Hàng loạt nhà máy lớn dừng hoạt động

Gần 400 triệu người tại 45 thành phố ở Trung Quốc đang bị phong toả toàn bộ hoặc một phần nhằm thực hiện chính sách zero-Covid nghiêm ngặt của Trung Quốc. Con số này đại diện cho 40% GDP hàng năm, tương đương 7,2 nghìn tỷ USD của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, theo dữ liệu từ Nomura Holdings.

"Các thị trường toàn cầu có thể vẫn đánh giá thấp tác động của tình hình này, bởi vì nhiều sự chú ý vẫn tập trung vào xung đột Nga-Ukraine và việc tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ", Lu Ting, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc của Nomura và các đồng nghiệp viết trong một nghiên cứu vào tuần trước.

Đáng báo động nhất là tình trạng phong toả vô thời hạn ở Thượng Hải, thành phố có 25 triệu dân và là một trong những trung tâm sản xuất và xuất khẩu hàng đầu của Trung Quốc.

Công tác kiểm dịch ở đó đã dẫn đến tình trạng thiếu lương thực, không thể tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế, và thậm chí có bài báo về việc giết hại vật nuôi. Họ cũng đã để cảng biển lớn nhất thế giới thiếu nhân lực.

Cảng Thượng Hải, nơi xử lý hơn 20% lưu lượng hàng hóa của Trung Quốc vào năm 2021, về cơ bản đang bế tắc. Nguồn cung cấp thực phẩm bị mắc kẹt trong các container, không được cho vào tủ lạnh sẽ dẫn đến thối rữa.

Hàng hóa được vận chuyển đến hiện bị kẹt tại các cảng biển tại Thượng Hải trung bình 8 ngày trước khi được vận chuyển đi nơi khác, tăng 75% thời gian kể từ đợt chặn hàng gần đây bắt đầu.

Thời gian lưu kho hàng xuất khẩu đã giảm, nhưng điều đó có thể là do không có container mới nào được gửi đến bến tàu từ các kho hàng, theo dự án nền tảng khả năng hiển thị chuỗi cung ứng44 .

Các hãng hàng không đã hủy tất cả các chuyến bay trong và ngoài thành phố, và hơn 90% xe tải hỗ trợ giao hàng xuất nhập khẩu hiện không hoạt động.

Thượng Hải sản xuất 6% hàng xuất khẩu của Trung Quốc, theo niên giám thống kê của Chính phủ cho năm 2021, và việc đóng cửa các nhà máy trong và xung quanh thành phố đang làm xáo trộn thêm chuỗi cung ứng.

Các nhà máy cung cấp của Sony và Apple ở tại và xung quanh Thượng Hải đều không hoạt động.

Quanta, nhà sản xuất máy tính xách tay theo hợp đồng lớn nhất thế giới và là nhà sản xuất MacBook, đã ngừng sản xuất hoàn toàn. Nhà máy này chiếm khoảng 20% công suất sản xuất máy tính xách tay của Quanta và trước đó công ty ước tính sẽ xuất xưởng 72 triệu chiếc trong năm nay.

Tesla đã đóng cửa nhà máy Giga ở Thượng Hải, nơi sản xuất khoảng 2.000 ô tô điện mỗi ngày.

Hôm 15/4, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố rằng họ đã cử một lực lượng đặc nhiệm đến Thượng Hải để làm việc với kế hoạch hỗ trợ tiếp tục hoạt động cho 666 nhà sản xuất chủ chốt ở thành phố bị đóng cửa.

Giám đốc điều hành Tesla hy vọng họ sẽ được phép mở cửa trở lại vào thứ Hai, chấm dứt thời gian tạm dừng lâu nhất của nhà máy kể từ khi mở cửa năm 2019. Theo Reuters , nhà sản xuất ô tô đã mất hơn 50.000 đơn vị sản xuất cho đến nay.

Gánh nặng kinh tế đến vào một thời điểm chính trị bấp bênh

Ông Michael Hirson, Giám đốc triển khai phụ trách Trung Quốc và Đông Bắc Á của Eurasia Group cho biết: “Tác động lên Trung Quốc là rất lớn và tác động lên nền kinh tế toàn cầu là khá lớn. Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ có nhiều biến động và gián đoạn kinh tế và xã hội trong ít nhất 6 tháng tới”.

Sự gián đoạn kéo dài đối với hoạt động sản xuất và vận chuyển của Trung Quốc có thể giúp thúc đẩy một sáng kiến quan trọng của chính quyền Biden nhằm giảm sự phụ thuộc của Mỹ vào các sản phẩm và chuỗi cung ứng của Trung Quốc.

Nhưng nhiệm vụ đi kèm với những hậu quả kinh tế nghiêm trọng ngay lập tức.

Trong một báo cáo được công bố vào tuần trước , Tổ chức Thương mại Thế giới đã cảnh báo về trường hợp xấu nhất liên quan đến việc các nền kinh tế toàn cầu bị chia cắt, thúc đẩy bởi cuộc gây hấn của Nga vào Ukraine, có thể làm giảm GDP toàn cầu dài hạn 5%.

Điều đó rất khó xảy ra nếu xét về mối quan hệ tài chính sâu sắc giữa Trung Quốc và Mỹ. Hai cường quốc đầu tư vào cổ phiếu và trái phiếu của nhau đạt 3,3 nghìn tỷ USD vào cuối năm 2020, theo dữ liệu từ Rhodium Group.

Hirson nói: “Đây vẫn là những nền kinh tế rất gắn bó với nhau. Sự hội nhập đó không phải là điều gì đó sẽ dễ dàng bị đảo ngược bởi vì nó sẽ cực kỳ tốn kém cho Hoa Kỳ và cho nền kinh tế toàn cầu”.

Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo kinh tế Mỹ tin rằng quá trình phân tách đã được tiến hành. Người đồng sáng lập Oaktree, Howard Marks, đã viết vào cuối tháng 3 rằng "con lắc [đã] quay ngược lại với việc tìm nguồn cung ứng tại chỗ" và tránh xa toàn cầu hóa.

Chủ tịch Blackrock , Larry Fink, đã nhắc lại tình cảm này trong một bức thư gửi cho các cổ đông của công ty. Ông viết: “Cuộc gây hấn Ukraine của Nga đã đặt dấu chấm hết cho quá trình toàn cầu hóa mà chúng ta đã trải qua trong ba thập kỷ qua.

Trong bài phát biểu trước Hội đồng Đại Tây Dương vào tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen cho biết Mỹ đang theo dõi chặt chẽ các mối liên hệ chính trị và kinh tế của Trung Quốc với Nga. Bà nói: “Trong tương lai, sẽ ngày càng khó khăn để tách các vấn đề kinh tế ra khỏi các vấn đề rộng lớn hơn là lợi ích quốc gia, bao gồm cả an ninh quốc gia”.

Trong khi đó, một phần ba Trung Quốc đang bị mắc kẹt trong việc kiểm dịch, và nền kinh tế của nước này đang gặp khó khăn.

Theo nghiên cứu từ Đại học Hong Kong, Trung Quốc có thể tiêu tốn ít nhất 46 tỷ USD sản lượng kinh tế bị mất mỗi tháng, tương đương 3,1% GDP.

Các nhà phân tích không còn tin rằng Trung Quốc đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 5,5% vào năm 2022, mục tiêu ít tham vọng nhất của nước này trong 3 thập kỷ. Ngân hàng Thế giới đã điều chỉnh ước tính tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong tuần này lên 5% nhưng lưu ý rằng nếu các chính sách hạn chế của họ tiếp tục, con số có thể giảm xuống 4%.

Sơn Tùng (Theo CNN)