Sắp xếp bộ máy gắn với phát triển bền vững: Cao Bằng chủ động vươn mình trong kỷ nguyên mới!

Việc sắp xếp tổ chức bộ máy tại Cao Bằng không chỉ là vấn đề hành chính, mà còn liên quan trực tiếp đến phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh nơi biên giới và phát huy tiềm năng, thế mạnh riêng có của tỉnh.

Phóng viên Báo Nhà báo và Công luận đã có cuộc trao đổi với đồng chí Quản Minh Cường, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng để làm rõ hơn định hướng và quyết tâm chính trị của tỉnh xung quanh nội dung này.

+ Thưa đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, việc sắp xếp tổ chức bộ máy, nếu được thực hiện bài bản, thấu đáo, không chỉ giúp tinh gọn bộ máy hành chính mà còn là bước khởi đầu cho một chặng đường phát triển mới – hiệu quả hơn, bền vững hơn. Vậy, Cao Bằng xác định những trọng tâm nào để tự làm mới mình, phù hợp với yêu cầu phát triển trong giai đoạn hiện nay?

- Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường: Trước hết, phải khẳng định rằng, chủ trương sắp xếp bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu quả - đặc biệt là hợp nhất một số tỉnh, bỏ cấp huyện, bố trí lại, sáp nhập các xã để xây dựng chính quyền địa phương hai cấp - là một cuộc cách mạng hết sức ý nghĩa, quan trọng trong giai đoạn lịch sử hiện nay.

Đây có thể coi là sự đột phá mang tính lịch sử! So với công cuộc đổi mới năm 1986, từ cơ chế tập trung, bao cấp chuyển sang cơ chế thị trường thì nay chúng ta lại thực hiện một cuộc đổi mới mãnh liệt, thậm chí theo quan điểm cá nhân tôi còn quyết liệt hơn, dũng cảm hơn.

Thứ nhất, sắp xếp lại các cơ quan ở Trung ương tinh gọn hiệu quả, gắn liền với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, phòng chống tự diễn biến, tự chuyển hóa, phòng chống suy thoái, gắn liền với thực tiễn chống lãng phí, với sự phát triển của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, phát triển kinh tế số thì không chỉ là sắp xếp hành chính… mà tất cả những nội dung này sẽ hỗ trợ, thúc đẩy lẫn nhau, tạo ra một thế trận, sức mạnh tổng hợp, từ vấn đề tổ chức, đến con người, đến khoa học công nghệ, cơ chế quản lý...

Bằng quyết tâm chính trị cao, với sự lãnh đạo của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, cùng với sự quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và sự vào cuộc đồng hành của Quốc hội… chúng ta cần phải nhận thức sâu sắc vấn đề này, đồng lòng, đồng tâm, thực hiện bằng được những nhiệm vụ cao cả trong giai đoạn hiện nay.

Thứ hai, đối với Cao Bằng, cách đây 4 năm, tỉnh đã chủ động sắp xếp từ hơn 199 xã còn 161 xã, là tỉnh duy nhất trong cả nước giảm đi 4 huyện khi chưa thực hiện chủ trương bỏ cấp huyện.

Đến nay, thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Trung ương về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tỉnh đã tiến hành đúng quy trình, xin ý kiến cấp ủy, chính quyền địa phương cấp dưới, lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân trên trang thông tin điện tử, đã có hàng triệu lượt tham gia góp ý kiến...

Dự kiến, mô hình tỉnh sau khi sắp xếp sẽ còn 56 xã. Khi sáp nhập các xã thì thành lập tiêu chí, sáp nhập phải phù hợp đặc điểm tâm lý, truyền thống của đồng bào và phải thuận lợi hơn trong phát triển kinh tế - xã hội.

Trong đó, Cao Bằng với địa hình trải dài hơn 330km đường biên, việc sáp nhập các xã cũng phải tăng cường sức mạnh quân sự và an ninh, để đảm bảo giữ vững vùng đất phên dậu của Tổ quốc.

Tiếp nữa, Cao Bằng có đặc thù với 96% là đồng bào dân tộc thiểu số, cho nên khi sáp nhập còn phải đảm bảo ổn định đời sống vật chất nhưng cũng đảm bảo phát huy truyền thống văn hóa. Đời sống tinh thần của bà con phải được nâng cao và phát triển toàn diện, đặc biệt là các tập tục, luật tục mang tính giá trị cao, từ việc bảo tồn ngôn ngữ, bảo tồn sắc phục, ẩm thực, thiết chế xã hội rất quan trọng…

Bên cạnh đó, các yếu tố kinh tế cũng hết sức được coi trọng. Sáp nhập, hợp nhất các xã thì phải đảm bảo đời sống của đồng bào, nhân dân được tốt hơn. Tất nhiên, phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng khi sáp nhập phải tính đến việc đi lại thuận lợi. Giao thông thuận lợi rồi thì thủ tục hành chính phải nâng lên, phải xã hội hóa mạnh mẽ hơn nữa về tri thức số và cải cách hành chính.

Chính quyền số thì phải am hiểu về công nghệ để giải quyết công việc trực tuyến, đặc biệt là sau khi sáp nhập thì có xã rộng tới 150km², có nơi từ đầu xã đến cuối xã lên tới 50 - 60km.

Với đặc thù trên 85% diện tích là rừng núi, đi lại khó khăn, hiểm trở..., việc sắp xếp phải vừa đảm bảo phát triển kinh tế, vừa đi lại bớt khó khăn, vừa giữ vững chủ quyền, an ninh biên giới, đảm bảo đời sống tinh thần, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc… Đặc biệt, Cao Bằng là quê hương cội nguồn cách mạng – đó là niềm tự hào của đồng bào nơi đây! Cho nên, việc sắp xếp các xã phải đảm bảo hết sức cẩn trọng, đa chiều, khoa học, làm sao củng cố được hệ thống chính trị đoàn kết, vững mạnh hơn. Phải cầu thị, lắng nghe ý kiến của nhân dân.

+ Trong quá trình triển khai, chắc hẳn sẽ có không ít khó khăn, đặc biệt là tâm lý lo ngại, xáo trộn trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Đồng chí có thể chia sẻ cách mà lãnh đạo tỉnh đang làm để tạo sự đồng thuận, phát huy tinh thần đổi mới, cống hiến trong toàn hệ thống chính trị?

- Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường: Đây là một câu hỏi khó và bài toán hết sức phức tạp, bởi vì đối với cán bộ, có cả một quá trình phấn đấu để đạt được vị trí nhất định. Những đồng chí lớn tuổi thì có thể sẵn sàng chấp nhận nghỉ hưu trước, hoặc làm vị trí khác thấp hơn để nghỉ ngơi.

Nhưng có những đồng chí không phải chỉ suy nghĩ trăn trở bình thường mà còn cảm thấy thiệt thòi, thậm chí là mất mát, dù rằng họ vẫn thừa nhận sáp nhập là đúng, là khoa học!

Tuy nhiên, đấy chỉ là đơn lẻ, còn cơ bản qua nắm tình hình, thăm dò lấy ý kiến cán bộ đảng viên, cán bộ chủ chốt thì hầu hết đồng thuận, nhất trí, gần như không có ý kiến trái chiều. Đặc biệt, kể cả các đồng chí là tỉnh ủy viên, đang giữ chức Bí thư cấp huyện thì đều bày tỏ đồng thuận, sẵn sàng về làm Bí thư xã - theo tổ chức chính quyền mới.

Vấn đề trên hết là danh dự của người cán bộ. Tôi cho rằng vấn đề nằm ở nhận thức, nếu cán bộ nhận thức đúng thì họ sẵn sàng hành động đúng. Đội ngũ đảng viên của chúng ta thì tuyệt đại đa số nhận thức đúng.

Chúng ta phải đẩy mạnh tuyên truyền, nhưng tuyên truyền không phải nói suông, vấn đề là phải làm sao thấy được ý nghĩa tầm quan trọng, giá trị đích thực - nếu không làm cuộc cách mạng lần này, như đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói: “Chúng ta sẽ tụt hậu 30 – 50 năm so với các nước”. Đây là cơ hội để chúng ta tinh giản bộ máy, hoạt động hiệu quả, bỏ bớt cấp trung gian, phát huy cao độ mọi nguồn lực lao động, đặc biệt là trí tuệ của cán bộ đảng viên.

Qua việc này, người tốt, người giỏi vẫn cứ tồn tại, đây là cuộc thanh lọc tự nhiên. Chúng ta phải lấy mục tiêu vì nhân dân, vì sự nghiệp cao cả của Đảng thì mới có thể đổi thay được!

+ Với đặc thù là tỉnh biên giới, giữ vai trò quan trọng trong chiến lược quốc phòng – an ninh, đồng thời sở hữu nhiều tiềm năng phát triển kinh tế – xã hội, nhất là kinh tế cửa khẩu, du lịch, nông nghiệp... Xin đồng chí cho biết định hướng, quyết tâm của tỉnh để khơi dậy tiềm năng, sức mạnh tổng hợp của địa phương trong thời gian tới?

- Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường: Cao Bằng xác định 4 trụ cột phát triển.

Thứ nhất, phát triển kinh tế cửa khẩu, thúc đẩy các hoạt động thương mại qua biên giới.

Thứ hai, Cao Bằng có cảnh đẹp non nước hữu tình, danh lam thắng cảnh... sẽ phát triển kinh tế du lịch, đặc biệt là kinh tế du lịch gắn liền với truyền thống cách mạng, gắn liền với du lịch bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc, đồng bào thiểu số, bảo vệ thiên nhiên. Du lịch Cao Bằng mang tính bản sắc chứ không chỉ thuần túy là du lịch hiện đại với ẩm thực ăn ngon, nghỉ dưỡng. Vì thế, phải lựa chọn hình thức phù hợp.

Thứ ba là phát triển nông nghiệp. Dù diện tích nông nghiệp ít nhưng nhiều cây dược liệu quý, nếu tiếp tục nghiên cứu phát triển sẽ là thế mạnh của Cao Bằng. Cao Bằng cũng có nhiều sản vật nông nghiệp ngon, có thể sản xuất nông nghiệp giá trị cao.

Một mũi nhọn nữa là phát triển khai khoáng. Cao Bằng có nhiều mỏ, trữ lượng lớn. Với sự phát triển của khoa học, công nghệ sẽ có khai thác và chế biến sâu.

Đặc biệt, Cao Bằng sẽ xây dựng tiêu chí phấn đấu trở thành tỉnh có chỉ số hạnh phúc nhất Việt Nam. Trong đó, tập trung 7 tiêu chí: Tăng cường chăm sóc y tế; giáo dục cơ bản; ít tội phạm; cuộc sống an lành hòa thuận, khí hậu thiên nhiên trong lành; đời sống văn hóa phát triển; sự hài lòng của người dân với chính quyền; giảm chỉ số tham nhũng.

+ Dự án cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (Cao Bằng) được kỳ vọng khi hoàn thành, đưa vào khai thác sẽ tạo ra mạng lưới đường cao tốc đối ngoại huyết mạch, kết nối giao thương quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy kinh tế - xã hội và tăng cường an ninh, quốc phòng của các địa phương và khu vực. Cụ thể, đối với Cao Bằng, dự án này sẽ là động lực như thế nào cho sự phát triển, thưa đồng chí?

- Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường: Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có tổng chiều dài 121,06 km, được phân kỳ đầu tư thành 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư 22.690 tỷ đồng. Sau khi hoàn thành, tuyến cao tốc này sẽ rút ngắn thời gian di chuyển từ Cao Bằng đến Hà Nội và ngược lại, từ 6 - 7 giờ xuống còn khoảng 3,5 giờ.

Có thể nói, cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh thực sự sẽ mở ra “tương lai vàng” cho tỉnh Cao Bằng. Đây chính là con đường huyết mạch, khi đưa vào sử dụng, cùng với các khu kinh tế cửa khẩu được xây dựng hiện đại, thông minh, ứng dụng khoa học kỹ thuật phát triển sẽ tạo cho Cao Bằng những bứt phá trong tương lai.

Khi giao thông thuận lợi thì các loại hàng hóa giá rẻ hơn sẽ được đưa từ các địa phương khác đến và trong bối cảnh mới, Trung Quốc tăng cường xuất, nhập khẩu các loại hàng hóa qua các cửa khẩu của Việt Nam thì cạnh tranh thương mại toàn cầu sẽ tăng theo cấp số nhân. Thậm chí, các cụm kinh tế cửa khẩu sẽ trở thành nơi chế biến ban đầu, nhất là hàng nông sản.

Con đường tạo cơ hội, tiềm lực vàng thì phải có những “khách hàng vàng”. Khi giao thông thuận lợi sẽ thu hút khách du lịch nhiều hơn, các nhà đầu tư cũng sẽ hợp tác nhiều hơn… Đón đầu điều này, tỉnh đã chuẩn bị rất nhiều phương án cho sự phát triển công nghiệp, du lịch trong tương lai…

Dù là tỉnh đi sau trong phát triển kinh tế - xã hội nhưng được sự quan tâm, chỉ đạo, hỗ trợ của Trung ương, cùng với quyết tâm, nỗ lực của chính quyền địa phương và sự ủng hộ, đồng hành của nhân dân, Cao Bằng sẽ có “cơ hội đón đầu”, áp dụng khoa học công nghệ mới, thừa hưởng các bài học kinh nghiệm rút ra của những địa phương khác, để bứt phá, phát triển.

+ Vậy, đồng chí có thể chia sẻ về sự quyết tâm vượt qua khó khăn để “lập nên kỳ tích”, sớm hoàn thành dự án cao tốc này?

- Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường: Điểm đầu của tuyến tại nút giao khu vực cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn), kết nối vào đoạn nối cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng với cửa khẩu Tân Thanh và cửa khẩu Cốc Nam tỉnh Lạng Sơn. Điểm cuối tại nút giao đường vào khu kinh tế cửa khẩu Trà Lĩnh và quốc lộ 34, thuộc khu kinh tế cửa khẩu Trà Lĩnh, tỉnh Cao Bằng.

Thời gian thực hiện dự án, giai đoạn 1 từ năm 2020-2026; giai đoạn 2 là sau năm 2026. Giai đoạn 2 của dự án sẽ mở rộng toàn bộ 93,35 km giai đoạn 1, đồng thời làm mới 27,71 km đường cao tốc kết nối lên đến cửa khẩu Trà Lĩnh. Thủ tướng Chính phủ đồng ý về nguyên tắc đầu tư ngay giai đoạn 2 đường cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh với quy mô 4 làn xe theo phương thức PPP, áp dụng cơ chế như giai đoạn 1.

Dự kiến, cao tốc sẽ hoàn thành vào cuối năm 2026. Thực hiện dự án này cũng có thể nói là “con đường của chông gai và thử thách”, địa hình chia cắt nên biện pháp thi công rất khó. Tuy nhiên, càng khó khăn thì càng phải quyết tâm!

Chính quyền địa phương, nhà đầu tư, nhà thầu và nhân dân hai tỉnh cần tiếp tục nỗ lực hết mình với tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, triển khai “thần tốc” công việc trước cột mốc khởi công giai đoạn 2 và các tuyến nối dịp Quốc khánh 2/9/2025, cũng như thông tuyến kỹ thuật giai đoạn 1 trong tháng 12/2025.

Đây không chỉ là công trình trọng điểm quốc gia mà còn là biểu tượng của khát vọng vươn lên, là cam kết của tỉnh với Chính phủ!

+ Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!