Phụ nữ đưa tin về xung đột: Những rủi ro và lợi thế
(CLO) 10 nhà báo nữ đã thiệt mạng trong khi tác nghiệp vào năm 2022, hầu hết trong số họ đưa tin từ các khu vực xung đột.
Các nhà báo nữ phải đối mặt với những thách thức khắc nghiệt khi đưa tin tại hiện trường, từ các cuộc tấn công và đe dọa của quân đội đến sự đe dọa, giám sát của cảnh sát và bạo lực bất bình đẳng giới. Nhưng đưa tin từ các khu vực xung đột và bất ổn dân sự cũng là cơ hội để phụ nữ giúp thay đổi cách nhìn về một cuộc xung đột.
Một phóng viên nữ tác nghiệp tại một khu vực xung đột. Ảnh: KFK
Bài liên quan
Mỹ buộc tội ba người vì âm mưu ám sát nữ nhà báo
Bạo lực xảy ra trong đám tang của nữ nhà báo Palestine
Nữ nhà báo của Al Jazeera bị giết trong cuộc đột kích tại Israel
Nữ nhà báo 23 tuổi đăng quang Hoa hậu Mỹ 2021
Để đánh dấu Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, Liên đoàn Nhà báo Quốc tế (IFJ) đang đặt tâm điểm vào những phụ nữ đưa tin về các cuộc xung đột, trong loạt phỏng vấn nhằm làm nổi bật những thách thức hàng ngày mà họ phải đối mặt, nhu cầu an toàn của họ và tầm quan trọng của việc thế giới thông qua các công cụ quốc tế cấm bạo lực và tấn công các nhà báo.
Từ việc đưa tin về các cuộc chiến tranh cho đến các phong trào phản đối, các nữ nhà báo làm việc tại các khu vực xung đột đều chấp nhận rủi ro to lớn vì quyền tự do thông tin. Họ đang chống lại sự kiểm duyệt của chính phủ, đồng thời phải giải mã thông tin sai lệch và tránh bị trả đũa.
“Chúng ta có thể đưa tin và phát sóng các câu chuyện về nghèo đói, lạm phát... và cả chính trị, nhưng đưa tin về những người phải chịu trách nhiệm cho một cuộc xung đột là vô cùng khó khăn", bà Farzana Ali, Giám đốc Văn phòng Truyền hình Tin tức Aaj ở Peshawar, cho biết. Bà nhấn mạnh còn rất nhiều câu chuyện chưa được kể vì sợ bị đàn áp.
“Các nhà báo Kharkiv đã đạt được thỏa thuận với nhau là không lan truyền thông tin chưa được xác minh trong bất kỳ trường hợp nào", nhà báo người Ukraine Hanna Chernenko giải thích.
An toàn là mối quan tâm chính của các nữ phóng viên và nguy cơ bị bắt cóc, mất tích, lạm dụng thể chất hoặc bỏ tù là những rủi ro chính trong công việc hàng ngày của họ. Ở nhiều khu vực xung đột, việc trở thành một nhà báo không giúp đảm bảo an toàn, bất chấp các quy ước quốc tế, và việc thiếu thiết bị an toàn phù hợp với cơ thể phụ nữ và thiếu các quy trình an toàn truyền thông khiến các nhà báo nữ gặp nhiều rủi ro hơn.
Nắm bắt rõ ràng tình hình hiện trường, tránh tiết lộ địa điểm, tìm bạn bè ở gần để có thể giúp đỡ trong trường hợp có vấn đề, áp dụng mã khẩn cấp với tòa soạn và lên kế hoạch B trước khi đưa tin là một số mẹo được phụ nữ chia sẻ với các phóng viên IFJ.
“Việc tôi bị bắt là một ví dụ điển hình cho tờ báo và các đồng nghiệp nhà báo của tôi rằng họ phải hết sức cẩn thận về vấn đề an ninh khi đưa tin", nhà báo người Myanmar Naw Betty Han cho biết.
Sự bấp bênh trong nghề là một vấn đề đang gia tăng khác. Ở nhiều nơi trên thế giới, việc không có hợp đồng làm việc hoặc bảo hiểm, lỗ hổng an toàn kỹ thuật số và nợ lương buộc nhiều nhà báo phải chấp nhận thêm rủi ro để kiếm sống.
Nhưng đưa tin từ các khu vực xung đột và khu vực căng thẳng cũng là cơ hội để các nhà báo nữ tạo ra sự thay đổi trong cách tường thuật về cuộc xung đột, thách thức các định kiến giới tính và đưa tin khác đi. Đôi khi là một phụ nữ thậm chí còn là lợi thế để tiếp cận một số địa điểm nhất định và nói chuyện với các nguồn tin.
Bà Thuraya Dammaj, biên tập viên của phương tiện truyền thông trực tuyến Tương lai Yemen cho biết: “Phụ nữ có thể thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ báo chí, dù là đưa tin về chiến tranh hay mặt khác, do tác động kép của bản chất, văn hóa và truyền thống của xã hội Yemen”.
Trước lễ kỷ niệm ngày 8/3, IFJ kêu gọi các chính phủ trên toàn thế giới đấu tranh chống lại hành vi bạo lực gây ra đối với các nhà báo nữ bằng cách phê chuẩn Công ước số 190 của ILO về chống bạo lực và quấy rối tại nơi làm việc và ủng hộ Công ước do IFJ đứng đầu về sự an toàn và độc lập của các nhà báo và nhân viên truyền thông.
Hoàng Tôn (theo IFJ)