Quốc hội gỡ nút thắt vốn, đẩy nhanh hai dự án cao tốc chiến lược phía Nam

Đây là hai công trình hạ tầng giao thông có ý nghĩa chiến lược, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh cho khu vực Tây Nguyên và vùng Đông Nam Bộ.

Cao tốc Quy Nhơn – Pleiku: Đề xuất hơn 43.700 tỷ đồng, chia thành hai dự án thành phần

Theo Tờ trình của Chính phủ, tuyến cao tốc Quy Nhơn – Pleiku có chiều dài khoảng 125km, quy mô 4 làn xe, được chia thành hai dự án thành phần và triển khai theo hình thức đầu tư công. Dự án có tổng diện tích đất chiếm dụng sơ bộ khoảng 942,15 ha, tổng mức đầu tư sơ bộ là 43.734 tỷ đồng.

Nguồn vốn được bố trí từ ngân sách nhà nước, bao gồm nguồn tăng thu, tiết kiệm chi năm 2024, ngân sách trung ương và địa phương giai đoạn 2021–2025 và 2026–2030. Dự kiến khởi công từ năm 2025 và hoàn thành vào năm 2029.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi khẳng định, dự án đáp ứng tiêu chí của dự án quan trọng quốc gia, thuộc thẩm quyền Quốc hội quyết định theo Điều 8 của Luật Đầu tư công. Ủy ban cơ bản tán thành với đề xuất của Chính phủ, đồng thời nhấn mạnh cần cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm đẩy nhanh tiến độ.

Tuy nhiên, một số chính sách đã được điều chỉnh so với các dự án tương tự trước đó, do đó cần làm rõ căn cứ điều chỉnh, đồng thời rà soát toàn bộ các cơ chế, chính sách để bảo đảm tính khả thi và phù hợp với mục tiêu dự án.

Điều chỉnh cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu: Tăng đầu tư hơn 3.700 tỷ đồng, yêu cầu làm rõ trách nhiệm

Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày Tờ trình về điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu (giai đoạn 1). Theo đó, tổng mức đầu tư sơ bộ được điều chỉnh tăng từ 17.837 tỷ đồng lên 21.551 tỷ đồng, tăng 3.714 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách nhà nước giai đoạn 2021–2025 tăng thêm 2.854 tỷ đồng; ngân sách trung ương giai đoạn 2026–2030 tăng 860 tỷ đồng.

Nguyên nhân điều chỉnh là do quá trình triển khai phát sinh các yếu tố làm tăng chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư và đầu tư xây dựng, khiến tổng mức đầu tư của các dự án thành phần tăng cao so với mức Quốc hội đã thông qua tại Nghị quyết số 59/2022/QH15 ngày 16/6/2022.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản đồng tình với việc điều chỉnh, nhưng yêu cầu làm rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc chuẩn bị đầu tư chưa đầy đủ, dẫn đến phát sinh chi phí lớn. Việc tổng mức đầu tư tăng hơn 3.700 tỷ đồng, tương đương 20,8% là con số đáng chú ý, cần phân tích kỹ các khoản tăng – giảm để bảo đảm sự hợp lý, minh bạch.

Chủ tịch Quốc hội: Cân đối nguồn vốn, bảo đảm tính kết nối và tính pháp lý

Kết luận phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, việc đầu tư hai tuyến cao tốc cần bảo đảm phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, hạn chế tối đa việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng và thu hồi đất không cần thiết. Các tuyến đường phải có tính kết nối cao giữa các đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ và du lịch trong khu vực.

Liên quan đến nguồn vốn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị thẩm định kỹ lưỡng khả năng cân đối theo Luật Đầu tư công. Trong giai đoạn 2026–2030, nhiều dự án lớn cũng dự kiến sử dụng nguồn vốn tương tự, do đó cần tính toán tổng thể, tránh chồng lấn và đảm bảo khả năng giải ngân. Riêng với dự án cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, ông lưu ý thêm yếu tố sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh tại Đồng Nai và Bà Rịa – Vũng Tàu trong thời gian tới có thể ảnh hưởng đến khả năng phân bổ và điều phối vốn, cần được xem xét kỹ trong quá trình triển khai.