Sức mua suy giảm, ngành xe máy khó sẽ càng thêm khó?

Báo cáo gần đây của Hiệp hội các Nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho biết, tổng lượng xe máy các loại tiêu thụ trên thị trường quý 2/2025 đạt 611.236 chiếc, giảm 9,2% so với quý đầu năm.

Đáng chú ý, đây đã là quý thứ 2 liên tiếp sức mua xe máy bị sụt giảm tính từ đỉnh 1 năm trở lại đây. Quãng thời gian có lượng xe máy tiêu thụ cao nhất là quý 4/2024 với tổng cộng 760.734 chiếc.

Đây là lượng xe do 5 nhà sản xuất có thị phần lớn nhất tại Việt Nam năm giữ, đồng thời cũng là các thành viên hiệp hội VAMM, bao gồm: Honda, Yamaha, SYM, Piaggio và Suzuki. Trong đó, Honda là thương hiệu áp đảo khi chiếm đến khoảng 83,8% thị phần.

Lũy kế nửa đầu năm nay, các thành viên VAMM bán ra thị trưởng tổng cộng 1,284 triệu chiếc xe máy, tăng nhẹ 6,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Dù vậy, xu hướng giảm sức mua trên thị trường vẫn là thấy rõ.

Thị trường xe máy Việt Nam được nhận định là đã bắt đầu bước vào ngưỡng bão hòa kể từ đầu thập niên 2020, khi lượng tiêu thụ xe máy hằng năm hầu như không có biến động nào đáng kể.

Đây được xem là một tín hiệu khó khăn cho các nhà sản xuất xe máy lớn, đặc biệt là Honda. Trong khi đó, quá trình chuyển đổi sang xe điện hóa cũng diễn ra khá chậm.

Xu hướng tiêu dùng xe điện trên thực tế đã bắt đầu tăng tốc kể từ khi VinFast gia nhập thị trường vào cuối năm 2018. Tuy nhiên, thị trường xe máy điện đến nay vẫn hầu như được chi phối với VinFast.

Yamaha là hãng xe máy lớn đầu tiên bước vào lĩnh vực xe điện với việc ra mắt mẫu Neo’s. Ban đầu, Yamaha Neo’s chỉ được sản xuất để phục vụ xuất khẩu. Sau đó, mẫu xe máy điện được bán ra thị trường song chưa nhận được sự hưởng ứng của người tiêu dùng. Một trong những lý do khiến Yamaha Neo’s gặp khó khăn là mức giá bán lẻ cao (gần 50 triệu đồng) trong khi các mẫu xe máy điện VinFast có giá rẻ hơn đáng kể.

Đầu năm 2025, Honda Việt Nam cũng đã gia nhập thị trường xe máy điện khi ra mắt đồng thời 2 mẫu xe ICON e: và CUV e:. Nếu như ICON e: có giá bán được xem là “tạm chấp nhận” thì CUV e: hiện mới chỉ được liên doanh Nhật Bản cho thuê.

Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ thị yêu cầu Hà Nội triển khai các giải pháp để tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện, bảo đảm đến ngày 1/7/2026 không còn xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1.

Kể từ ngày 1/1/2028, ngoài cấm xe mô tô, xe gắn máy chạy xăng dầu, ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch cũng bị hạn chế trong khu vực Vành đai 1 và Vành đai 2; đến năm 2030 áp dụng với toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi Vành đai 3.

Đáng chú ý là ngay sau đó, TP.HCM cũng bắt đầu lấy ý kiến về phương án hạn chế phương tiện giao thông có mức phát thải cao tại các khu vực đang đối mặt với nguy cơ ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm khí thải.

Đây là một sức ép rất lớn đối với các doanh nghiệp sản xuất xe máy tại Việt Nam. Hiện tại, ngoài trừ VinFast và một số doanh nghiệp nhỏ như Yadea, Selex Motor tham gia sớm vào lĩnh vực xe điện, hầu hết các hãng xe lớn như Honda, Yamaha mới chỉ bắt đầu. Các hãng xe khác như Piaggio, SYM hay Suzuki đang hoàn toàn bất động.

Một khó khăn không nhỏ nữa, theo chia sẻ mới đây của bà Sayaka Hattori - Tổng giám đốc Honda Việt Nam, thời gian chuẩn bị để ra đời một mẫu xe mới là rất dài, ít nhất từ 6 tháng trở lên. Đối với việc chuyển đổi hầu như toàn bộ danh mục xe máy sử dụng động cơ xăng sang xe điện sẽ còn khó khăn và thời gian dài hơn rất nhiều.

Do đó, đại diện một số hãng xe máy lớn tại Việt Nam cho rằng, xu hướng chuyển đổi điện hóa là tất yếu và các hãng xe chắc chắn cũng sẽ tham gia ngày càng tích cực hơn. Tuy nhiên, lộ trình chuyển đổi cần dài hơi hơn, chi tiết hơn để các doanh nghiệp có thể kịp lên kế hoạch và thực thi, đặc biệt là trong công tác thay đổi cơ cấu sản xuất, dây chuyền và hệ thống.

An Nhi