Quy tắc 80% khi sạc xe điện là gì?
(CLO) Không chỉ Tesla, nhiều hãng khuyến nghị chỉ sạc xe điện đến 80% để kéo dài tuổi thọ pin lithium-ion, tránh xuống cấp sớm.
Đối với những người sở hữu xe Tesla, cụm từ "quy tắc 80%" có lẽ đã trở nên quen thuộc. Đây là khuyến nghị sạc xe đến khoảng 80% dung lượng pin thay vì đẩy lên mức 100% mỗi ngày.
Trên màn hình cài đặt sạc của các dòng xe Tesla, người dùng thậm chí còn thấy tùy chọn "giới hạn sạc hàng ngày được khuyến nghị", với mức sạc vượt quá 80% thường dành cho những chuyến đi đường dài đã được lên kế hoạch trước.
Không chỉ Tesla, nhiều hãng xe điện khác như BMW, Ford hay Hyundai cũng đưa ra tài liệu chính thức, khuyên người dùng tránh sạc pin đến 100% trừ khi thực sự cần thiết.
Dù chi tiết có thể khác nhau giữa các thương hiệu, thông điệp chung từ các nhà sản xuất xe điện rất rõ ràng: để pin xe bền bỉ qua nhiều năm, không nên sạc đầy 100% mỗi ngày.
Vậy tại sao Tesla, cùng một số nhà sản xuất xe điện khác, lại khuyến khích người dùng dừng sạc ở mức 80% cho nhu cầu hàng ngày?
Lý do nằm ở đặc tính xuống cấp tự nhiên của pin lithium-ion theo thời gian. Khi sạc pin đến mức 100%, điện áp bị đẩy lên ngưỡng tối đa, gây áp lực lớn lên các thành phần bên trong pin.
Nếu quá trình này lặp lại qua nhiều chu kỳ sạc trong thời gian dài, pin sẽ hao mòn nhanh hơn, lão hóa sớm hơn, từ đó ảnh hưởng đến tuổi thọ tổng thể.
Dù thường được gọi là "quy tắc", thực chất quy tắc 80% chỉ là một khuyến nghị từ các nhà sản xuất nhằm đảm bảo hiệu suất tối ưu cho pin lithium-ion.
Người dùng xe Tesla, hay bất kỳ xe điện nào khác, vẫn có thể sạc đầy 100% nếu muốn. Tuy nhiên, việc làm này thường xuyên có thể khiến pin xuống cấp nhanh hơn so với mức dự kiến.
Tại sao pin lithium-ion xuống cấp nhanh hơn khi sạc đầy?
Tất cả các loại pin lithium-ion, từ pin trên xe Tesla Model Y đến pin trong những chiếc điện thoại Samsung Galaxy, đều hoạt động dựa trên cùng một nguyên lý hóa học cơ bản.
Bên trong mỗi cell pin, các ion lithium di chuyển giữa cathode và anode trong quá trình sạc và xả. Khi sạc đến 100%, điện áp pin tăng lên ngưỡng an toàn tối đa.
Ở mức này, nhiều phản ứng gây hại bên trong pin diễn ra nhanh hơn, như sự phát triển của lớp giao diện điện giải rắn (SEI) hay hiện tượng mạ lithium, dẫn đến giảm dung lượng tổng thể của pin.
Điều đáng lo ngại là tổn hại từ việc sạc đầy 100% diễn ra từ từ nhưng sẽ tăng tốc theo thời gian. Ban đầu, quá trình này có thể không rõ rệt, nhưng khi áp lực từ điện áp, nhiệt độ và các phản ứng hóa học phụ tích tụ, tình trạng pin sẽ xấu đi nhanh chóng.
Đến một thời điểm nhất định, hiệu suất pin giảm sút rõ rệt, ảnh hưởng trực tiếp đến quãng đường di chuyển của xe.
Một trong những cách hiệu quả nhất để làm chậm quá trình xuống cấp là giữ mức sạc của pin lithium-ion trong khoảng từ 20% đến 80%.
Dù điều này có thể khiến người dùng cảm thấy chưa tận dụng hết khả năng thực tế của xe điện, đây lại là giải pháp thông minh để kéo dài tuổi thọ pin. Không chỉ giúp pin bền hơn, thói quen này còn đảm bảo xe vẫn đáp ứng tốt nhu cầu di chuyển hàng ngày.
Với xe Tesla nói riêng và xe điện nói chung, việc sạc định kỳ đến 80% thay vì 100% hầu như không ảnh hưởng lớn đến quãng đường cần thiết. Thực tế, Tesla đã khẳng định trên cổng thông tin về Supercharger rằng việc sạc pin quá 80% "hiếm khi cần thiết".
Tesla Supercharger và giới hạn sạc 80%
Dù Tesla hiểu rõ những vấn đề từ việc sạc pin xe điện liên tục đến 100%, hãng này không đề cập trực tiếp điều đó trên trang web, tài liệu quảng cáo hay hướng dẫn sử dụng. Thay vào đó, Tesla áp dụng một số cơ chế gián tiếp để khuyến khích người dùng giới hạn sạc hàng ngày ở mức 80%.
Chẳng hạn, màn hình sạc của xe Tesla hiển thị thông báo nổi bật "80% được rất khuyến nghị cho lái xe hàng ngày", như một cách truyền tải thông điệp rằng mức sạc này đã đủ cho hầu hết các chuyến đi thường nhật.
Tại các trạm Supercharger, Tesla cũng mặc định giới hạn sạc ở mức 80%. Hãng giải thích rằng điều này nhằm giảm ùn tắc và thời gian chờ tại những trạm sạc đông đúc.
Thậm chí, từ năm 2023, Tesla bắt đầu áp dụng phí tắc nghẽn tại các trạm Supercharger đầy hoặc gần đầy, nhằm hạn chế người dùng sạc xe đến 100%. Dù đây là những lý do hợp lý, không khó để nhận ra thông điệp nhất quán mà Tesla muốn gửi gắm.
Hãng dường như đang nỗ lực ngăn người dùng sạc đầy pin ở mọi khía cạnh có thể. Điều này xuất phát từ cả yếu tố khoa học lẫn thực tiễn, không chỉ đơn thuần dựa trên vấn đề ùn tắc tại các trạm sạc công cộng.
Quy tắc 80% khi sạc xe điện không phải là quy định bắt buộc, mà là một khuyến nghị thông minh từ các nhà sản xuất nhằm bảo vệ tuổi thọ pin lithium-ion. Việc giới hạn sạc hàng ngày ở mức 80% giúp pin duy trì hiệu suất tốt trong thời gian dài.
Dù người dùng vẫn có thể sạc đầy 100% khi cần thiết, thói quen này nếu kéo dài sẽ khiến pin xuống cấp sớm hơn. Do đó, tuân thủ khuyến nghị không chỉ bảo vệ khoản đầu tư vào chiếc xe điện, mà còn đảm bảo xe luôn sẵn sàng cho những nhu cầu thiết yếu mỗi ngày.