Quốc hội thảo luận dự án Luật Báo chí (sửa đổi): Tăng cường quản lý, mở rộng không gian hoạt động báo chí

Đại diện cơ quan soạn thảo có Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng; Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình.

Trình bày nội dung cơ bản của dự thảo Luật, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, so với Luật Báo chí hiện hành gồm 6 chương 61 điều, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) dự kiến có 4 chương 50 điều (giảm 2 chương, 11 điều). Trong đó, giữ nguyên nội dung 9 điều, sửa đổi nội dung 38 điều, bổ sung 3 điều mới và lược bỏ 6 điều.

Bố cục dự thảo Luật gồm: Chương I - Những quy định chung (13 điều); Chương II - Tổ chức báo chí (3 mục, 16 điều); Chương III - Hoạt động báo chí (5 mục, 20 điều); Chương IV - Điều khoản thi hành (1 điều).

Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) bám sát 4 nhóm chính sách đã được Chính phủ quyết nghị thông qua tại Nghị quyết số 148/NQ-CP ngày 22.9.2024 và cập nhật những vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn theo chủ trương của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, trong đó có sắp xếp, tinh gọn cơ quan báo chí; phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Bộ trưởng cho biết, 4 nhóm chính sách bao gồm: Chính sách 1 - Tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động báo chí (7 vấn đề); Chính sách 2 - Nâng cao chất lượng người làm báo, lãnh đạo cơ quan báo chí (5 vấn đề); Chính sách 3 - Thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí (4 vấn đề); Chính sách 4 - Điều chỉnh hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng. Dự thảo Luật được soạn thảo trên tinh thần tiếp tục bảo đảm quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân theo quy định của Hiến pháp, pháp luật.

Về nội dung bổ sung mới, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng thông tin, dự thảo quy định các trường hợp thu hồi giấy phép, thẩm quyền thu hồi giấy phép và giao Chính phủ quy định chi tiết; cơ quan báo chí phải chấm dứt hoạt động khi bị thu hồi giấy phép (Điều 20).

Theo Bộ trưởng, lý do, cơ sở đề xuất bổ sung mới là do quy định quản lý giấy phép hoạt động báo chí chưa đầy đủ; Điều 59 Luật Báo chí 2016 quy định hình thức thu hồi giấy phép nhưng chưa có quy định cụ thể các trường hợp bị thu hồi khi vi phạm. Pháp luật về xử lý vi phạm hành chính cũng chưa có hình thức thu hồi giấy phép, chưa có chế tài xử lý mang tính răn đe cao hơn. Quy định này nhằm cụ thể hóa Chính sách 1 của Đề nghị xây dựng Luật.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng (Điều 30) và trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên không gian mạng (Điều 31). Dự thảo nêu rõ các nguyên tắc quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng, trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung, trách nhiệm của cơ quan vận hành nền tảng số báo chí quốc gia; giao Chính phủ quy định chi tiết việc tích hợp hoạt động dịch vụ trực tuyến trên báo chí và việc kết nối trực tuyến với hệ thống lưu chiểu để phục vụ đo kiểm xu hướng thông tin theo quy định của Chính phủ.

Đáng chú ý, dự án Luật giao Chính phủ, bộ, ngành, địa phương quy định một số vấn đề để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn và tinh thần phân cấp, phân quyền. Theo đó, dự kiến phân quyền cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thêm 10 thủ tục hành chính đối với cơ quan báo chí, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp của địa phương.

Trong quá trình xây dựng Nghị định, Thông tư quy định chi tiết, Luật sẽ cắt giảm khoảng 20 thủ tục hành chính, từ 68 thủ tục còn 48 thủ tục hành chính; đơn giản hóa điều kiện, giảm thời gian giải quyết, giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.

Dự án Luật cũng bổ sung quy định về vị trí của báo chí: “Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng…” để khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí, hướng đến xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại theo tinh thần Đại hội XIII của Đảng. Đồng thời quy định các nguyên tắc về mô hình hoạt động, kinh tế báo chí, mở rộng không gian hoạt động của báo chí để phát triển trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.

Dự thảo Luật dự kiến sẽ bao quát 7 vấn đề lớn nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động báo chí, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, gồm: mở rộng không gian hoạt động báo chí trên không gian mạng để định hướng thông tin; hình thành các cơ quan chủ lực lớn, mạnh; thúc đẩy các nguồn lực xã hội; khắc phục bất cập, vướng mắc của Luật Báo chí năm 2016; phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương; tăng cường quản lý tạp chí, hoạt động của phóng viên; nâng cao chất lượng đội ngũ người làm báo, hạn chế tình trạng báo chí nhũng nhiễu doanh nghiệp.

“Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) được xây dựng trên tinh thần kiến tạo để báo chí phát triển”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh.

Dự kiến, dự án Luật Báo chí (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.