Ngày 3/3, truyền thông và khán giả yêu điện ảnh khắp thế giới cùng đổ dồn sự chú ý về Nhà hát Dolby ở thành phố Los Angeles đã chứng kiến Lễ trao giải Oscar lần thứ 97, hồi hộp chờ đón dàn chủ nhân mới nhất của những chiếc tượng vàng danh giá.

Mùa giải năm nay khép lại với nhiều dấu ấn đáng nhớ, từ những màn vinh danh tác phẩm, diễn viên, đội ngũ sản xuất xuất sắc, những màn trình diễn ấn tượng đến những khoảnh khắc xúc động.

Sự kiện này tiếp tục khẳng định vị thế là giải thưởng điện ảnh danh giá nhất hành tinh, đồng thời tạo ra những dư âm và tranh luận sôi nổi trong giới mộ điệu lẫn công chúng.

Lễ trao giải Oscar 2025 chứng kiến màn tỏa sáng rực rỡ của Anora khi phim được vinh danh tại hạng mục Phim hay nhất - giải thưởng quan trọng nhất sự kiện. Anora mang về tổng cộng 5 giải thưởng trong số 10 đề cử ban đầu, trở thành tác phẩm được xướng tên nhiều nhất trong mùa giải năm nay.

Anora là tác phẩm mới nhất của Sean Baker, đạo diễn nổi tiếng với phong cách làm phim độc lập. Trên sân khấu nhận giải, Sean Baker và các thành viên đoàn đã nhấn mạnh Anora là "phim độc lập", đồng thời có bài phát biểu truyền động lực cho các nhà làm phim trẻ đang trên đường theo đuổi nghệ thuật.

Trước khi Oscar lần thứ 97 diễn ra, giới truyền thông dự đoán lễ trao giải năm nay gây nhiều tranh cãi. Điều này thực sự đã ứng nghiệm. Những ứng cử viên vốn được kỳ vọng cao là Emilia Pérez và The Brutalist dường như sử dụng hết vận may tại các lễ trao giải tiền Oscar, để rồi phải nhường vị trí tỏa sáng có đối thủ nhẹ ký hơn, Anora.

Không thể phủ nhận, Anora là tác phẩm mạnh mẽ, khắc họa chân thực đời sống của tầng lớp lao động Mỹ thông qua câu chuyện của một vũ nữ thoát y kết hôn với một thiếu gia Nga.

Phim không chỉ xoáy sâu vào mối quan hệ đầy chênh lệch giữa hai nhân vật, mà còn vạch trần sự khắc nghiệt của giấc mơ Mỹ. Sự chân thực trong cách kể chuyện, kết hợp với phong cách quay phim đặc trưng của Baker, khiến Anora trở thành một trong những bộ phim độc lập xuất sắc nhất năm.

Tuy vậy, không phải ai cũng hài lòng với chiến thắng này, như thông lệ nhiều mùa Oscar. Nhiều người cho rằng, phim quá gai góc, không phù hợp với tiêu chí của Oscar. Một số người khác đổ cho sự lên ngôi của Anora là kết quả của xu hướng ưu ái phim độc lập và chủ đề xã hội hơn là giá trị điện ảnh thuần túy.

Trên các diễn đàn điện ảnh, khán giả tranh cãi về việc liệu bộ phim có thực sự xứng đáng vượt qua các đối thủ nặng ký như Emilia Pérez và đặc biệt là The Brutalist.

Nhà phê bình David Rooney tỏ ra vô cùng khó xử trước hai ứng viên đều xuất sắc. Ông chia sẻ: “Tôi vẫn nghiêng về Anora, với sự cân bằng khéo léo giữa hài kịch điên rồ và bi kịch nhân văn sâu sắc.

Nhưng tham vọng to lớn của The Brutalist là điều chúng ta hiếm khi thấy ngày nay, đặc biệt là từ một nhà làm phim độc lập làm việc với ngân sách nhỏ. Vào thời điểm mà những lời hứa và sự phản bội của giấc mơ Mỹ đang ở trong tâm trí nhiều người, đây là một bộ phim có nhiều điều để nói trong thời hiện tại của chúng ta”.

Là một đạo diễn gắn bó với những câu chuyện về tầng lớp lao động và những con người bên lề xã hội như người nhập cư và gái mại dâm, Sean Baker luôn mang đến góc nhìn gần gũi, không tô hồng, không phán xét. Chính lối làm phim tối giản nhưng giàu cảm xúc đã giúp Baker nổi bật giữa những ứng viên nặng ký như Jacques Audiard (đạo diễn Emilia Pérez) hay Brady Corbet (đạo diễn The Brutalist).

Chiến thắng của Baker phần nào phản ánh sự thay đổi trong cách nhìn của Viện Hàn lâm. Thay vì vinh danh những đạo diễn có phong cách hoành tráng, mang tính sử thi, giải thưởng năm nay dành cho một người theo đuổi chủ nghĩa hiện thực và dòng phim độc lập. Điều này cũng chứng minh rằng, Hollywood đang ngày càng tôn vinh những câu chuyện nhỏ nhưng giàu cảm xúc, thay vì chỉ đề cao kỹ xảo hay sự bùng nổ về mặt hình ảnh.

Dù có tranh cãi, không thể phủ nhận Sean Baker đã có một hành trình đáng kinh ngạc. Từ những tác phẩm nhỏ như Tangerine, The Florida Project cho đến Anora, anh đã khẳng định vị trí như một trong những đạo diễn độc lập quan trọng nhất hiện nay.

Không chỉ vậy, loạt chiến thắng ấn tượng càng củng cố niềm tin cho Neon, đơn vị phát hành phim độc lập đứng sau Anora. Trước đó, với doanh thu 40 triệu USD trên toàn cầu, Anora bị liệt vào danh sách phim có doanh thu thấp nhất trong lịch sử. Sự vẻ vang tại Oscar 2025 có thể cứu tác phẩm này khỏi tình cảnh ế ẩm này nếu có kế hoạch chiếu lại.

Bên cạnh đó, việc sử dụng AI trong phim The Brutalist cũng gây tranh cãi không kém. Để diễn viên có thể phát âm chính xác tiếng Hungary, đoàn phim sử dụng phần mềm phát triển giọng nói (cho phép một người nói bằng giọng của một người khác). 

Việc này giúp đẩy nhanh quá trình hậu kỳ kéo dài 18 tháng. Đồng thời, ê-kíp ứng dụng AI nhằm thiết kế bối cảnh. Đoàn phim cho hay, công nghệ AI được sử dụng để tinh chỉnh phát âm; vẫn đảm bảo tính chân thật trong diễn xuất của các diễn viên, không làm thay đổi; đồng thời phủ nhận việc sử dụng AI tạo ra các tòa nhà trong phim. 

Tuy nhiên, điều này cũng làm dấy lên tranh cãi việc sử dụng AI đến đâu là giới hạn. Nhiều người cho biết, họ thất vọng khi biết phim sử dụng AI chỉ để tiết kiệm chi phí, làm mất đi linh hồn phim.

Giới chuyên môn nhận định, việc nhận biết và phân biệt những gì đã được xử lý bằng AI trở nên khó khăn khi số lượng công cụ liên quan đến công nghệ này tăng cao. Một thành viên lâu năm của nhánh VFX thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ cho rằng, cần có quy định rõ ràng về mức độ sử dụng. 

Khi ngày càng có nhiều công cụ liên quan đến AI, phạm vi sử dụng của các công cụ như vậy rất khác nhau. Điều không thể phủ nhận là ngày càng khó để biết công nghệ đã tác động đến những gì và được sử dụng như thế nào.

Một luồng ý kiến khác cho rằng, điều quan trọng là nội dung và thông điệp mà bộ phim mang lại, đảm bảo Oscar vẫn là giải thưởng tôn vinh giá trị cốt lõi của điện ảnh. Thách thức AI đang đặt ra với nền công nghiệp điện ảnh thế giới không chỉ ở câu chuyện về cảm xúc, bản sắc cá nhân, mà còn là giá trị nhân văn, hài hòa. 

Những bộ phim tác động vào cảm xúc của người xem, cho họ cảm giác gặp chính mình ở đó vẫn tạo nên hiệu ứng mạnh mẽ hơn. Cảm xúc là yếu tố mà AI không can thiệp được.