Phục dựng chiếc máy bay phản lực thương mại đầu tiên trên thế giới

Chiều ngày 2 tháng 5 năm 1952, chiếc de Havilland DH106 1A Comet mang số hiệu G-ALYP cất cánh từ Sân bay London – tên gọi cũ của Heathrow – đánh dấu chuyến bay thương mại đầu tiên trên thế giới sử dụng máy bay phản lực. Chuyến bay này mở ra một kỷ nguyên mới về tốc độ và sự thoải mái trên không, vượt xa những máy bay cánh quạt đỉnh cao thời đó như Lockheed Constellation.

Trong khoảnh khắc ngắn ngủi, nước Anh đã dẫn đầu thế giới về hàng không thương mại, vượt qua các đối thủ đến từ Mỹ như Boeing. Nhưng vinh quang không kéo dài khi chuỗi tai nạn nghiêm trọng đã khiến dòng Comet bị rút khỏi hoạt động và phần lớn bị phá hủy hoặc bỏ mặc.

Ngày nay, ký ức về những chiếc Comet đầu tiên chỉ còn được lưu giữ qua ảnh màu quảng cáo và thước phim đen trắng. Tuy nhiên, một nhóm người đam mê hàng không đang nỗ lực thay đổi điều đó. Tại Bảo tàng Máy bay de Havilland ở vùng nông thôn phía tây bắc London, một chiếc Comet đang được phục chế với sự tỉ mỉ và tâm huyết.

Khi được đưa về bảo tàng năm 1985, chiếc Comet chỉ còn là một ống kim loại trơ trụi.

Gần 75 năm sau chuyến bay đầu tiên, chiếc Comet đang dần được phục chế tại Bảo tàng Máy bay de Havilland. Dù đã mất cánh, phần thân còn lại vẫn giữ nguyên, từ lớp sơn Air France đến biểu tượng cá ngựa có cánh. “Chúng tôi cũng muốn phục dựng cả cánh, nhưng chúng sẽ chiếm gần hết không gian bảo tàng”, người đứng đầu dự án Eddie Walsh cho biết.

Cánh của Comet từng là điểm nhấn thiết kế với bốn động cơ không treo dưới cánh như máy bay hiện đại mà được tích hợp thẳng vào cánh – một bước tiến thẩm mỹ nhưng cũng là điểm yếu về kỹ thuật. Động cơ yếu, tiêu tốn nhiên liệu khiến máy bay thường xuyên gặp khó khăn khi cất hạ cánh, dẫn tới một loạt tai nạn nghiêm trọng.

Comet – Biểu tượng hàng không xa xỉ một thời sống lại

Dù vậy, Comet từng là biểu tượng của sự sang trọng. Nội thất phía đuôi máy bay hiện đã được phục dựng tỉ mỉ, từ phòng vệ sinh nam nữ riêng biệt đến khoang ghế đôi bọc vải xanh, rèm đỏ, gạt tàn thuốc mạ crom và chỗ để chân rộng rãi.

Bữa ăn được phục vụ trên khay gỗ với dao nĩa thật và nút gọi “quản gia” trên trần được tái tạo bằng máy in 3D.

Máy bay sở hữu động cơ phản lực êm, cabin điều áp và có thể bay ở độ cao 12.192 km. Tuy nhanh hơn máy bay cánh quạt cùng thời, nhưng tầm bay chỉ 2.816 km khiến các hành trình dài phải dừng nhiều chặng, kéo dài tổng thời gian bay.

Khoang hạng nhất phía trước giống một máy bay tư nhân hơn là hạng thương gia hiện đại với hai cặp ghế đối diện quanh bàn gỗ. Vào năm 1952, vé máy bay có giá 175 bảng, tương đương gần 6.000 USD hiện nay.

Sau khoang hạng nhất là bếp nhỏ và khoang hành lý, vali lớn và rương được giữ bằng lưới. Buồng lái phía trước được phục dựng nguyên bản với bảng điều khiển analog và công tắc.

Phía sau buồng lái của Comet là ghế kỹ sư bay, người dùng bản đồ, bút và kính lục phân để xác định vị trí qua mặt trời và các vì sao. Dù những kỹ thuật này nay đã lỗi thời, vào năm 1952, Comet là đỉnh cao của công nghệ hàng không.

Vinh quang ngắn ngủi nhưng di sản vĩnh cửu

Ngày 3/3/1953, chưa đầy một năm sau chuyến bay thương mại đầu tiên, một chiếc Comet gặp nạn tại Canada, khiến 11 người thiệt mạng. Chỉ hai tháng sau, tai nạn ở Ấn Độ cướp đi 43 sinh mạng.

Tới năm 1954, hai vụ nổ giữa không trung khiến toàn bộ phi đội Comet bị đình chỉ. Các thử nghiệm cho thấy thân máy bay không chịu được giãn áp suất ở độ cao lớn. Các vết nứt hình thành quanh đinh tán và bu-lông gây vỡ cấu trúc. Comet 1A bị ngừng bay vĩnh viễn.

Dù không còn hoạt động, Comet đã mở đường cho các phiên bản cải tiến sau này với thân máy bay chắc chắn hơn và động cơ Rolls-Royce mạnh hơn.

De Havilland sau đó bị Hawker Siddeley mua lại và tên tuổi dần biến mất. Dù vậy, di sản của Comet vẫn hiện hữu. Những bài học đắt giá về kỹ thuật từ thảm kịch đã đặt nền móng cho tiêu chuẩn an toàn hàng không ngày nay.