Theo Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), việc không kiểm soát tổng lượng nước thải xả thải mà chỉ kiểm soát dựa trên chất lượng nước thải vào nguồn nước là một trong những nguyên nhân dẫn đến nguy cơ nguồn nước bị ô nhiễm dù tất cả các nguồn thải đều xử lý đạt quy chuẩn.

Bên cạnh đó, đối với những nguồn nước đã bị ô nhiễm, việc xử lý rất khó khăn vì chi phí xử lý trực tiếp rất tốn kém. Hơn nữa giải pháp giảm thải lượng vào nguồn tiếp nhận lại chưa có cơ chế thực hiện. Thực tế, nhiều nguồn nước đã bị ô nhiễm nhưng vẫn cấp phép xả thải mới, việc này sẽ làm các nguồn nước ô nhiễm trầm trọng hơn.

Để giải quyết vấn đề này, Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) thay đổi cách tiếp cận bảo vệ môi trường nước từ quản lý theo quy chuẩn nước thải đầu ra sang quản lý dựa trên thải lượng và sức chịu tải của môi trường.

Theo đó, để thực hiện nhất quán các hoạt động này, dự thảo Luật sửa đổi đưa ra một công cụ mới là Kế hoạch quản lý chất lượng nước. Đây được coi là công cụ giúp cơ quan quản lý Nhà nước có thể theo dõi, kiểm soát được các nguồn nước mặt trên địa bàn quản lý, từ đó có biện pháp phân bổ hạn ngạch xả thải, phục vụ quy hoạch phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo không có nguồn nước nào bị tiếp nhận thêm nước thải khi đã không còn sức chịu tải.

Kế hoạch quản lý chất lượng nước gồm những nội dung chính là: Các mục tiêu bảo vệ chất lượng nước; thực trạng phân bố nguồn ô nhiễm, loại và tổng lượng ô nhiễm; đánh giá khả năng chịu tải, phân vùng xả thải, phân bổ hạn ngạch xả thải; xác định mục tiêu và lộ trình giảm phát thải vào nguồn nước đối với nguồn nước đã không còn khả năng chịu tải; các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu ô nhiễm nước, cải thiện chất lượng nước.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng đưa ra quy định về việc không cấp giấy phép môi trường để xả thải vào nguồn nước không còn khả năng chịu tải.

Bởi rõ ràng, nếu nguồn nước đã không còn sức chịu tải mà vẫn phải đón nhận thêm những nguồn thải mới thì chắc chắn nguồn nước đó sẽ bị ô nhiễm trầm trọng hơn, khó có thể phục hồi, việc xử lý, cải tạo chất lượng nước đòi hỏi chi phí cao hơn và thậm chí là không khả thi.