Quy định phạm vi bí mật nhà nước cần tránh quá rộng, khó thực thi

Ngày 31/10, Quốc hội thảo luận tại Tổ về dự án Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi). Liên quan đến Điều 28, dự thảo Luật quy định về điều khoản chuyển tiếp có nêu: “Trường hợp thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước kết thúc trước thời điểm Luật này có hiệu lực thi hành thì phải tiến hành gia hạn thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước theo quy định tại Điều 20 của Luật này tính từ thời điểm gia hạn”.

Theo Đại biểu Quốc hội Lương Văn Hùng, quy định như trên được hiểu là tất cả các trường hợp thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước kết thúc trước thời điểm Luật này có hiệu lực thi hành đều phải tiến hành gia hạn bảo vệ bí mật nhà nước, như vậy là chưa hợp lý đối với các trường hợp đã hết thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước nhưng việc giải mật không gây nguy hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc.

Do đó, đại biểu đề nghị xem xét điều chỉnh, bổ sung như sau: “Trường hợp thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước kết thúc trước thời điểm Luật này có hiệu lực thi hành thì phải tiến hành rà soát để thực hiện việc giải mật hoặc thực hiện việc gia hạn theo quy định tại Điều 20 nếu việc giải mật còn gây nguy hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc…”.

Góp ý về phạm vi bí mật nhà nước tại Điều 7, Đại biểu Quốc hội Lê Thị Thanh Lam (đoàn Thành phố Cần Thơ) cho rằng, phạm vi tại dự thảo Luật hiện đang quy định “quá rộng, chưa hợp lý”.

Theo đó, đề nghị ban soạn thảo nên xem xét đảm bảo chặt chẽ, phù hợp với quyền tiếp cận thông tin được quy định trong một số văn bản luật có quy định về tiếp cận thông tin.

“Cần tránh việc mật quá, gây khó khăn cho tổ chức, cá nhân trong quá trình áp dụng. Một số nội dung thuộc phạm vi bí mật nhà nước như trong dự thảo là quá mở và chưa rõ, dẫn đến khó thực hiện”, đại biểu Lê Thị Thanh Lam đề nghị.

Cùng quan điểm, đại biểu Phạm Thị Minh Huệ (đoàn Cần Thơ) phân tích, Điều 7 dự thảo Luật quy định “phạm vi bí mật nhà nước là giới hạn thông tin quan trọng trong các lĩnh vực sau đây chưa công khai. Nếu bị lộ, bị mất có thể gây hại đến lợi ích quốc gia dân tộc”. Trong đó có các thông tin về lập Hiến, lập pháp, tư pháp tại Khoản 3, Điều 7 bao gồm: Hoạt động lập hiến, lập pháp, giám sát, quyết định vấn đề quan trọng của đất nước liên quan đến quốc phòng, an ninh; Thông tin về khởi tố; công tác điều tra, thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, xét xử, thi hành án hình sự; Thông tin về bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, bồi thường nhà nước ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế.

Theo đại biểu Phạm Thị Minh Huệ, việc quy định như vậy là quá rộng, chưa rõ, dẫn đến khó thực hiện. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo quy định rõ, xác định thông tin về khởi tố, công tác điều tra, thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, xét xử thi hành án hình sự như thế nào là một thông tin quan trọng nếu bị lộ, bị mất có thể gây nguy hại đến lợi ích quốc gia dân tộc.

“Để khi thực hiện không trái với Hiến pháp, quy định của pháp luật về tố tụng hình sự, bởi nguyên tắc xét xử công khai. Không phải toàn bộ các thông tin liên quan đến hoạt động tố tụng nói trên đều bí mật nhà nước. Thậm chí có những thông tin còn được phổ biến công khai nhằm mục đích giáo dục pháp luật cũng như răn đe nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật trong cộng đồng”, đại biểu Phạm Thị Minh Huệ nhấn mạnh.

Tại Điều 9, ban hành danh mục bí mật nhà nước, theo quy định tại Khoản 3, danh mục bí mật nhà nước do người đứng đầu cơ quan, tổ chức lập và được Bộ Công an thẩm định trước khi trình Chính phủ ban hành. Tuy nhiên, theo đại biểu Lê Thị Thanh Lam phân tích, với danh mục bí mật nhà nước thuộc Bộ Công an và Bộ Quốc phòng, dự thảo luật không quy định về việc thẩm định trước khi ban hành. “Đề nghị bổ sung vào dự thảo luật quy định Bộ Công an hoặc Bộ Quốc phòng thành lập ban thẩm định để tổ chức thẩm định đối với danh mục bí mật nhà nước trong phạm vi quản lý của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng”, đại biểu nêu rõ.

Cho rằng trong dự thảo Luật hiện nay vẫn còn rất nhiều điều giao cho Chính phủ quy định chi tiết, do đó đại biểu cũng đề nghị ban soạn thảo cần quy định chi tiết hơn trong luật về trình tự, thủ tục liên quan đến sao chụp tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước, vận chuyển, giao nhận tài liệu ra khỏi nơi lưu giữ, hướng dẫn thủ tục thực hiện và những văn bản cần thiết. “Việc này sẽ giúp Luật Bí mật nhà nước có thể áp dụng được ngay mà không cần phải chờ văn bản hướng dẫn khi luật thi hành”, đại biểu Lê Thị Thanh Lam nêu rõ.