Siết chặt quy định pháp luật đối với tội sản xuất, buôn bán hàng giả để đảm bảo tính răn đe

+ Thưa đại biểu Quốc hội, liên quan vụ kẹo rau củ Kera, hoa hậu Nguyễn Thúc Thuỳ Tiên mới bị Cơ quan CSĐT Bộ Công an khởi tố, bắt tạm giam về tội Lừa dối khách hàng. Cũng trong thời gian vừa qua, lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý rất nhiều vụ thực phẩm chức năng giả, thuốc giả, sữa giả... đại biểu nhìn nhận về vấn đề này như thế nào?

ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga: Vụ kẹo rau củ Kera, tôi nghĩ rằng đây là vụ việc rất đáng tiếc, trong đó, những người có tầm ảnh hưởng đến công chúng lại vướng vào vòng lao lý.

Trước đó, họ từng là những hình ảnh rất đẹp của thanh niên Việt Nam. Điều rất đáng tiếc này cũng dấy lên những lo ngại trong công chúng. Việc trang bị về hiểu biết kiến thức pháp luật trong một bộ phận những người có ảnh hưởng đến công chúng vẫn chưa đầy đủ, thậm chí tôi tin rằng, có những người cố tình hay vô ý tiếp tay cho những hành vi vi phạm pháp luật cũng chưa thực sự hiểu biết đầy đủ về pháp luật… Vì nếu như thực sự hiểu biết thấu đáo về pháp luật, tôi nghĩ rằng người ta không dám đánh đổi như thế.

Tôi rất mong muốn, về quy định pháp luật, chúng ta đã rà soát, siết chặt các quy định liên quan, nhưng bên cạnh đó cũng cần tuyên truyền pháp luật và ý thức, để mỗi người tự nâng cao, trau dồi kiến thức cho bản thân.

Đặc biệt là đối với những người nổi tiếng, có ảnh hưởng đến công chúng lại càng cần phải sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật cũng như các giá trị chuẩn mực đạo đức.

Vừa qua, chúng ta đã xem xét, sửa đổi một số luật liên quan đến lĩnh vực này, chẳng hạn như Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo đã đưa vào nội dung về trách nhiệm của những người có ảnh hưởng đối với công chúng, cũng như việc đứng ra để quảng bá các sản phẩm này. Từ trước tới nay, luật của chúng ta chưa quy định trách nhiệm của người truyền tải thông tin - tức là người đứng ra quảng cáo sản phẩm.

Trên thực tế, có rất nhiều người có ảnh hưởng đến công chúng quảng cáo những sản phẩm chưa có kiểm định chất lượng, trong đó, có không ít sản phẩm kém chất lượng. Về việc ràng buộc trách nhiệm, đề nghị những người tham gia quảng cáo phải quan tâm hơn đến chất lượng sản phẩm được quảng cáo và có trách nhiệm đối với sức khoẻ của cộng đồng.

+ Mới đây, Công an TP Hà Nội vừa bắt giữ vụ sản xuất, buôn bán hơn 100 tấn thực phẩm chức năng, thiết bị y tế giả mà các đối tượng khai nhận đã làm và bán tại rất nhiều hiệu thuốc, bệnh viện rải rác trên toàn quốc từ năm 2020. Vậy theo bà, để xảy ra những vụ việc như tương tự vậy, nguyên nhân là do đâu và trách nhiệm như thế nào?

ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga: Xảy ra những sự việc không phải nhỏ lẻ, manh mún, mà cả một đường dây, có mặt cả những người thực thi pháp luật thì không phải là sự vô tình!

Với sự việc nghiêm trọng như thế này, chắc chắn phải có người chịu trách nhiệm. Chắc chắn phải có người có lỗi ở đây. Đương nhiên những cá nhân liên quan phải chịu trách nhiệm cao nhất, nhưng bên cạnh đó là những tổ chức có liên quan, vì ở đây chúng ta đang nói việc thực thi công vụ chứ không phải cá nhân đơn lẻ trong xã hội.

Khi thực thi công vụ, chúng ta có cả một bộ máy thực thi và những quy định liên quan đến việc kiểm tra, giám sát và phòng ngừa. Chúng ta có những quy định như vậy nhưng vẫn để xảy ra những vụ việc rất lớn thì có lỗi từ những người quản lý và thực thi công vụ. Khâu kiểm tra, giám sát chưa nghiêm. Có sự thoả thuận, tiếp tay giữa người thực thi công vụ với những người phạm tội. Họ đã bất chấp tất cả để bỏ qua các lỗi, không sâu sát, buông lỏng quản lý, có chủ đích, có tính toán để nhận những lợi ích kinh tế. Những hành vi này rất đáng lên án!

+ Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự quy định nâng mức hình phạt tù, phạt tiền đối với một số tội danh, trong đó có tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực thẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh… Quan điểm của đại biểu về quy định này như thế nào?

ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga: Để hàng giả, hàng nhái lưu thông trên thị trường tràn lan, thậm chí có những đường dây sản xuất và tiêu thụ với số lượng rất lớn, trong thời gian rất dài, cơ quan chức năng mới phát hiện ra thì chứng tỏ mấy vấn đề: Thứ nhất, cần rà soát lại toàn bộ quy định của hệ thống pháp luật, xem có kẽ hở nào không. Từ đó, sửa đổi ngay về mặt thể chế, khép chặt các quy định của pháp luật.

Đối với những quy định của pháp luật đã có rồi, tại sao những nhóm tội phạm sản xuất, lưu thông, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn hoạt động trong một thời gian dài? Nó lại nằm ở khâu thực thi chính sách pháp luật, chúng ta cũng phải rà soát lại xem, đối với việc thực thi có nghiêm minh, có đúng quy định hay không?

Việc thực thi chưa nghiêm rơi vào hai trường hợp. Trường hợp thứ nhất, lơ là công vụ, dẫn tới tội phạm lợi dụng hoạt động mà không bị phát hiện. Mức độ thứ hai nặng hơn là có sự đồng loã và tiếp tay. Tôi nghĩ rằng, vấn đề này vô cùng nhức nhối.

Ngay cả đội ngũ cơ quan chức năng tưởng như là “lá chắn” bảo vệ người tiêu dùng thì cũng lại “chạy theo đồng tiền”, vì lợi nhuận, vì lợi ích cá nhân, vì lợi ích vật chất bị mua chuộc. Dù rằng đây là một số rất ít, nhưng tác hại rất khó lường, làm tổn thương niềm tin của người dân, có cảm giác mình không được bảo vệ - là sự mất mát rất lớn. Do đó, chúng ta cần nghiêm khắc trong vấn đề này. Cần rà soát lại thể chế, nâng cao đạo đức công vụ, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, tăng nặng chế tài xử lý, cần sử dụng rất nhiều giải pháp khác nhau, ở tất cả các khâu.

Tôi cơ bản đồng tình với việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự lần này, chúng ta cũng rà soát, sửa đổi một số chế tài liên quan đến sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng nhái. Theo đó, vừa tăng chế tài hình phạt tù, vừa tăng chế tài hình phạt tiền. Tôi nghĩ, đây là động thái rất cần thiết để siết chặt các quy định của pháp luật, đảm bảo tính răn đe hơn...

+ Xin trân trọng cảm ơn đại biểu!