Sau sáp nhập đơn vị hành chính, đề xuất cho phép Chủ tịch tỉnh ủy quyền tiếp công dân

Chiều 11/11, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã thảo luận tại Tổ về 3 dự án luật gồm: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; Luật Đầu tư (sửa đổi) và Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi).

Cần xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo

Đáng chú ý, tham gia góp ý vào Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, đại biểu Phạm Đình Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi qua khảo sát, giám sát ở các địa phương, đại biểu cho biết thời gian qua nổi lên một số tồn tại, vướng mắc cần được xem xét giải quyết để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và tạo thuận lợi cho các cơ quan, tổ chức và địa phương trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân.

Theo đại biểu Phạm Đình Thanh, tình trạng công dân không chấp hành các quyết định giải quyết cuối cùng đã có hiệu lực pháp luật, mà tiếp tục khiếu nại vượt cấp lên Trung ương, đã gây khó khăn và tốn kém cho các cấp, làm tốn kém công sức, chi phí, đồng thời gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự. Để khắc phục tình trạng này, đại biểu kiến nghị bổ sung 2 giải pháp vào dự thảo luật, trong đó, giải pháp đầu tiên là xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

“Khi đã xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia này rồi thì yêu cầu các cơ quan nhà nước đều phải truy cập vào đây. Khi nhận được đơn khiếu nại của công dân, các cơ quan truy cập vào, thấy công dân Nguyễn Văn A đã có quyết định giải quyết cuối cùng, sẽ không chuyển đơn nữa. Khiếu nại của công dân đã được giải quyết đúng pháp luật rồi thì công dân phải chấp hành”, đại biểu nhấn mạnh.

Cần có quy định tiếp công dân trực tuyến

Trong khi đó, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp cho rằng, sau khi triển khai sáp nhập các tỉnh, địa giới hành chính rộng hơn, nhiều công việc hơn, đây cũng là khó khăn đối với Chủ tịch UBND tỉnh trong việc tiếp công dân.

Vì vậy, đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng, cần nghiên cứu có quy định cho phép Chủ tịch UBND tỉnh ủy quyền cho Phó Chủ tịch UBND tỉnh hay Giám đốc Sở trong việc tiếp công dân.

Tuy nhiên, đối với những trường hợp công dân chỉ yêu cầu gặp Chủ tịch UBND tỉnh do việc giải quyết đơn của công dân chưa thỏa đáng, đại biểu đoàn Đồng Tháp cho rằng không được ủy quyền, đồng thời cần có quy định rõ về vấn đề này.

Đại biểu Phạm Văn Hòa cũng đồng tình với việc có quy định tiếp công dân trực tuyến, bởi vì địa bàn tỉnh hiện nay đã được mở rộng, tuy nhiên cần quy định cho cụ thể về việc tiếp công dân trực tuyến, chẳng hạn như các yêu cầu về máy móc, đường truyền, địa điểm công dân tham dự cuộc tiếp trực tuyến, hình thức tiếp là tiếp cá nhân hay tập thể.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng cho rằng, sau khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, không còn cấp huyện cũng đặt ra các vấn đề đối với công tác tiếp công dân ở xã, phường.

“Trước đây ở huyện có cán bộ chuyên trách tiếp công dân, giờ quy định i sì xuống cấp xã liệu có khả thi hay không, xã có đủ cán bộ hay không trong khi ở cấp xã có rất nhiều việc? Vì vậy Ban soạn thảo cần nghiên cứu, xem xét thêm vấn đề này, tránh trường hợp “được chăng hay chớ” vì tiếp công dân phải có chuyên môn nghiệp vụ”, đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị.

Xem xét quy định thành lập Ban Tiếp công dân cấp xã

Thảo luận tại tổ 9 về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, các đại biểu Bùi Sỹ Hoàn và Nguyễn Thị Mai Thoa (đoàn ĐBQH TP. Hải Phòng) có cùng nhận định rằng, sau khi Ủy ban nhân dân cấp huyện kết thúc hoạt động từ ngày 1/7/2025, khối lượng công việc được chuyển giao về cấp xã là "rất lớn". Trong bối cảnh đó, công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo cần phải được tổ chức một cách bài bản, chuyên nghiệp, không thể duy trì mô hình kiêm nhiệm.

Hiện nay, công việc này ở cấp xã thường đang được giao chung cho khối văn phòng, không có cán bộ chuyên trách. Các đại biểu cho rằng mô hình này không còn phù hợp. Để đảm bảo hiệu quả, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, xem xét quy định thành lập Ban Tiếp công dân cấp xã.

Cụ thể, Ban này sẽ trực thuộc Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp xã, do một Phó Chánh văn phòng phụ trách, chịu trách nhiệm quản lý trực tiếp Trụ sở tiếp công dân của cấp xã. Việc thành lập một bộ phận chuyên trách được kỳ vọng sẽ nâng cao chất lượng tham mưu, xử lý đơn thư, đảm bảo hoạt động tiếp công dân tại cơ sở đi vào nề nếp, đúng pháp luật.

Một trong những "điểm nghẽn" thực tế là quy định Chủ tịch UBND cấp xã phải "trực tiếp tiếp công dân" tại các buổi tiếp định kỳ. Các đại biểu Bùi Sỹ Hoàn và Nguyễn Thị Mai Thoa phân tích, trên thực tế, Chủ tịch cấp xã "khó có thể trực tiếp tiếp công dân" trong mọi lịch đã định, bởi "có rất nhiều việc đột xuất", như các cuộc họp trực tuyến đột xuất do Trung ương hoặc thành phố triệu tập.

Nếu Chủ tịch không thể tiếp mà công dân đã được thông báo lịch sẽ dẫn tới nhiều bất cập. Do đó, các đại biểu đề nghị luật hóa việc cho phép Chủ tịch UBND cấp xã được ủy quyền cho Phó Chủ tịch tiếp công dân thay mình tại các buổi tiếp định kỳ. Đại biểu nhấn mạnh, dù ai tiếp thì "UBND, Chủ tịch UBND phải chịu trách nhiệm cuối cùng".