Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh: Rất khó để lợi ích nhóm trong xây dựng pháp luật

Chiều nay (9/6), phát biểu tranh luận tại hội trường (trong phiên chất vấn Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh tại Quốc hội), mặc dù nhất trí với Báo cáo giải trình của Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh về nội dung công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế Chính phủ nhưng đại biểu  Quốc hội Cầm Hà Trung - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ đề nghị Phó Thủ tướng trao đổi, làm rõ thêm về những hạn chế liên quan đến công tác xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Đại biểu Cầm Hà Chung nêu rõ, hiện nay có nhiều ý kiến cho rằng đâu đó vẫn còn lợi ích nhóm, cục bộ ngành chạy theo thành tích trong quá trình xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ đánh giá vấn đề này như thế nào và có giải pháp gì để khắc phục tình trạng này trong thời gian tới?

Xây dựng văn bản pháp luật là quy trình hết sức chặt chẽ

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh cho biết, để bảo đảm chất lượng Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì đã có những quy định hết sức chặt chẽ về quy trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, nếu liên quan đến luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

"Đây là những quy định trong luật xây dựng văn bản pháp luật. Cơ quan soạn thảo phải tổng kết, thi hành pháp luật và đánh giá tác động chính sách thì mới đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Đặc biệt, khi xây dựng phải lấy ý kiến về đánh giá tác động của chính sách trong khi xây dựng. Đây là lấy ý kiến của đông đảo nhân dân, các đối tượng bị tác động nếu như xây dựng các dự thảo luật, pháp lệnh, nghị quyết liên quan đến vấn đề pháp lý thì phải đánh giá tác động", Phó Thủ tướng nêu rõ.

Cũng theo Phó Thủ tướng cho biết, khi xây dựng văn bản pháp luật phải tổ chức các hội nghị, hội thảo để đánh giá, tiếp thu, qua đó cơ quan soạn thảo ngoài việc phải lấy ý kiến tổ chức hội thảo, xây dựng và ý kiến thẩm định cuối cùng là của Bộ Tư pháp và đưa ra Chính phủ tổ chức các phiên họp chuyên đề về luật pháp hoặc các phiên họp thường kỳ của Chính phủ để xem xét các dự thảo về luật, đặc biệt luật trước khi trình Quốc hội. "Đó là quy trình hết sức chặt chẽ", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng nêu rõ, với quy định nêu trên của luật, nếu tuân thủ quy trình xây dựng văn bản pháp luật một cách nghiêm túc thì hiện tượng lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ của các bộ, ngành, địa phương trong quá trình xây dựng theo quy trình này rất khó xảy ra, bởi vì không thể một cơ quan nào xây dựng luật được mà phải trên cơ sở lấy ý kiến đánh giá tác động cũng như tiến trình hết sức chặt chẽ.

Các Bộ trưởng phải có trách nhiệm trong việc xây dựng pháp luật

Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ đã đề ra những quy định và có những biện pháp, nhóm giải pháp, đầu tiên, đó là cần minh bạch hóa và kiểm soát chặt chẽ quá trình xây dựng luật, xây dựng văn bản.

Hai là, tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu, của các cơ quan Chính phủ, nhất là vai trò của Bộ trưởng, Thủ trưởng các cơ quan. "Trong các cuộc họp Thủ tướng Chính phủ cũng luôn luôn yêu cầu khi xây dựng luật thì các Bộ trưởng phải có trách nhiệm trong việc xây dựng pháp luật, nếu là các cơ quan chủ quản đề xuất dự án luật. Đó là trách nhiệm của Thủ trưởng, người đứng đầu cơ quan phải được giao việc xây dựng, soạn thảo luật", Phó Thủ tướng nói

Thứ ba, là phát huy vai trò của Ban soạn thảo, soạn thảo theo đúng tinh thần của luật năm 2015. Theo Phó Thủ tướng, năm 2015, luật về xây dựng văn bản pháp luật đã yêu cầu thành lập các Ban soạn thảo có thành phần của nhiều cơ quan cùng tham gia vào việc xây dựng luật.

Thứ tư, là nâng cao chất lượng thẩm định, thẩm tra của Bộ Tư pháp và các cơ quan của Quốc hội trong việc thông qua các luật.

Thứ năm, là củng cố, kiện toàn và phát huy hiệu quả tổ chức pháp chế của các bộ, cơ quan ngang bộ. "Đây cũng là yêu cầu của Chính phủ yêu cầu các bộ đều phải có vụ, đơn vị liên quan đến việc xây dựng pháp luật, thể chế pháp luật", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.