Phó Tổng Giám đốc HUD: Chưa bao giờ có sự tháo gỡ về thủ tục hành chính về nhà ở như hiện nay

Cởi trói chính sách, tạo động lực mới cho mục tiêu 1 triệu căn nhà

Từ ngày 1/6/2025, Nghị quyết thí điểm về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội chính thức có hiệu lực, đánh dấu sự vào cuộc mạnh mẽ của Quốc hội và Chính phủ, nhằm tháo gỡ các nút thắt đã tồn tại dai dẳng trước đó, để đưa mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội đến 2030 về đích.

Đánh giá về Nghị quyết này, ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) cho rằng: Chưa bao giờ Quốc hội, Chính phủ có sự tháo gỡ về thủ tục hành chính như hiện nay, đặc biệt là các thủ tục liên quan tới nhà ở.

Cụ thể, trong Nghị quyết mới đã mở rộng quyền chủ động cho các địa phương và chủ đầu tư trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư, đơn vị thi công, giúp rút ngắn thời gian triển khai dự án và khơi thông dòng chảy đầu tư.

Tuy nhiên, để chính sách đi vào thực tế, ông Tuấn Anh kiến nghị cần có những giải pháp đồng bộ, rõ ràng và thực dụng, thay vì triển khai nhỏ lẻ, thiếu tính hệ thống. Cụ thể, ông Nguyễn Tuấn Anh đề xuất ba nhóm giải pháp then chốt để tăng nguồn cung và giảm chi phí, qua đó giúp bình ổn giá nhà trên thị trường.

Thứ nhất, để có được giá thấp cho nhà ở xã hội, ông Tuấn Anh kiến nghị xây dựng cơ sở dữ liệu về thiết kế.

Ông Tuấn Anh giải thích: Sau khi các nhà đầu tư bất động sản hoàn thành dự án, thiết kế đó có thể được đưa vào cơ sở dữ liệu chung của toàn quốc để các đơn vị sau có thể tái sử dụng, chỉ thay đổi về mặt kết cấu nền đất. Như vậy rút ngắn được giai đoạn thiết kế và chi phí thiết kế cũng giảm nhiều.

Thứ hai là vấn đề liên quan tới quá trình thẩm định. Theo ông, công tác thẩm định chỉ nên thẩm định một bước, không nên tiến hành thẩm định hai lần như hiện nay.

Được biết, hiện Sở Xây dựng ở các địa phương đang thực hiện hai bước thẩm định là thiết kế cơ sở và thiết kế hoàn thành thi công. Do đó, việc tinh giản quy trình này sẽ vừa bảo đảm chất lượng chuyên môn, vừa tăng tốc tiến độ triển khai, đặc biệt trong bối cảnh nguồn cung nhà ở xã hội đang thiếu nghiêm trọng tại các đô thị lớn.

Thứ ba là vấn đề vốn vay. Mặc dù hiện tại, nhiều chính sách tín dụng ưu đãi đã được ban hành, thế nhưng trong thực tế, khi tiếp cận vốn, các chủ đầu tư thường bị ngân hàng yêu cầu thẩm định lại hiệu quả dự án, dù dự án đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đơn cử như Sở Xây dựng thẩm định.

Theo ông, yêu cầu thẩm định hiệu quả dự án khiến ngân hàng “đi quá sâu vào phần việc chuyên môn” của chủ đầu tư. Đồng thời, yêu cầu này không chỉ gây chồng chéo mà còn khiến quá trình triển khai bị trì hoãn không đáng có.

Do đó, cần có sự thống nhất và phân quyền rõ ràng, nếu cơ quan nhà nước đã thẩm định hiệu quả đầu tư, ngân hàng có thể căn cứ vào đó để xét duyệt tín dụng, thay vì làm lại từ đầu.

Đặc biệt, ông Tuấn Anh cũng nhấn mạnh cần giảm lãi suất vay cho cả hai đối tượng: chủ đầu tư và người mua nhà, qua đó tạo động lực thực sự cho thị trường nhà ở xã hội phát triển đúng định hướng.

Sớm xây dựng một cơ sở dữ liệu dùng chung cho toàn thành phố

Ngoài những vấn đề nêu trên, Phó Tổng Giám đốc HUD tiết lộ thêm một vướng mắc, đó là việc xác nhận những đối tượng nào, người dân nào được thụ hưởng các chính sách nhà ở xã hội. Ví dụ tại Mê Linh, HUD đang gặp rất nhiều khó khăn khi xác minh điều kiện cư trú và thu nhập của người dân.

Cụ thể, khi người dân có hộ khẩu hoặc quá trình làm việc tại nhiều địa phương khác nhau, chính quyền huyện sở tại buộc phải gửi văn bản đến các huyện liên quan để xác nhận thông tin. Tuy nhiên, thực tế có nơi phản hồi, có nơi không, khiến quá trình xác nhận kéo dài và gây bức xúc cho người dân.

Do đó, ông Tuấn Anh kiến nghị sớm xây dựng một cơ sở dữ liệu dùng chung cho toàn thành phố. Theo đó, người dân có thể chủ động nộp hồ sơ vào trung tâm dữ liệu chung. Khi có dự án nhà ở xã hội phù hợp được triển khai, cơ quan chức năng có thể tra cứu ngay thông tin và xác minh điều kiện một cách nhanh chóng, minh bạch và hiệu quả.

Bên cạnh đó, lãnh đạo HUD cũng đề xuất có chiến lược tuyên truyền thay đổi tư duy tiếp cận nhà ở, đặc biệt với giới trẻ, thay đổi tư tưởng sở hữu nhà, thay vào đó là tư duy thuê nhà.

Hiện Chính phủ cũng đang nghiên cứu và xây dựng quỹ nhà ở cho thuê, tương tự mô hình tại các nước phát triển. Theo đó, người dân sẽ được thuê nhà với mức giá ưu đãi để bảo đảm an sinh.

Sau mỗi chu kỳ (ví dụ 2 năm), cơ quan chức năng sẽ xét duyệt lại điều kiện thuê; nếu người thuê không còn đủ điều kiện, sẽ bàn giao lại suất thuê cho người dân khác có nhu cầu thực sự.