Quảng Ngãi: Người dân đánh cược mạng sống, đổ xô ra sông Pô Kô đãi cát, tìm vàng

Cược mạng sống cùng “vàng cám”

Thời gian gần đây, do ảnh hưởng của hoàn lưu cơn bão số 3, trên sông Pô Kô (đoạn qua xã Dục Nông, tỉnh Quảng Ngãi) xảy ra đợt lũ, nước sông dâng cao kéo theo lượng phù sa, đất đá xuống vùng hạ du nên rộ lên tình trạng đào, đãi vàng trái phép.

Theo đó, tận dụng khoảng thời gian thủy điện trên thượng nguồn đóng cửa xả, hàng chục người dân Xơ Đăng tại làng Ia Tun, xã Dục Nông đã đổ xô xuống lòng sông đãi cát, tìm vàng mặc cho những hiểm nguy rình rập. Họ dùng những dụng cụ thô sơ để đào các bãi cát bồi với mục đích tìm loại vàng sa khoáng.

Ghi nhận của PV dọc sông Pô Kô, dưới cái nắng gay gắt, hàng chục người dân vẫn cặm cụi đào đãi dưới sông. Đàn ông hì hục dùng xẻng xúc cát, đá đổ vào mâm sắt còn phụ nữ sẽ nhấn mâm sắt xuống nước và dùng tay xoay tròn liên tục. Vàng nặng hơn sẽ nằm lại dưới đáy mâm, cát, đá tràn theo nước ra ngoài.

Một số người lại dùng máng gỗ và đặt lớp vải dưới đáy để giữ vàng. Theo đó, váng gỗ được đặt cố định, người dân xúc cát, đá đổ vào, rồi liên tục dùng nước dội mạnh xuống. Nước chảy vào máng khiến cát, sỏi trôi đi và vàng nằm lại ở tấm vải dưới đáy. Sau vài lượt đãi trên máng, người dân gỡ tấm vải lót ra, rũ hết các tạp chất vào mâm sắt để đãi tiếp.

Nhìn những hạt vàng cám nhỏ li ti, óng ánh trong mâm sắt, bà Y Khắp (làng Ia Tun) phấn khởi nói: “Công việc này cũng hên xui lắm, ai may mắn lắm thì đãi được gần phân vàng bán được khoảng 300.000 đồng. Mình thì kiếm không được nhiều, có ngày được hơn 100.000 đồng, ngày vài chục nghìn và có nhiều hôm chẳng được đồng nào. Ngày thường, tôi quanh quẩn ở làng, ai thuê gì thì đi làm đó. Nay làng hết việc, nước sông cạn nên tôi tranh thủ cùng bà con ra đãi vàng, hy vọng kiếm được chút ít trang trải cuộc sống”.

Theo bà Y Khắp, công việc đãi vàng rất vất vả vì dầm mình dưới nước hàng giờ, chân tay còn bị lở loét, đau mỏi lưng là điều không tránh khỏi. Bởi vậy, công việc này đòi hỏi người có sức khỏe tốt, chịu được thời tiết khắc nghiệt.

Vào mùa lũ, nước trên thượng nguồn chảy xuống cuốn theo cát, đá và vàng từ trong núi ra. Vì vậy cứ vào mùa này, bà con Xơ Đăng ở đây thường xuyên xuống sông để đãi vàng kiếm sống. Mặc dù vất vả, cũng có phần may rủi nhưng ít ra cũng có đồng ra, đồng vào trang trải lúc khó khăn.

Tương tự bà Y Khắp, tranh thủ những ngày nông nhàn, chị Y Hlan (trú tại làng Ia Tun, xã Dục Nông) cũng cùng chồng ra sông Pô Kô đãi cát, tìm vàng.

“Hai vợ chồng ngồi từ 8h đến 14h mới đãi được gần 0,5 phân vàng bán ra được khoảng 250.000 đồng. Ở đây vàng sa khoáng trộn lẫn tạp chất nên để lấy vàng nguyên chất sẽ phải đưa về nhà, dùng thủy ngân để tách lại nhiều lần. Công việc này vất vả vì liên tục khom người nên rất mỏi lưng, tê chân. Thế nhưng, đổi lại gia đình có thêm nguồn thu để trang trải sinh hoạt và sắm sửa quần áo mới cho con khi năm học mới đang cận kề", chị Y Hlan chia sẻ.

Bất chấp cảnh báo

Cũng vì miếng cơm, manh áo hàng chục người dân ngày ngày trầm mình hàng giờ dưới dòng nước đục ngầu, đỏ mắt soi những ánh vàng li ti. Tất cả đều im lặng làm việc, thỉnh thoảng mới có tiếng cười nói của những người may mắn tìm được vài vụn vàng cám.

Mặc dù lực lượng chức năng liên tục truy quét việc đào, đãi vàng trên sông Pô Kô, thế nhưng nhiều người vẫn bất chấp nguy hiểm, lén lút ra sông đãi vàng kiếm tiền. Nhiều người còn đưa theo con nhỏ đi cùng, bởi thời điểm này đang trong giai đoạn nghỉ hè, để ở nhà không có ai chăm sóc.

Theo ông Nguyễn Ngọc Thất - Chánh văn phòng xã Dục Nông, cứ đến mùa mưa lũ, người dân trên địa bàn lại đổ xô ra dọc sông Pô Kô đãi vàng sa khoáng. Đa số người dân đãi vàng đều là những người có hoàn cảnh khó khăn, tận dụng thời gian rảnh để đi đãi vàng.

Tuy nhiên, đây là việc làm trái phép, gây sạt lở sông, ô nhiễm môi trường nên lực lượng chức năng thường xuyên nhắc nhở, nghiêm cấm người dân và tịch thu các dụng cụ. Bên cạnh đó, thời điểm này đang là mùa mưa, nước sông lên nhanh sẽ gây nguy hiểm cho người dân ngồi giữa sông đãi vàng.

Mặc dù chính quyền địa phương liên tục nhắc nhở và cảnh báo, tuy nhiên việc đào đãi vàng trên sông Pô Kô vẫn diễn ra hàng ngày và người đào đãi vàng vẫn tiếp tục đem tính mạng mình ra đùa với dòng nước lớn.