Quảng Ngãi: Đề xuất đầu tư hệ thống thu gom, trữ và cấp nước tại đặc khu Lý Sơn
(CLO) Trước tình trạng thiếu nước ngọt ngày càng nghiêm trọng tại đặc khu Lý Sơn, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi vừa đề xuất phương án đầu tư hệ thống thu gom, trữ và cấp nước mưa, với tổng kinh phí dự kiến khoảng 250 tỷ đồng, triển khai trong giai đoạn 2026–2029.
Hiện nay, toàn huyện đảo Lý Sơn có hơn 2.100 giếng khai thác nước ngầm với tổng lượng khai thác lên tới khoảng 21.700 m³/ngày đêm – cao gấp gần 7 lần so với trữ lượng cho phép (khoảng 3.200 m³/ngày đêm). Việc khai thác quá mức trong thời gian dài đã khiến tầng chứa nước bị suy kiệt, xâm nhập mặn gia tăng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước sinh hoạt và sản xuất.
Trên đảo hiện chỉ có một hồ chứa nước (Thới Lới) và hai công trình cấp nước sinh hoạt tập trung. Trong khi đó, nhu cầu sử dụng nước ngày càng tăng, đặc biệt vào mùa khô, gây áp lực lớn cho hệ thống hạ tầng cấp nước. Mặc dù từ năm 2016, tỉnh đã ban hành lệnh cấm khoan, đào giếng mới tại Lý Sơn, song tình trạng thiếu nước vẫn lan rộng, ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 22.000 người dân và khoảng 300 ha đất canh tác – chủ yếu là hành, tỏi, những cây trồng chủ lực của địa phương.
Không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, tình trạng khan hiếm nước ngọt còn đặt ra thách thức lớn đối với ngành du lịch. Mỗi năm, Lý Sơn đón khoảng 150.000 – 250.000 lượt khách du lịch; vào cao điểm có thể lên tới vài nghìn lượt khách/ngày. Nếu không có giải pháp bền vững, nguy cơ "đứt gãy" du lịch là hoàn toàn có thể xảy ra.
Trước thực trạng đó, phương án đầu tư hệ thống thu gom, trữ nước mưa được xem là bước đi chiến lược. Dự án sẽ bao gồm các hạng mục chính như: bể chứa ngầm theo điều kiện địa hình thực tế; nhà máy xử lý, cấp nước; tuyến ống dẫn từ hồ Thới Lới về nhà máy và hệ thống đường ống phân phối chính – phụ.
Tại cuộc họp mới đây, lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ngãi yêu cầu ngành chức năng đánh giá toàn diện nhu cầu sử dụng nước ngọt trong mối liên hệ với các quy hoạch phát triển dân cư, du lịch và sản xuất trên đảo. Đồng thời, cần phát huy tối đa công năng của các công trình đã và đang được đầu tư, gắn với việc đề xuất các giải pháp kỹ thuật phù hợp với từng giai đoạn phát triển.
Ngoài ra, tỉnh cũng nhấn mạnh vai trò của cộng đồng dân cư trong việc bảo vệ và sử dụng hiệu quả nguồn nước. Lý Sơn cần đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân xây dựng bể chứa nước mưa, sử dụng nước tiết kiệm, trồng thêm cây xanh nhằm giảm bốc hơi nước – giải pháp mang tính thích ứng với điều kiện thực tế và khí hậu đặc thù tại đảo.