Mới đây, UBND TP Hà Nội đã nhất trí giao Sở Giao thông vận tải xây dựng dự án phát triển xe đạp công cộng để thực hiện tại 5 quận trung tâm.

Theo đó, xe đạp được sử dụng cho dự án này tại 5 quận trung tâm bao gồm xe đạp truyền thống, xe điện 2 bánh.

Dự án “Xe đạp đô thị” được triển khai nhằm đa dạng hóa loại hình phương tiện vận tải thân thiện với môi trường, kết nối giữa nhà ga xe buýt, nhà ga đường sắt đô thị, các khu đô thị, khu dân cư...; đồng thời phục vụ việc đi lại, thúc đẩy phát triển du lịch, tham quan trên địa bàn thành phố.

Tuy nhiên cũng có nhiều ý kiến lo ngại, liệu dự án xe đạp đô thị này có thực sự hiệu quả khi mà hạ tầng giao thông tại Hà Nội chưa có làn dành riêng cho xe đạp, trong khi phương tiện cơ giới rất đông, vào giờ cao điểm thì đây thực sự là trở ngại và nguy hiểm đối với người đi xe đạp...

Đồng thời, đây không phải lần đầu tiên mô hình xe đạp công cộng được triển khai tại Hà Nội. Năm 2014, đã có các điểm cung cấp dịch vụ xe đạp công cộng tại 4 điểm là Đại học Công nghiệp Hà Nội, Đại học Điện lực, Trường Đại học Thương mại và Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương. Hay như năm 2015, tại Đại học Bách khoa Hà Nội cũng triển khai dự án cho thuê xe đạp, xe đạp điện công cộng BK-Ebike... Thế nhưng, các điểm cho thuê xe đạp này chỉ hoạt động một thời gian ngắn, nguyên nhân là do không có nhiều khách sử dụng và thiếu nguồn lực để duy trì dịch vụ.

Theo Phó Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Đào Việt Long, việc phát triển xe đạp để hỗ trợ các loại hình vận tải hành khách công cộng khác là cần thiết bởi nó góp phần đa dạng hóa loại hình, từng bước thay đổi thói quen đi lại của người dân, giảm ô nhiễm môi trường và hướng tới một thành phố văn minh.

Trao đổi với phóng viên về dự án phát triển xe đạp công cộng, TS Nguyễn Xuân Thủy - Chuyên gia nghiên cứu giao thông cho rằng, chủ trương phát triển xe đạp công cộng là hợp lý và đúng lúc, vì hiện nay hệ thống giao thông công cộng đã bắt đầu hình thành, người dân cũng có thêm ý thức xem xe đạp cũng là một phương tiện hợp lý, không gây ô nhiễm, kết nối, trung chuyển tốt, một dụng cụ để tập thể thao nâng cao sức khỏe.

"Hiện nay giao thông công cộng đã tốt lên, tại Hà Nội tuyến đường sắt trên cao đã đi vào hoạt động, với số lượng ga tàu khá nhiều, các ga cần đó có nối kết với các vị trí, các đầu mối giao thông khác, như ga tàu hỏa, điểm đỗ xe bus, bến xe khách...lúc này xe đạp là một trong nhưng phương tiện rất tiện lợi", vị chuyên gia nói thêm.

Cũng theo vị chuyên gia, để thực hiện được việc phát triển xe đạp công cộng cần phải lựa chọn những nhà đầu tư tốt, có năng lực, để có thể lên phương án cụ thể, như đầu tư mua xe loại xe nào phù hợp, gía cả đầu tư xe ra sao?, quy hoạch lắp đặt các trạm đỗ xe như thế nào?. Hay việc sử dụng các phần mềm công nghệ trong thanh toán, quản lý xe, giữ xe ra sao...

Thời gian qua khi triển khai tại TP Hồ Chí Minh, người dân cũng đã rất mặn mà với xe đạp công cộng, nếu như Hà Nội thực hiện cũng rất đông người thuê sử dụng. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện cũng phải rút kinh nghiệm ở các nước trong việc bố trí các trạm cho thuê, các kiểu dáng xe đạp phải phù hợp, công tác bảo dưỡng, vận hành, bảo quản xe phải thực hiện tốt. Việc cho thuê cũng phải thực hiện đơn giản, không nên quá phức tạp sẽ gây khó cho người sử dụng.

Đặc biệt vị chuyên gia lưu ý thêm, mạng lưới các trạm cho thuê xe phải bố trí đều khắp để người dân tiếp cận các trạm xe dễ dàng, đồng thời cũng phải có cơ chế về quản lý và giá cả phù hợp. Ngoài ra, mạng lưới hạ tầng phải tốt, bố trí phù hợp để nối kết các hạ tầng giao thông khác nhau và bố trí các làn dành riêng cho xe đạp.

Ngoài ra, nhiều chuyên gia cho rằng, việc triển khai mô hình xe đạp, xe đạp điện công cộng là rất hữu ích và cần thiết đối với Hà Nội, phù hợp với chủ trương của Thành phố tại Nghị quyết số 04/2017/NQ - HĐND của HĐND TP về “Tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2017 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030”.

Xe đạp được coi giải pháp kết nối hữu hiệu giữa các điểm trung chuyển của giao thông công cộng như bến xe, nhà ga xe bus, tàu điện. Theo tính toán Ủy ban ATGT Quốc gia, khoảng 40-45% số chuyến đi tại các đô thị lớn Hà Nội, TP Hồ Chí Minh ở cự ly 4km và hoàn toàn có thể đi xe đạp.