Sách giáo khoa điện tử: Xu hướng cần thiết cho giáo dục Việt Nam

Sự bùng nổ của công nghệ đã thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong giáo dục Việt Nam, mang lại nhiều phương thức giảng dạy mới và tích cực. Điều này cho thấy việc chuyển đổi số trong giáo dục không còn là một lựa chọn mà đã trở thành một yêu cầu cấp thiết.

Trong Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” có nội dung: “Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào tạo cá thể hóa.”

Trong giai đoạn có dịch COVID-19, nhiều học sinh được giảng dạy và làm bài tập trên các nền tảng trực tuyến cho thấy sự tiện dụng và hiệu quả của việc chuyển đổi số. Tuy nhiên, đến hiện tại, các website về học liệu không nhiều, phần lớn là các nội dung mang tính tự phát. Và điều mà các phụ huynh mong chờ là những nội dung chính thống từ các nhà xuất bản uy tín.

Hiện nay, ngoài sách giáo khoa giấy thông thường, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã phát hành trang Hành Trang Số - nền tảng sách điện tử và học liệu điện tử. Đây là một trong những nền tảng giáo dục số tiên phong, cung cấp sách giáo khoa điện tử và các học liệu số phong phú, học sinh có thể vừa học tập vừa thực hành ngay trên trang web.

Theo nhiều giáo viên, trong thời đại công nghệ phát triển như hiện nay, sách giáo khoa điện tử đóng vai trò rất quan trọng trong giáo dục. Sách giáo khoa điện tử không chỉ là công cụ hữu ích trong giảng dạy mà còn tạo ra một môi trường học tập phong phú và sáng tạo, đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của học sinh trong thời đại công nghệ hiện nay

Còn theo nhiều phụ huynh, nền tảng sách điện tử và học liệu điện tử của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là một trong những nền tảng đang đẩy mạnh việc phát triển sách giáo khoa điện tử, học liệu điện tử, trở thành kênh học tập hiệu quả với nguồn tư liệu phong phú, học sinh có thể vừa học tập vừa thực hành ngay trên trang web.

Muốn sử dụng cuốn sách giáo khoa nào, người dùng chọn bản sách đó, khi chữ "đọc sách" hiện ra thì click (hoặc chạm) vào để lật từng trang sách.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, sách giáo khoa điện tử nên được coi là một nguồn hỗ trợ quan trọng chứ không thể thay thế hoàn toàn sách giáo khoa giấy. Sự kết hợp hài hòa giữa sách giáo khoa giấy và sách giáo khoa điện tử dưới sự hướng dẫn của giáo viên sẽ đem lại hiệu quả tốt nhất trong quá trình giảng dạy và học tập.

Công ty CP Công nghệ Giáo dục AES - đơn vị phát triển và vận hành nền tảng Hành trang số, nền tảng học tập số cung cấp sách giáo khoa điện tử và nhiều học liệu điện tử theo các cấp học cho biết, nền tảng sách giáo khoa điện tử Hành trang số những ngày gần đây ngày càng trở nên tin cậy. Minh chứng là số lượng người dùng mới đã tăng lên đáng kể, với lưu lượng người dùng truy cập nền tảng hàng ngày đạt đến 20 nghìn người. Đây là một con số ấn tượng, cho thấy sự quan tâm và nhu cầu lớn của người dùng đối với sách giáo khoa, học liệu điện tử.

Chia sẻ góc nhìn về việc phát triển sách giáo khoa điện tử sách giáo khoa điện tử tại Việt Nam, TS Nguyễn Thị Ngọc Minh (giảng viên khoa Ngữ văn - ĐHSPHN, tác giả SGK Tiếng việt và Ngữ văn, NXB Giáo dục) cho rằng: “Việc phát triển sách giáo khoa điện tử tại Việt Nam là một xu hướng tất yếu, nhưng các sách giáo khoa điện tử, học liệu giáo dục cần phải được phát triển dưới dạng multimedia (đa phương truyền) để đáp ứng mọi nhu cầu học tập, mọi điều kiện học tập, mọi hứng thú và sở thích khác nhau từ người dùng, chứ không chỉ đơn thuần là việc số hóa sách giáo khoa đưa lên nền tảng. Và để phát triển, cần phải tính đến những rủi ro, hạn chế, phải rất thận trọng, đặc biệt cần có những nghiên cứu khảo sát kỹ càng khi triển khai”.

Theo TS Minh, nếu muốn phát triển sách giáo khoa điện tử, phải căn cứ vào những dữ liệu thực tế chứ không chỉ từ một kịch bản mang tính chủ quan, cần xem xét khảo sát kỹ lưỡng các yếu tố như số lượng học sinh trong cả nước có khả năng sử dụng máy tính có kết nối internet, điều kiện đáp ứng của cơ sở vật chất, và đặc biệt cần xem xét phát triển hệ thống đảm bảo an toàn thông tin cho người dùng, giới hạn việc truy cập các đường link có nội dung không tốt cho học sinh, là đối tượng người dùng chính.

Hoàn toàn có thể phát triển sách giáo khoa điện tử nếu có thể đáp ứng được các điều kiện về kết nối internet ổn định, có hệ thống an ninh mạng đảm bảo và yếu tố giáo viên biết cách khai thác tối đa hiệu quả, lợi ích từ sách giáo khoa điện tử, những tài liệu học tập số mang lại. Thêm vào đó, cần có hướng giải pháp cho những hạn chế như về chi phí, bởi thực tế dùng sách giấy có chi phí rẻ hơn so với dùng sách giáo khoa điện tử. Người dùng sách giáo khoa điện tử phải trang bị thiết bị là iPad, điện thoại hoặc máy tính… có chi phí không nhỏ để có thể sử dụng. Hay như hạn chế về ảnh hưởng của ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử cho người dùng khi sử dụng, hạn chế của việc sách điện tử có sự phát tán xạ khiến người đọc mất tập trung.

Sách giáo khoa điện tử có thể hỗ trợ cập nhật thông tin và truyền tải nhanh chóng, đặc biệt hỗ trợ tích cực cho giáo viên nguồn tài nguyên làm phong phú bài giảng khi dạy học trên lớp. Phát triển sách giáo khoa điện tử sẽ là một xu hướng mới và cần thiết để đổi mới ngành giáo dục Việt Nam.