Quảng Ngãi đề nghị xếp hạng di tích quốc gia thắng cảnh Cổng Tò Vò

Ngày 27/6, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có tờ trình đề nghị Bộ VHTT&DL xếp hạng di tích quốc gia đối với thắng cảnh cổng Tò Vò ở huyện đảo Lý Sơn.

Cổng đá Tò Vò nằm ở phía Tây đảo Lớn, huyện đảo Lý Sơn, được mệnh danh là kiệt tác của hoá công, mang vẻ đẹp hài hòa của đá, biển và trời.

Gọi là “cổng” nhưng thực ra đây là một cầu đá tự nhiên, có chiều dài gần 8m, chiều cao phụ thuộc mực nước thủy triều, nhưng thường ở khoảng 5-6m (so với mặt cầu phía trên), 2,5m-3,5m (so với mặt cầu phía dưới) khi thủy triều xuống.

Theo các nhà địa chất, cách nay hơn 1 triệu năm, núi lửa Giếng Tiền có một đợt phun trào rất mạnh. Dòng dung nham thoát ra theo miệng núi lửa đã phủ lên các trầm tích có tuổi cổ hơn, cách nay khoảng 5,5 - 6 triệu năm. Đợt vận động phun trào núi lửa này là nguyên nhân chính hình thành cảnh quan ngoạn mục chung quanh khu vực núi Giếng Tiền và phía Tây đảo Lớn.

Tại vùng biển cổng Tò Vò, dòng dung nham chảy vào khối nước biển đang chuyển động, bị dòng nước làm ngưng kết, tiếp theo là quá trình sạt lở và xói mòn những phần có kết cấu yếu của khối nham thạch, hình thành kiểu cầu Cổng đá Tò Vò đá tự nhiên như ta thấy hiện nay.

Cổng Tò Vò đẹp và nổi tiếng vì hình dạng độc đáo, sừng sững giữa một khung cảnh thiên nhiên thoáng đãng. Từng khối đá rắn rỏi, góc cạnh nhưng khi gắn kết với nhau lại hình thành một cổng đá có nhịp điệu tạo hình mềm mại, uyển chuyển và có thể phô diễn vẻ đẹp ở mọi giác độ không gian, cũng như bất cứ thời điểm nào trong ngày, kể cả vào những đêm trăng sáng hay lúc bầu trời ngan ngát ánh sao.

Chính vẻ đẹp hoang sơ, độc đáo, riêng biệt, duy nhất và độ nhận diện cao nên thắng cảnh Cổng Tò Vò là một trong những thắng cảnh nổi tiếng của tỉnh Quảng Ngãi và Việt Nam.

Ngoài ra, thắng cảnh Cổng Tò Vò còn nằm trong không gian văn hóa biển, cùng các giá trị di sản văn hóa vật thể (núi lửa Giếng Tiền, Chùa Đục, Hang Câu, núi Thới Lới, giếng Xó La, đình làng An Hải, Âm Linh Tự, nhà trưng bày bộ xương Cá Ông, nhà trưng bày Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải, vùng đảo Bé...).

Các giá trị di sản văn hóa phi vật thể gắn liền dấu tích, sự tiếp biến văn hóa của ba lớp cư dân Sa Huỳnh - Champa - Đại Việt, lịch sử bảo vệ chủ quyền biển đảo quốc gia như lễ hội, tập quán xã hội - tín ngưỡng (Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa, Lễ hội đua thuyền tứ linh, lễ hội Nghinh Ông, hội dồi bòng, lễ dựng nêu...).

Tri thức dân gian về nghề thủ công truyền thống (nghề trồng hành, tỏi; nghề đan lưới), tri thức dân gian về ẩm thực, nghệ thuật trình diễn dân gian ca cổ; di sản tư liệu Hán Nôm...

Theo UBND tỉnh Quảng Ngãi, thắng cảnh Cổng Tò Vò hội tụ đầy đủ các giá trị lịch sử văn hóa, khoa học thẩm mỹ, giá trị dịch vụ - du lịch, giá trị kinh tế. Vì vậy, đây là cơ sở vật chất quan trọng, động lực phát triển kinh tế, du lịch, văn hoá của tỉnh Quảng Ngãi và cả nước.