Sau sáp nhập, có nơi người dân phải đi tới 100 km chỉ để giao dịch hành chính

Theo đó, tiếp theo chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 21/10, Quốc hội thảo luận ở Tổ về: Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026.

Nhiều trụ sở cấp xã rơi vào tình trạng quá tải, chật chội

Phát biểu tại thảo luận tổ, đại biểu Lò Thị Luyến - Phó Trưởng Đoàn chuyên trách, phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Điện Biên cho biết, trong Báo cáo của Chính phủ có nêu “Các địa phương cơ bản đảm bảo trụ sở làm việc phục vụ công tác, đến 15/08/2025 đã có 3.109/3.196 xã đảm bảo đầy đủ trụ sở làm việc, nhiều địa phương đã có đầy đủ trụ sở làm việc cho 100% số xã”. Thực tế tại các địa phương, việc bố trí, sử dụng các trụ sở xã được thực hiện linh hoạt, theo nhiều hình thức để phù hợp với tình hình như báo cáo đã nêu.

Tuy nhiên, theo bà Luyến, phần lớn các xã phải tận dụng lại trụ sở cũ, vốn được thiết kế chỉ đáp ứng cho khoảng 30 người làm việc. "Khi sáp nhập từ hai đến ba xã, số lượng cán bộ, công chức tăng gấp đôi, gấp ba, khiến nhiều nơi rơi vào tình trạng quá tải, chật chội, không đủ phòng làm việc và không gian sinh hoạt", bà Luyến cho biết.

Cũng theo đại biểu đoàn Điện Biên, một thực tế đáng chú ý là ở nhiều địa phương, các cơ quan trong hệ thống chính trị cấp xã như Đảng ủy, HĐND, UBND, Mặt trận Tổ quốc không thể tập trung làm việc tại một địa điểm duy nhất. Do trụ sở chật hẹp, phải bố trí làm việc tại hai đến ba địa điểm khác nhau, có nơi cách nhau tới 30-50 km.

Cùng với đó, hạ tầng giao thông kém, đường sá đi lại khó khăn khiến việc phối hợp, xử lý công việc giữa các cơ quan gặp nhiều trở ngại. Khi có cuộc họp tập trung, cán bộ, công chức phải di chuyển xa còn người dân, đặc biệt là ở các bản vùng sâu, vùng xa, có nơi phải đi tới 100 km để giao dịch hành chính.

Không chỉ thiếu trụ sở, đại biểu Lò Thị Luyến cho biết, trang thiết bị phục vụ công việc ở nhiều nơi còn thiếu đồng bộ. Đường truyền Internet không ổn định, có nơi chưa có điện, chưa có sóng điện thoại, khiến việc triển khai các thủ tục hành chính trực tuyến gần như bất khả thi. Một số Trung tâm Phục vụ hành chính công chưa được trang bị đầy đủ thiết bị thiết yếu, hệ thống dữ liệu chưa liên thông, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng giải quyết thủ tục cho người dân.

Một nội dung đáng chú ý khác được đại biểu đoàn Điện Biên nêu là ngoài khó khăn về cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở miền núi còn chịu áp lực lớn về khối lượng công việc. Tiền lương, phụ cấp của cán bộ vẫn tính theo mức cũ trước khi sáp nhập, chưa tương xứng với trách nhiệm và khối lượng công việc mới. Nhiều cán bộ dù được bổ nhiệm vào vị trí lãnh đạo nhưng chưa được hưởng phụ cấp lãnh đạo.

Trước thực tế đó, đại biểu Lò Thị Luyến kiến nghị, Chính phủ sớm có chính sách tổng thể và lâu dài hơn. Trước mắt, việc tận dụng trụ sở cũ là giải pháp linh hoạt, giúp khắc phục tình trạng thiếu cơ sở vật chất, nhưng về lâu dài cần được đầu tư, nâng cấp trụ sở xã bảo đảm điều kiện làm việc tập trung, thuận lợi cho việc điều hành và phục vụ nhân dân.

Đồng thời, đẩy nhanh cải cách tiền lương, tiến tới trả lương theo vị trí việc làm gắn với kết quả đánh giá cán bộ, công chức. Cần có chính sách đặc thù hỗ trợ điều kiện đi lại và làm việc cho đội ngũ cán bộ, công chức tại các tỉnh miền núi khó khăn, hỗ trợ kinh phí để địa phương triển khai hiệu quả.

Bên cạnh đó, cần ưu tiên đầu tư đồng bộ hạ tầng công nghệ thông tin, hoàn thiện hệ thống dữ liệu liên thông, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý và điều hành. Trong đó, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành xây dựng biểu mẫu báo cáo đơn giản, tăng cường ứng dụng công nghệ để giảm tải cho cấp xã, đồng thời đảm bảo thông tin, số liệu được cập nhật chính xác, kịp thời.

Xem xét phương án xử lý, bù giảm thu, do nguyên nhân khách quan

Tham gia thảo luận tổ, đại biểu Tô Ái Vang - Đại biểu Quốc hội đoàn thành phố Cần Thơ cho biết, về điều hành thu NSNN năm 2025, trên cơ sở đánh giá tình hình khó khăn của doanh nghiệp và nền kinh tế, Chính phủ đã trình cấp có thẩm quyền ban hành và ban hành theo thẩm quyền, các chính sách giảm, gia hạn thuê, phí, lệ phí và tiên thuê đất, để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, hỗ trợ phát triển sản xuất-kinh doanh, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng, đảm bảo an sinh xã hội, quy mô các chính sách đã ban hành khoảng 237 nghìn tỷ đồng.

Theo đại biểu, năm 2025 NSNN giảm thu khoảng 240 nghìn tỷ đồng (sau khi Quốc hội quyết định dự toán NSNN), điều này, đã tác động không nhỏ, đến nguồn thu NSĐP.

Đại biểu Tô Ái Vang có 2 kiến nghị đến Chính phủ: Thứ nhất, theo dự báo, bối cảnh tình hình trong nước, khu vực và quốc tế, tác động đến tình hình phát triển KT-XH trong nước, tác động đến tình hình SXKD của các DN, trong đó có khoảng 97% DNNVN (đóng vai trò trụ cột, của nền kinh tế, đóng góp hơn 40% GDP và sử dụng trên 50% lực lượng lao động xã hội) dự báo sẽ tiếp tục chịu sự tác động.

"Vì thế, Chính phủ cần cân đối tình hình thu NSNN năm 2026 và xem xét, trình Quốc hội tiếp tục quyết định các chính sách miễn giảm thuế-phí, trong năm 2026 và các năm tiếp theo", đại biểu kiến nghị.

Thứ hai, mặc dù, Chính phủ đã chỉ đạo nhiều giải pháp, các địa phương cũng đã tăng cường các giải pháp, nhằm phấn đấu thu ngân sách địa phương trong những tháng cuối năm 2025.

Nếu, trường hợp, sau khi thực hiện các giải pháp tăng thu của địa phương nhưng vẫn chưa đạt, nhất là đối với những địa phương chịu sự tác động hết sức gay gắt từ biến đổi khí hậu như hiện nay, thì để thực hiện các nhiệm vụ chi, liên quan đến con người, đảm bảo an sinh xã hội, đại biểu kiến nghị Chính phủ xem xét phương án xử lý, bù giảm thu, do nguyên nhân khách quan; Do thực hiện chính sách miễn, giảm thuế, phí và các chính sách an sinh xã hội do trung ương ban hành,... phù hợp với khả năng cân đối của ngân sách trung ương, theo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước.