Sự tỏa sáng của những diễn viên nhí trong một tác phẩm dành cho thiếu nhi

Sau nhiều lần hoãn chiếu vì dịch bệnh, cuối cùng "Trạng Tí" phiêu lưu ký cũng đã đến được với khán giả. Nhà sản xuất Studio68 mà quản lý là Ngô Thanh Vân và đạo diễn Phan Gia Nhật Linh đã đặt rất nhiều tâm huyết vào đứa con tinh thần lần này. Bằng chứng là khoản kinh phí lên đến 43 tỷ cùng sự hỗ trợ của ekip lên đến hơn 500 người.

Tác phẩm xoay quanh Tí (Huỳnh Hữu Khang), một cậu bé thông minh hơn người, sống cùng mẹ ở làng Phan Thị. Hai mẹ con rau cháo nuôi nhau, nhưng vì mẹ cậu chịu tiếng không chồng mà chửa khiến hai mẹ con bị thiên hạ gièm pha, dè bỉu, và Tí lại luôn bị bạn bè trêu chọc. Quá ấm ức, cậu quyết tâm lên chùa để hỏi thầy Thích Thông Tuệ về cha mình.

Đồng hành với Tí là nhóm bạn Sửu (Phan Bảo Tiên), Dần (Vương Hoàng Long), Mẹo (Trần Đức Anh) cùng làng, sau này có thêm Mùi (Kim Thư) và Tiểu Tỵ (Hoàng Duy), hai người cậu quen lúc rơi vào tay những tên thảo khấu. Mỗi người bạn của cậu lại được xây dựng một câu chuyện riêng.

Ở nhà, Sửu không mẹ, lớn lên trong sự chăm chút của cha là một thầy đồ keo kiệt. Cha Dần tối ngày say xỉn, còn mẹ cậu là bà chủ quán ăn miệng mồm nanh nọc. Mẹo là con nhà phú hộ, có đến ba bà mẹ. Trong nhóm, Mẹo cũng là đứa tinh ranh, nhanh mồm hơn cả. Cậu thường xuyên lấy chuyện Tí không cha làm đề tài khích bác, trêu chọc bạn.

Tuy mỗi người một hoàn cảnh, một tính cách nhưng khi đi cùng nhau nhóm trẻ lại thể hiện sự yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Hơn nữa, với tinh thần là một bộ phim hướng đến đối tượng là các em nhỏ nên nhà sản xuất bước đầu đã xây dựng thành công câu chuyện cho mỗi người, khiến các nhân vật trở nên sinh động, đáng mến.

Mặt khác, diễn xuất của dàn diễn viên nhí cũng tương đối ổn, đài từ tốt, tránh được lối thoại như đọc thuộc lòng. Trên phim, mỗi nhân vật nhí đều có không gian để kể câu chuyện của mình, trong đó sự thể hiện của Trần Đức Anh trong vai Mẹo và màn phô diễn kỹ năng võ thuật của Hoàng Duy gây ấn tượng hơn cả.

"Trạng Tí phiêu lưu ký" còn có sự góp mặt của nhiều diễn viên tên tuổi trên màn ảnh Việt như Quang Thắng, Trung Ruồi, Xuân Nghị, Phi Phụng... trong các vai phụ, làm nền cho các gương mặt nhí tỏa sáng. Những bài học trong phim được lồng ghép ổn thỏa trong nhiều đoạn, nhưng nhìn chung không bị lên gân hay giáo điều.

Hành trình kỳ ảo của Tí thiên về tâm lý bên trong hơn sự lanh lợi bên ngoài

Có nhiều thay đổi diễn ra trên phim so với bộ truyện tranh gốc. Có lẽ đúng như Ngô Thanh Vân nói, cô chỉ mượn cái tên của các nhân vật trong "Thần đồng đất Việt' để kể một câu chuyện của riêng mình theo hướng kỳ ảo hơn, bớt đi chất dân gian và thêm vào đó những chuyển biến về tâm lý.

Nếu như "Trạng Tí" trong nguyên tác của Lê Linh thông minh, lém lỉnh với đủ những trò nghịch ngợm, nhưng vẫn hài hước và nhân văn, đúng chất trẻ quê, thì Tí của tác phẩm điện ảnh lại chưa cho thấy sự thông minh, giỏi ứng biến như nhân vật trên trang sách. Thay vào đó, là hành trình phát triển cảm xúc của cậu.

Trên phim, năng lực của Tí như một viên ngọc thô chưa được mài dũa nhưng tâm lý của cậu lại có sự chuyển biến. Tí ghét miệng lưỡi ác độc của dân làng, cậu tủi thân mỗi khi bị bạn bè đem ra trêu chọc, lại có phần oán trách mẹ sinh ra mình không cha… Đó cũng chính là động lực để cậu quyết tâm lên đường tìm bằng được câu trả lời cho thân thế của mình.

Điều này khá quen thuộc với những bộ phim nói về một nhân vật đang trong tuổi mới lớn. Nhân vật đó sẽ tìm mọi cách để trở thành “người bình thường” giữa xã hội, dù có phải đánh đổi bằng việc phủ nhận gốc gác của mình. Với Trạng Tí phiêu lưu ký, hướng tiếp cận này khiến nhân vật hiện ra có phần xa lạ so với bộ truyện tranh của Lê Linh.

Bên cạnh đó, hai nhân vật khác cũng được làm khác đi là Mùi và Tiểu Tỵ. Trong truyện, Mùi là bạn thân của Sửu, lạc cha mẹ từ nhỏ nhưng may mắn được một gia đình tốt bụng cưu mang. Lên phim, cô trở thành con gái nuôi của tướng cướp, cùng cha gây ra không ít khó khăn cho Tí và các bạn. Tiếp đến, Tiểu Tỵ cũng không hiền hòa, dễ bị bắt nạt mà trở thành một tiểu hòa thượng giỏi võ, cương trực, già dặn.

"Trạng Tí phiêu lưu ký" cũng không còn là một Thần đồng đất Việt với những tích truyện dân gian về các danh nhân Việt Nam thuở bé, mà đã trở thành một hành trình kỳ ảo với những sự kiện mới, chứa đựng đầy bất ngờ. Điều này mang đến cho khán giả những trải nghiệm khác, nhưng cũng phần nào làm mất đi những đặc trưng của nhân vật gốc.

Những chi tiết “vay mượn” quen thuộc

Một điều đáng lưu ý nữa ở bộ phim đó là những chi tiết “lạ mà quen” khiến khán giả phân tâm khi chúng gợi đến các tác phẩm khác dù ekip đã có sự sáng tạo.

Điển hình như việc đầu phim Tí đã giúp quan huyện tìm ra tên trộm và vai trò của cậu trong việc này dễ làm người xem liên tưởng đến chức danh “thám tử cố vấn” của Sherlock Holmes với sở cảnh sát Scotland Yard nói chung và thanh tra Lestrade nói riêng ở tác phẩm của Sir Arthur Conan Doyle.

Nói về chi tiết này, có một mâu thuẫn cũng đáng bàn đó là dù Tí đã bày mưu cho quan huyện cho thấy giữa cả hai đã có sự thấu hiểu, cũng như tin tưởng nhất định, nhưng ngay cảnh sau vị quan lạnh lùng công bố thông tin về hội thi cho bố và con. Điều này chẳng khác nào đánh đố cậu nhóc nhân vật chính và cũng không giúp gì cho mạch phim.

Thế nhưng chi tiết quan trọng hơn cả đó là sự tồn tại của những viên đá. Trên phim người xem biết được Tí đang nắm giữ viên màu xanh từ khi chào đời, viên đá đỏ trong đền thờ thần hổ và viên thứ ba cùng người nắm giữ nó cũng đã lộ diện ở cuối phim. Song, vai trò của những viên đá này là gì và liệu có còn các viên khác nữa không lại hoàn toàn bỏ ngỏ.

Những viên đá có lẽ sẽ như một sợi chỉ đỏ giúp kết nối những phần phim độc lập với nhau như "Nhẫn Chúa" trong Lord of the Rings, Ellen Ripley của loạt Alien hay xứ Narnia trong chùm phim chuyển thể từ tiểu thuyết của C.S. Lewis… Mặt khác, nó còn gây liên tưởng đến bộ "Đá Vô cực" đã giúp Vũ trụ Điện ảnh Marvel vận hành suốt 11 năm.

Ngô Thanh Vân từng tiết lộ ý định xây dựng một vũ trụ cổ tích Việt và điều đó giải thích cho việc cô cùng đạo diễn Phan Gia Nhật Linh đã cài cắm những chi tiết “lạ mà quen” nhằm làm tương lai cho loạt phim. Tuy đây là ý tưởng tốt, nhưng cũng có rất nhiều rủi ro xung quanh việc đi theo một lối mòn mà nhiều tác phẩm kinh điển đã làm.