì (U-Pb). Họ hy vọng những quả trứng này, cùng với kỹ thuật hiện đại được áp dụng, sẽ góp phần lý giải cách khủng long từng sinh sống và thích nghi với khí hậu lạnh ở lưu vực Vân Dương.

Phương pháp định tuổi U-Pb

Kỹ thuật U-Pb thường dùng để xác định tuổi các khoáng chất cacbonat. Trong các khoáng chất này, urani dần phân rã thành chì theo thời gian, và tỷ lệ urani – chì chính là cơ sở để xác định niên đại.

Để phân tích, các nhà khoa học sử dụng tia laser siêu nhỏ bào mòn mảnh vỏ trứng hóa thạch, làm bay hơi các tinh thể khoáng vật, rồi đo số nguyên tử urani và chì trong đó.

Gần đây, việc phát hiện canxit - một dạng canxi cacbonat – trong vỏ trứng khủng long ở Thanh Long Sơn cho thấy chúng phù hợp để áp dụng phương pháp U-Pb. Đây cũng là những hóa thạch đầu tiên tại Thanh Long Sơn được định tuổi đáng tin cậy.

Theo các chuyên gia, phân tích U-Pb hiện được coi là phương pháp xác định niên đại chính xác nhất trong địa chất học. Nó đã được áp dụng để định tuổi nhiều loại đá, san hô cổ đại hay hóa thạch belemnite, với độ tin cậy cao.

Phương pháp định tuổi U-Pb còn nhiều hạn chế trong nghiên cứu hóa thạch do yêu cầu cao về thiết bị và độ tinh khiết của mẫu vật. Việc phát hiện canxit trong vỏ trứng khủng long Thanh Long Sơn là một trường hợp đặc biệt, nhưng theo Zhao, kỹ thuật này chỉ khả thi với các hóa thạch chứa khoáng vật cacbonat nguyên sinh và phụ thuộc vào tình trạng bảo tồn cũng như bối cảnh địa chất của chúng.