Sau hai thập kỷ hành động bán quân sự ráo riết chống lại các nhóm khủng bố Hồi giáo, một số cựu sĩ quan và giám sát tình báo nói rằng CIA cần phải quay trở lại công tác truyền thống để thu thập thông tin tình báo chống lại các quốc gia phức tạp, đặc biệt là Trung Quốc.

Về lý thuyết, sự thay đổi sẽ cho phép nhân viên CIA hoạt động tốt hơn tại các tiền đồn từ xa được coi là quan trọng đối với sứ mệnh Trung Quốc, ví dụ như Tây Phi, nơi có nhiều đầu tư cơ sở hạ tầng của Trung Quốc.

Điều này cũng sẽ giúp đảm bảo rằng cơ quan đang phát triển các cán bộ có chuyên môn phù hợp về lâu dài. Ngoài việc chỉ thuê thêm người nói tiếng Quan Thoại và đầu tư vào công nghệ, động thái này còn nhắm đến trọng tâm của CIA: những người thu thập thông tin tình báo của họ.

Sự thay đổi quản lý nhân sự tương đối mù mờ này có thể có tác động đáng kể đến cuộc sống của các điệp viên, đặc biệt là sớm hơn trong sự nghiệp của họ. Kể từ một vài năm sau sự kiện 11/9, các sĩ quan đã có nhiều quyền tự do hơn để chuyển sang các nhiệm vụ khác nhau trong cơ quan thay vì phải lên kế hoạch.

Được thực hiện vào thời điểm CIA cần biên chế cho các vùng chiến sự ngày càng tăng của Mỹ, sự thay đổi sau ngày 9/11 đã gây tranh cãi giữa các sĩ quan. Mặc dù nó mang lại cho họ sự linh hoạt hơn, một số cựu sĩ quan hoạt động nói rằng kết quả là các sĩ quan nhận được ít sự cố vấn hơn.

Theo chính sách mới,  trung tâm sứ mệnh của CIA, các đơn vị trong cơ quan sẽ tập trung vào các khu vực địa lý cụ thể hoặc các thách thức xuyên quốc gia. Họ sẽ có nhiều quyền kiểm soát hơn đối với các nhiệm vụ, ngôn ngữ và các khóa đào tạo khác mà một sĩ quan hoạt động nhận được trong thời gian dài,

Ông Thad Troy, một cựu sĩ quan hoạt động từng là trưởng đồn ở một số thủ đô châu Âu, cho biết: “CIA có vẻ đang cố gắng tái tạo một số hoạt động hiệu quả trước khi các cuộc chiến chống khủng bố chiếm lĩnh sự tập trung của mọi người”. Ông cho biết mình không có kiến ​​thức về các thay đổi chính sách.

"Nhìn chung, chúng tôi luôn tìm cách phát triển lực lượng lao động của mình một cách chuyên nghiệp", một phát ngôn viên của CIA cho biết trong một tuyên bố. "Con người của chúng tôi là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi". Cơ quan này từ chối bình luận về chi tiết cụ thể của bất kỳ thay đổi quản lý nhân sự nào.

Các nguồn tin cho biết, sự thay đổi không chỉ nhằm chống lại Trung Quốc, mà Giám đốc CIA Bill Burns đã liệt kê vào danh sách những ưu tiên hàng đầu của ông đối với cơ quan này.

"Chúng tôi rất tập trung vào Trung Quốc những ngày này, mặc dù trong tất cả các cuộc trò chuyện của chúng tôi về Trung Quốc, chúng tôi đã nói rõ rằng chúng tôi là Cục Tình báo Trung ương, chúng tôi không phải là Cục Tình báo Trung Quốc", Phó Giám đốc David Cohen nói tại một hội nghị tình báo gần đây.

Các quan chức tình báo hiện tại và trước đây nói rằng tình báo Mỹ tại Trung Quốc kém một cách đáng thất vọng, vì vô số lý do. Nhưng sự thay đổi chính sách mới có thể giúp giải quyết các thách thức đó bằng cách xây dựng các chuyên gia địa lý về lâu dài và giúp đưa họ đến đúng nơi phù hợp.

“Đối với chúng tôi, điều quan trọng đối với sứ mệnh tổng thể là phải có kiến ​​thức chuyên môn về một khu vực địa lý hoặc một vấn đề", ông Troy nói. "Bạn không thể đạt được điều đó trong sáu tháng, mà phải là quá trình làm việc trong một khu vực hoặc một vấn đề trong 10 năm trở lên".

Trong vài năm bắt đầu từ năm 2010, Mỹ đã vô hiệu hóa hiệu quả mạng lưới điệp viên được tuyển dụng của CIA. Các mạng như vậy mất nhiều năm để phát triển và các nguồn tin cho biết không chắc rằng chúng đã phục hồi.

Một số nhà phê bình tin rằng việc cơ quan này tập trung vào các nhiệm vụ chống khủng bố khiến bộ phận gián điệp truyền thống của họ bị thiếu người.

Trong khi đó, sự gia tăng nhanh chóng của big data và công nghệ giám sát phổ biến đã khiến công việc của những người thu thập thông tin tình báo trở nên khó khăn hơn. Các quan chức cấp cao đã công khai thừa nhận rằng đã qua rồi cái thời mà một sĩ quan hoạt động CIA chỉ cần một hộ chiếu mới và lấy một danh tính mới ở một quốc gia khác.

Bà Jennifer Ewbank, Phó Giám đốc Đổi mới Kỹ thuật số của CIA, cho biết tại một hội nghị tình báo gần đây: “Trung Quốc đã nổi lên là thách thức quan trọng và khó khăn nhất của chúng tôi".

Hoàng Việt (theo CNN)