Trong đó, chỉ rõ nhiều sai phạm trong công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai, môi trường đối với các khu công nghiệp.

Lãng phí nguồn tài nguyên đất

Cụ thể, qua thanh tra đã phát hiện những khuyết điểm, vi phạm chủ yếu như nhiều doanh nghiệp thuê đất trong các KCN nhưng không đưa vào khai thác sử dụng 3 (để đất trống) dẫn đến lãng phí tài nguyên đất là 53.041,32 m2 như tại Khu công nghiệp Hiệp Phước: Công ty cổ phần Hùng Vương bỏ hoang 41.767,6 m2; Khu công nghiệp Lê Minh Xuân: Công ty cổ phần đầu tư Việt nam là 7.273,72 m2; Khu công nghiệp Tân Bình; Công ty TNHH Nga Băng Cốc là 4.000 m2...

Các đơn vị chậm giải phóng mặt bằng với tổng diện tích là 159,82 ha gồm KCN Cơ khí ô tô là 9,88 ha; KCN Đông Nam là 5,81ha; KCN Hiệp Phước - giai đoạn 2 là 40,4 ha; KCN Lê Minh Xuân là 6,91 ha; KCN Lê Minh Xuân 3 là 25,99 ha; KCN Tân Phú Trung là 52,6223 ha; KCN Tân Tạo: hiện hữu là 1,59 ha, mở rộng là 3,4 ha; KCN Vĩnh Lộc là 13,317 ha.

Theo Thanh tra Chính phủ, các đơn vị cũng không thực hiện trồng cây xanh đảm bảo theo quy định, theo quy hoạch được duyệt với diện tích 139,78 ha, dẫn đến ảnh hưởng đến môi trường.

Ngoài ra tại một số khu công nghiệp, Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều tồn tại, khuyết điểm.

Tại Khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi: tính tiền thuê đất diện tích 919.095 m2 không đúng thời gian của các hợp đồng thuê đất theo quy định, dẫn đến chậm nộp tiền vào ngân sách nhà nước; cho Công ty cổ phần Bia rượu nước giải khát Sài Gòn thuê đất nhưng đất trống 24 ha và không có biện pháp xử lý gây lãng phí; sử dụng 1.943 triệu đồng nguồn duy tu trả cho việc xây dựng Văn phòng làm việc cơ quan Đảng, Đoàn thể tại Khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi là không đúng quy định của Bộ Tài chính.

Phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng tỉ lệ 1/2000 Khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi từ 215,7ha xuống 208 hạ làm giảm 7,7 ha về quy mô, diện tích, ranh giới của Khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi so với diện tích được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; không lấy ý kiến nhân dân trước khi phê duyệt điều chỉnh quy hoạch; không ban hành quy định quản lý quy hoạch điều chỉnh, dẫn đến không đảm bảo đúng quy trình, định hướng, sự công khai đối với người dân, đảm bảo việc xây dựng khu công nghiệp được thống nhất; lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, cấp phép xây dựng mật độ xây dựng thuần (net-tô) tối đa tại các khu đất B3, B2, B1, A2, A1, C1, D, C2 là 70% (vượt Quy chuẩn xây dựng quy định tối đa là 60%), dẫn đến một số khu chức năng không đảm bảo theo quy định ảnh hưởng đến việc đảm bảo diện tích đất xây dựng hạ tầng, cây xanh, môi trường; không trồng 4,5 ha cây xanh tại khu công viên, không thực hiện đầu tư công trình vận chuyển - xử lý chất thải nguy hại tập trung theo quy định.

Xây dựng không phép, vượt ranh đất

Việc xây dựng Trụ sở làm việc Đảng - Công đoàn - Đoàn thanh niên tại Khu công nghiệp Vĩnh Lộc huyện Bình Chánh vào đất quy hoạch cây xanh; không ban hành điều lệ quản xây dựng tại Khu công nghiệp Vĩnh Lộc dẫn đến quân xây dựng lỏng lẻo, thực hiện thiếu đồng bộ; UBND Thành phố Hồ Chí Minh chuyển đổi phần đất cây xanh cách ly, đất giao thông, đất trung tâm công cộng, đất khu xử lý kỹ thuật thành đất nhà máy, xí nghiệp;

Dùng một phần đất kho tàng theo quy hoạch được duyệt cho Công ty thuốc lá Bến Thành thuế xây dựng nhà máy sản xuất, Công ty cổ phần Hoàng Quỳnh xây dựng nhà máy sản xuất bia diện tích 1,5 ha, nhưng không có giấy phép xây dựng, xây dựng vượt ra ngoài ranh đất, lấn vào phần đất giao thông của Khu công nghiệp; cấp phép xây dựng Khu xử lý nước thải vào đất cây xanh của Khu công nghiệp.

Biến đất công nghiệp thành nhà hàng, sân thể thao

Theo Thanh tra Chính phủ, tại Khu công nghiệp Tân Bình: UBND Thành phố phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/2000 không phù hợp với quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; không tiến hành phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, không lấy ý kiến nhân dân và UBND phường sở tại, không lập điều lệ quản lý quy hoạch chi tiết xây dựng và phê duyệt diện tích cây xanh là 7,43 ha chiếm 7,01% là không đúng quy định về tỷ lệ cây xanh chiếm 10%.

Đặc biệt, đã để Công ty Tanimex xây dựng sân bóng đá mini, sân tennis, hồ bơi, nhà hàng dịch vụ trên quy hoạch diện tích cây xanh...

Cũng tại Khu công nghiệp Tân Bình mở rộng: Việc sử dụng lô đất ký hiệu cụm I diện tích 5,25 ha và lô đất ký hiệu cụm 2 diện tích 2,31 ha theo quy hoạch được duyệt là đất công nghiệp nhưng lại xây dựng kho bãi cho thuê; lô đất ký hiệu cụm 3 diện tích 2,3 ha theo quy hoạch được duyệt là đất công trình đầu mối kỹ thuật nhưng lại xây dựng kho bãi cho thuê; lô đất ký hiệu cụm 4 diện tích 2,3 ha theo quy hoạch được duyệt là đất trung tâm điều hành, dịch vụ công cộng nhưng lại xây dựng cây xăng, gara ô tô, kho xưởng cho thuê...; một phần đất cây xanh hiện tại xây dựng sân tennis, nhà điều hành cho thuê, dẫn đến việc sử dụng đất chưa đúng mục đích, phá vỡ quy hoạch, ảnh hưởng đến môi trường.

Để xảy ra những tồn tại, khuyết điểm, sai phạm tại các KCN nêu trên thuộc trách nhiệm của các chủ đầu tư KCN, các sở ngành của Thành phố (Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng), Ủy ban nhân dân các Quận, huyện có KCN, Ban Quản lý KCN Thành phố và Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh - Thanh tra Chính phủ chỉ rõ.